افزایش تولید حتی در شرایط نامساعد تامین مواد اولیه
مدیرعامل شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان بزرگترین معضل این صنعت را کمبود مواد اولیه دانست و گفت: در شرایط نامساعد برای تامین مواد اولیه، افزایش تولید داشتیم.
به گزارش بورس امروز، اسماعیل تمام‌یار با بیان این مطلب گفت: تولیدکنندگان لوله و پروفیل در سال جاری با مشکلات متعددی ازجمله تامین مواد اولیه و افزایش قیمت مواجه هستند و به همین دلیل کاهش میزان تولید را تجربه می‌کنند. شرایط نابه‌سامان تقاضای ورق فولادی در بورس کالا و نامشخص بودن خریداران آن و عدم عرضه ورق از سوی دیگر تولیدکنندگان باعث شده بازار به صورت غیر شفاف پیش رود و به صورت کلاف سردرگم درآید.
وی افزود: در این میان، اغلب تولیدکنندگان به دلیل ناتوانی از خرید در بورس کالا و گرانی ورق در بازار آزاد با کاهش تولید مواجه شده‌اند و معدود تولیدکنندگانی توانسته‌اند برخلاف جریان حاکم بر بازار، تولید خود را نسبت به سال گذشته افزایش دهند.
مدیرعامل شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان در گفت‌وگویی به بررسی چالش‌های این صنعت پرداخت که در ادامه متن کامل این مصاحبه را می‌خوانید:
به‌طورکلی وضعیت صنعت لوله و پروفیل را در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صنعت لوله و پروفیل کشور طی چند سال اخیر با دو چالش اساسی روبه‌رو بوده است. نخست آنکه در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ به دلیل عرضه ورق فولادی به قیمت کمتر از نرخ جهانی، تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران به صنعت لوله و پروفیل وارد شدند و ناگهان کشور و این صنعت با رکود مواجه شد و دومین چالش، شرایط تورمی و مشکلات تبعی آن از سال ۱۳۹۶ به بعد بوده است. با این حال صنعت لوله و پروفیل علاوه بر دو مشکل عمده یاد شده، معضلات بی‌شمار دیگری نیز دارد.
در حال حاضر، بزرگترین معضل صنعت لوله و پروفیل، تامین مواد اولیه است. ضمن اینکه صدور دستورالعمل‌های پیاپی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز همواره برای صنعت لوله و پروفیل چالش‌برانگیز بوده است. این دستورالعمل‌ها که در بسیاری از مواقع متناقض نیز هستند، توسط نهادهای نظارتی وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شوند. به طور مثال، بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار در سال ۱۳۹۷، الزام شده است هر شرکتی که مواد اولیه خود را از بورس کالا تامین می‌کند، باید محصول خود را نیز در بورس کالا عرضه کند. این در حالی است که صنعت لوله و پروفیل به عنوان یکی از مصرف‌کنندگان ورق‌های فولادی، تقریبا آخرین حلقه زنجیره تولید فولاد به شمار می‌رود و بعد از این حلقه، مصرف‌کنندگان نهایی زنجیره قرار دارند. این مصرف‌کنندگان خرد به دلیل تناژ پایین سفارش خود (به طور مثال دو تا ۱۰ تن)، امکان خرید لوله و پروفیل از بورس کالا را ندارند و عملا عرضه لوله و پروفیل در بورس کالا بی‌معنا است. به همین دلیل برخی از بخشنامه‌های صادره متناقض هستند و امروزه تقریبا تمام فعالان صنعتی به دلیل این بخشنامه‌ها با سازمان‌های نظارتی مانند تعزیرات، درگیر شده‌اند.
متاسفانه تولیدکنندگان میان سازمان‌هایی مانند بورس کالا، ستاد تنظیم بازار، سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده، تعزیرات و… به معنای واقعی گیر افتاده‌اند و به همین دلیل تولیدکنندگان لوله و پروفیل در تامین مواد اولیه خود با چالش مواجه شده‌اند. درحالی‌که صنعت لوله و پروفیل کمتر از ۴۰ درصد ورق گرم شرکت فولاد مبارکه را از بورس کالا خریداری می‌کند اما این انتظار وجود دارد که صنعت لوله و پروفیل به دلیل تقاضا و مصرف بسیار بالایی که به خود اختصاص داده، تنظیم‌کننده قیمت ورق گرم در بازار باشد. این در شرایطی است که تولیدکنندگان لوله و پروفیل تنها مصرف‌کننده ورق گرم هستند و تنظیم‌کننده قیمت ورق نیستند.
افزایش قیمت ورق در بازار داخلی و به تبع آن، افزایش قیمت لوله و پروفیل باعث شد این صنعت بازارهای صادراتی که طی سال‌های گذشته به دست آورده بود را در سال جاری از دست بدهد. در عین حال آینده صنعت لوله و پروفیل با توجه به شرایط داخلی، نسبتا پرمخاطره ارزیابی میشود. در صورتی که زنجیره تولید در حلقه‌های بالادستی صنعت لوله و پروفیل در راستای تامین مواد اولیه این صنعت تکمیل نشود، نمی‌توان آینده روشنی را برای صنعت لوله و پروفیل تصور کرد.
چالش‌هایی که ذکر کردید، چه تاثیراتی بر عملکرد واحدهای تولیدی در صنعت لوله و پروفیل به ویژه شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان گذاشته است؟
شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان در سال گذشته از این وضعیت تاثیر پذیرفت و در زمره مجموعه‌های بحران‌زده استان اصفهان قرار گرفت. خوشبختانه با رویکرد مدیران و سهامداران در سال جاری، شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان برخلاف جریان یاد شده، از معدود تولیدکنندگان حوزه لوله و پروفیل بود که طی ۶ ماه نخست نه تنها کاهش تولید نداشت بلکه توانست نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد ۱۶۰ درصدی تولید را به ثبت رساند. در کل سال گذشته شرکت ما تنها ۱۸ هزار تن محصول تولید کرد اما در ۶ ماه نخست سال جاری موفق شدیم حدود ۳۲ هزار تن محصول تولید و روانه بازار کنیم. ضمن اینکه توانستیم با توجه به افزایش میزان تولید، نیروی انسانی خود را نیز افزایش دهیم و اشتغال جدیدی را در این حوزه ایجاد کنیم. این اتفاقات مثبت در سایه شناخت عمیق مدیران شرکت از وضعیت بازار مصرف و راه‌های تامین مواد اولیه رخ داده است.
با همه این تفاسیر، شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان با توجه به ظرفیت ۳۰۰ هزار تنی تولید خود، با کمتر از ۳۰ درصد ظرفیت اسمی مشغول به فعالیت است. دلیل اصلی فعالیت با ظرفیت پایین نیز مشکلاتی است که در تامین مواد اولیه وجود دارد. تامین مواد اولیه مانع اصلی افزایش تولید و ایجاد اشتغال است. با توجه به نحوه توزیع مواد اولیه، نهایتا تا پایان سال جاری ۶۰ هزار تن تولید خواهیم کرد.
عرضه‌هایی که توسط تولیدکنندگان ورق گرم در بورس کالا انجام میشود، به اندازه‌ای نیست که حتی بسیاری از تولیدکنندگان بتوانند به ظرفیت اقتصادی برسند و برخی تولیدکنندگان ناچار به کاهش شیفت کاری، خارج کردن خطوط تولید از فعالیت هستند. نکته قابل توجه دیگر سهمیه‌هایی است که بهین‌یاب به تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه اختصاص می‌دهد. به‌طوری‌که شرکت ما تنها به میزان یک‌سوم ظرفیت اسمی خود سهمیه ثبت شده در سامانه بهین‌یاب دارد که از این میزان، تنها ۱۰ درصد آن محقق شده است. به طور واضح، ظرفیت اسمی شرکت ما ۳۰۰ هزار تن در سال بوده و سهمیه اختصاص یافته ۱۰۰ هزار تن در سال است اما سهمیه واقعی دریافتی شرکت ما از ابتدای سال تاکنون، تنها یک هزار تن در ماه یعنی ۱۲ درصد سهمیه اختصاص یافته بوده است. به این ترتیب تا پایان سال حداکثر میتوانیم ۱۵ هزار تن سهمیه دریافت کنیم. بنابراین ناچار به تامین مواد اولیه از بازار آزاد (سیاه) هستیم. متاسفانه برخلاف بازار شفاف بورس کالا، در بازار سیاه مواد اولیه به وفور یافت میشود اما منشا ورود کالا به بازار سیاه مشخص نیست.
چه محصولاتی از لوله و پروفیل تولید و از چه تکنولوژی‌هایی برای تولید استفاده می‌کنید؟
شرکت فولاد گران ابتکار نوین ایرانیان همانند سایر شرکت‌ها، محصولات معمول لوله و پروفیل را که بازار کشش آن را داشته باشد، با استفاده از ورق گرم تولید می‌کند. با این حال، عمده تولید شرکت ما به قوطی و پروفیل اختصاص یافته است. در حال حاضر تنها ماده اولیه مورد استفاده در شرکت ما ورق گرم است اما با توجه به ویژگی‌های خط تولید، میتوانیم ورق سرد را نیز دریافت و محصولات مرتبط با آن را تولید کنیم. ضخامت ورق دریافتی نیز دو تا هشت میلی‌متر است.
با این وجود تفاوتی که کارخانه ما با سایر کارخانه‌های مشابه دارد این است که تمام خطوط تولید شرکت متعلق به تکنولوژی‌های روز اروپا است و به همین دلیل ظرفیت اسمی شرکت ما بسیار بالا به حساب می‌آید و در صورت تامین مواد اولیه به موقع، میتوانیم تا ۳۰۰ هزار تن محصول تولید کنیم.
در حال حاضر، برخی از تولیدکنندگان لوله و پروفیل خطوط تولید خوبی در کارخانه خود نصب کرده‌اند که کارایی نسبتا مناسبی دارد اما متاسفانه به دلیل مشکلات ناشی از تحریم، بعضی از قطعات و دستگاه‌هایی که به افزایش راندمان تولید کمک می‌کنند، به کشور وارد نمی‌شوند. به طور مثال، جوش ترانزیستوری که می‌تواند با مصرف انرژی کمتر و سرعت بیشتر کار کند، جزو اقلام تحریمی به شمار می‌رود که حتی برای واردات آن باید تاییدیه سازمان انرژی اتمی را داشت. به عنوان مثالی دیگر، برای برش باید از اره استفاده کرد که در این رابطه شرکت ما از اره سربر استفاده می‌کند. باید توجه داشت که تیغ اره در ایران تولید نمی‌شود و عمدتا ساخت در اروپا تولید میشود. مزیت ماشین‌آلات خارجی بر ماشین‌آلات ایرانی، استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا است.
اخیرا سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی با شرکت فولاد مبارکه در زمینه تامین مواد اولیه تفاهم‌نامه‌ای به امضا رسانده است؛ آیا این توافقات می‌تواند به بهبود شرایط بازار کمک کند؟
امضای تفاهم‌نامه‌ها به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند زیرا این تفاهم‌ها تنها روی کاغذ هستند و تا زمانی که به مرحله عمل نرسند، نمی‌توان در مورد آن‌ها قضاوتی داشت. لازم به یادآوری است که پیش از این نیز تفاهم‌نامه‌هایی میان فولاد مبارکه و سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل به امضا رسیده بود اما متاسفانه اراده‌ای برای اجرایی شدن این تفاهم‌نامه‌ها وجود ندارد. دلیل این نبود اراده نیز فشارهایی است که خارج از صنعت فولاد به تولیدکنندگان وارد میشود.
بخشی از صنعت کاملا شفاف است. تولیدکنندگان فولاد اعم لوله و پروفیل کاملا مشخص و شفاف هستند که به چه میزان مواد اولیه دریافت می‌کنند. مسلما خروجی و فروش این تولیدکنندگان نیز شفاف خواهد بود و اطلاعات آن‌ها نیز در سازمان‌های مربوطه همواره ثبت میشود. کل صنعت لوله و پروفیل، مصرف‌کننده ۴۰ درصد ورق گرم عرضه شده در بازار بوده که به صورت شفاف آمارهای آن در دسترس است اما مشخص نیست ۶۰ درصد باقی‌مانده ورق گرم در اختیار چه افراد و شرکت‌هایی قرار می‌گیرد. به طور مثال، اسلب عرضه شده در بورس کالا به دو نوردکار غیر از فولاد مبارکه یعنی شرکت‌های نورد و لوله اهواز و فولاد گیلان اختصاص یافته است. با این حال، هر دو تولیدکننده به بهانه‌های امنیتی، بالغ‌بر دو سال است که از عرضه محصول خود در بورس کالا سر باز می‌زنند حتی برای یکی از شرکت‌ها شورای تامین استان نیز به موضوع وارد شده و از عرضه ورق این شرکت به بورس کالا ممانعت به عمل آورده است. درحالی‌که با عدم عرضه این دو شرکت در بورس کالا و عرضه ورق آن‌ها خارج از بورس، به نوعی مجوز گران‌تر شدن ورق و عدم شفافیت نیز صادر شده است.
نکته مهم دیگر این است که همیشه در بازار، بزرگترین تولیدکننده و بزرگترین مصرف‌کننده، تعیین‌کننده قیمت کف و سقف بازار نیستند. هنگامی که قیمت ورق گرم فولاد گیلان و نورد و لوله اهواز در بازار آزاد حدود ۲۱ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است، به طور حتم ورق فولاد مبارکه نیز که به قیمت ۱۳ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم در بورس کالا معامله شده، در بازار آزاد به قیمت فولاد گیلان و نورد و لوله اهواز خواهد رسید. در پی آن، تولیدکنندگان لوله و پروفیل که باید مواد اولیه را به اندازه ظرفیت تولید خود تامین کنند، با توجه به بهای میانگین فروش، نخواهند توانست قیمت فروش خود را تنها بر اساس قیمت خرید ورق فولاد مبارکه (که بخش کمی از مواد اولیه را تشکیل می‌دهد) تنظیم کنند. به این موارد باید تورم افسارگسیخته عمومی را نیز اضافه کرد.
اگر مسئولان قصد کاهش قیمت‌ها و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان را دارند، باید با بازار سیاه که کاملا روند آن برای سازمان‌های نظارتی مشخص است، برخورد و دو نوردکار دیگر را ملزم به عرضه محصول در بورس کالا کنند. تولیدکنندگان در شرایط کنونی نیازمند مشخص شدن وضعیت نابه‌سامان عرضه و تقاضای فولاد هستند و باید تکلیف این بازار هر چه سریع‌تر مشخص شود. انتظار دیگر آن است که مسئولان دست از صدور دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها متناقض بردارند.
