چالش‌های قیمت‌گذاری زنجیره فولاد برای معدنی‌ها
رئیس انجمن سنگ‌آهن معتقد است که با وضعیت کنونی اقتصادی کشور، نمی‌توان ملاک مشخصی برای محصولات فولادی مشخص کرد و دولت باید حمایت‌های خود را به صورت متوازن در زنجیره فولاد توزیع کند.
مهرداد اکبریان در گفتگو با خبرنگار بورس امروز، با بیان اینکه قیمت سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله در ایران از قیمت جهانی دور بوده و این در حالی است که هزینه‌های صرف شده برای تولید محصول نهایی بسیار بالاست، گفت: در زنجیره تولید و ارزش فولاد، اول زنجیره شامل معادن و صنایع معدنی مثل تولید سنگ‌آهن، کنسانتره آهن و گندله آهن است، وسط زنجیره شمش سازان را در برمی‌گیرد که مواد را تبدیل به آهن اسفنجی و شمش می‌کند و آخر زنجیره نیز شامل میلگرد، پروفیل و نبشی می‌شود.
وی افزود: طی سال‌های گذشته بیشترین توجه دولت، دخالت در بحث قیمت‌گذاری، حمایتی بوده است که از وسط زنجیره انجام گرفته است. بر روی بخش اول و آخر زنجیره، حمایتی صورت نگرفته است.
تبعیض میان بخش‌های مختلف زنجیره فولاد
رئیس انجمن سنگ‌آهن تصریح کرد: ابتدا زنجیره را موظف می‌کنند در شرایطی که بازارهای خارجی می‌توانند خرید را به صورت دو برابر به دلار انجام دهند، به صورت ریال و نصف قیمت محصول خود را بفروشند. در حال که در خصوص شمش و وسط زنجیره دستور بر اساس قیمت دلار و بازارهای جهانی خواهد بود، ولو اینکه برای بازار داخل باشد. در حال حاضر یک لوله ساز، پروفیل ساز و تولیدکننده میلگرد برای خرید شمش باید بر اساس بازارهای جهانی قیمت‌گذاری شود. از طرفی در آخر زنجیره خرید با دلار صورت می‌گیرد و با ریال به فروش می‌رسد.
اکبریان گفت: چرایی تبعیض اتفاق افتاده، بر بخش‌های اول و آخر زنجیره تولید فولاد با وسط آن مشخص نیست. ما به دنبال بالا بردن قیمت‌ها نیستیم و با در نظر گرفتن کاهش ارزش ریال و افزایش هزینه‌های داخلی نمی‌توان سقف و ملاک مشخصی برا قیمت‌ها در نظر گرفت.
وی در ادامه توضیح داد: با توجه به شناور بودن قیمت‌ها و بازار به دنبال شرایط منصفانه هستیم چه در شرایط قیمت پایین و چه در شرایط قیمت بالا نمی‌توان عدد مشخصی به عنوان سقف قیمتی در نظر گرفت.
تقسیم متوازن سود در زنجیره فولاد
رئیس انجمن سنگ‌آهن گفت: تقسیم سود در حلقه‌های زنجیره باید به صورت متوازن و منصفانه صورت بگیرد.
اکبریان تاکید کرد: فشار، سود و منافع باید به صورت منصفانه بین همه قسمت‌های حلقه‌ها تقسیم شود.
وی در ارتباط با نقش وزارت صمت در قیمت‌گذاری زنجیره فولاد، توضیح داد: برای اولین بار و وزارت صنعت و معدن و معاونت معدنی سعی داشت طی چند ماه گذشته سعی داشت توازن را در حلقه‌های زنجیره برقرار کند، متاسفانه این امر ناقص ماند.
رئیس انجمن سنگ‌آهن گفت: تلاش‌های وزارت صمت با رای اعتماد نگرفتن وزیر پیشنهادی، آقای مدرس خیابانی، به نتیجه نرسید.
اکبریان بیان کرد: با توجه به‌ضرورت، وظیفه اول وزیر یا سرپرست پیشنهادی وزارت صنعت و معدن در ارتباط با زنجیره فولاد، نهایی کردن مسئله توازن در زنجیره قیمت‌گذاری فولاد است.
وی افزود: ما در بحث قیمت‌گذاری به شرایط کاملا با ثبات نیازمند هستیم، در صورت انجام نشدن چنین کاری شاید در کوتاه‌مدت خسارتی متوجه نشود، حتی امکان رضایت عده از فولادسازان جهت تامین مواد اولیه با نصف قیمت جهانی، فراهم شود اما در میان‌مدت و درازمدت کاملا به ضرر بخش معدن، صنعت و همچنین منافع کشور است.
در شرایط تحریم، سنگ آهن باید با دلار آزاد خریداری شود
رئیس انجمن سنگ‌آهن در ادامه صحبت‌های خود، بیان کرد: با این شرایط، قطعا بخش معدن متوقف خواهد شد و در این شرایط تقاضای سنگ‌آهن و کنسانتره و گندله را نمی‌تواند پاسخ دهد، در چنین شرایطی باید با دلار آزاد و شرایط تحریم، سنگ‌آهن خریداری شود.
اکبریان تصریح کرد: در این شرایط تفاوت حمایت از صنایع و معادن داخلی مشخص خواهد شد. به عقیده من وزارتخانه صنعت و معدن و تجارت، باید به‌سرعت ورود پیدا کند و از مسکوت ماندن آن جلوگیری کند.
وی در ارتباط با منع صادرات و جلوگیری از این مسئله تحت عنوان خام فروشی بیان کرد: امروز آنچنان صادرات مواد معدنی از کشور وجود ندارد.
۹۲ میلیون تن تولید سنگ آهن در سال ۹۸
همچنین رئیس انجمن سنگ‌آهن گفت: در زمان فراخوان برای سرمایه‌گذاری اولین حق برای سرمایه‌گذار بعد از تولید، دسترسی به بازار فروش است. در صورت جوابگو نبودن بازار داخلی در تکاپوی فروش باید به صادرات روی آورد.
اکبریان گفت: در سال ۹۲ بر اساس همین مسئله و روی آوردن سیاستهای حاکمه و فعالان در این زمینه، حرکت به سمت پلکان ارزش افزوده رفت و قرار بر تولید حداکثری ارزش افزوده شد که متعاقبا در این سال ۲۲ تا ۲۳ میلیون تن صادرات به ازای ۴۵ میلیون تن تولید سنگ‌آهن انجام شده است.
وی همچنین توضیح داد: در سال ۹۸، ۹۲ میلیون تن تولید سنگ‌آهن داشته‌ایم و صادرات کمتر از پنج و نیم میلیون تن بوده است که حرکت بسیار مثبتی است.
رئیس انجمن سنگ‌آهن گفت: قسمت عمده این میزان صادرات، سنگ‌آهنی بوده است که مناسب فولاد نبوده و برای صنایع سیمان بوده است که کشور عراق به صورت زمینی آن را خریداری کرد.
اکبریان در ادامه توضیح داد: این مسئله در ارتباط با صادرات سنگ‌آهن مطرح می‌شود؛ درصورتی‌که در بحث صنعتی سنگ هماتیت مناسب برای سیمان هیچ ارتباطی به زنجیره فولاد ندارد و جزو آمار آن نباید محسوب شود.
وی در تکمیل صحبت خود گفت: مبحث دیگری در این زمینه وجود دارد و آن مبحث جلوگیری از خام فروشی است، مبحث مبارزه با خام فروشی خسارت بسیاری به معدن‌دارها، کنسانتره‌سازها و گندله‌سازها وارد کرد. از دمواژهایی که به کشتی‌ها وارد می‌شد تا سرمایه‌گذاری‌هایی که در نیمه‌راه متوقف شده است.
مبارزه با خام فروشی معنی ندارد
رئیس انجمن سنگ‌آهن با بیان اینکه اصلا مبارزه با خام فروشی چه معنی‌ای در بردارد؟ در این زمینه توضیح داد: اگر در بخش معدن سنگ‌آهن دانه‌بندی، خام محسوب می‌شود؛ با توجه به اینکه در ابتدای خط زنجیره فولاد قرار دارد، پس شمش نیز در صنایع فولاد باید خام محسوب شود، چون مراحل اولیه کار در صنعت فولاد است و در ابتدای خط قرار دارد.
اکبریان گفت: کراهت بر صادرات ابتدای خط تحت عنوان خام فروشی، باید شامل شمش فولاد نیز باشد به‌این‌علت که شمش ماده خام فولاد است، نه اینکه فقط مشمول مواد معدنی باشد.
وی در ارتباط با بحث واردات مواد معدنی و محصولات میانی گفت: در حال حاضر تبدیل به تابو شده است و اصلا به واردات موادی چون گندله یا کنسانتره فکر نمی‌شود، درصورتی‌که وقتی دو بخش کاملا مجزا به نام بخش معدن و صنایع معدنی و بخش دیگری تحت عنوان صنعتی فولاد وجود دارد و این دو بخش به صورت مجزا در حال توسعه‌اند و هرکدام شرایط خود را دارند.
هدف دولت صرفا تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ است
رئیس انجمن سنگ‌آهن گفت: برای ارتباط این دو به یکدیگر آیا در زمان بالا بردن ظرفیت تولید فولاد در کشور به افزایش تولید سنگ‌آهن و اکتشافات فکر شده است؟
اکبریان با اشاره به تولید ۵۵ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد در سال ۱۴۰۴، گفت: برای رسیدن به این مهم مسلما با وجود سیاستهای معدنی جاری در کشور قطعا به واردکننده عمده ماده اولیه سنگ‌آهن و کنسانتره، از خارج احتیاج است.
وی خطاب به دولت گفت: یا اعتقاد بر فولاد داخلی به اتکای معادن داخلی است که در این شرایط باید نسبت به رکود معادن اقدام شود و از معادن حمایت بیشتری شود و یا صرفا هدف تولید فولاد ۵۵ میلیون تن است که در این صورت فشار وارد شده به بخش معدن جوابگو نیست چراکه این بخش باید سیرو شرایط خود را طی کند.
نبود حمایت‌های دولتی در حوزه معدن
رئیس انجمن سنگ‌آهن با بیان اینکه دولت درزمینه فولاد اصول را رعایت نمی‌کند، گفت: دولت برای رشد سریع و بلوغ روی فولاد سرمایه‌گذاری کرده اما در بخش معدن سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و انتظار رشد سریع و بلوغ بخش معدن را دارند.
اکبریان در پایان یادآوری کرد: این مسئله در حالی است که طی نشست‌های متفاوت با هیئت دولت کنونی و دولت‌های قبلی همواره بر این مهم توصیه شده است که بخش معدن در آینده صنعت کشور حکم پاشنه آشیل را خواهد داشت.
