وقت بازگشت  

عباس ضیایی نیری،مدیرعامل آرتایاران ایران، فعال بازارهای مالی و اقتصاد دان با خبرنگار بورس امروز به گفتگو پرداخت.

ضیایی نیری عنوان کرد:سکه بهار آزادی که از سال ۱۳۵۸ و به یادبود پیروزی انقلاب اسلامی ضرب آن صورت گرفت، امروزه کشور را در بحران‌هایی فرو برده که ارتباط مستقیم با معیشت مردم و زندگی آنها برقرار کرده است و البته ابزاری شده در دست دولت برای کنترل و جذب نقدینگی و دلالانی که با در اختیار داشتن کوه سکه با نام سلطان از آنها یاد می‌شود.

وی افزود: با توجه به اقدام هر ساله ضرابخانه بانک مرکزی مبنی بر ضرب سکه‌های طلا و توزیع آن از طرق مختلف مانند بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز، این سوال مطرح می شود که چطور نمی‌شود قیمت سکه را که از ابتدا در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و حتی توزیع آن نیز توسط بانک صورت می پذیرد، را کنترل کرد؟ چطور می شود که برخی افراد با استفاده از رانت‌های خاص، دسترسی فراوانی به این سرمایه ارزشمند ملی دارند؟ اینکه بعد از آشفتگی در بازار و بازی با سرمایه‌های ملت، عده‌ای سود ببرند و عده‌ای نیز خواسته یا ناخواسته گرفتار قانون شوند، موضوعی نیست که اگر وجدان اسلامی را در مرکب قضاوت قرار دهیم‌، بتوان از آن‌ به آسانی عبور کرد.

مدیرعامل آرتایاران ایران خاطرنشان کرد:طبق قانون بایستی خرید و فروش این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده، به قیمت روز و با نظارت مسئولین انجام شود. چگونگی رشد ناگهانی قیمت سکه سوال ساده‌ای است که با قدری تامل می‌توان پاسخ آن را یافت.سکه بهار آزادی مدتی به عنوان مهریه ازدواج، گریبان افرادی را می‌گرفت که در شروع زندگی مسئولیت عندالمطلالبه بودن آن را پذیرفتند. اما امروز گریبان اکثریت جامعه را گرفته است. چرا که تبدیل به نوعی تراز در معیشت روزانه مردم‌ شده و مانند دلار بهانه‌ای شیک در دست فرصت طلبان دولتی و غیر دولتی شده است. با نگاهی به فراسوی مرزها مشاهده می شود که در بسیاری از کشورها نیز ضرب سکه صورت می‌پذیرد و حتی گاها در برخی کشورها محبوبیت سرمایه‌گذاری در آن به میزان کشور ما نیست. حتی با داشتن آن کیفیت معقول در ضرب و نوع عیار و ثبات منطقی قیمت‌ها.

ضیایی نیری اشاره کرد: به عنوان مثال سرمایه گذاری در سکه عقابهای طلایی که در آمریکا ضرب می‌شود و یا سکه ضرب شده در آفریقای جنوبی به نام کروگررند،همچنین سکه فیلارمونیک در اتریش اینگونه نیست. و یا برگ افرای کانادایی که استاندارد ترین نوع در بین سکه‌های طلا در جهان است و از حدود ۲۶ سال پیش به عنوان دومین سکه طلا در این کشور ضرب و جایگزین سکه کراگررند شد. اما به دلیل آپارتاید دسترسی و خرید و فروش آن بسیار نایاب شده بود؛  اما مدیریت صحیح بانک‌های مرکزی این کشورها مانع از این‌ شد که ضرب و سرمایه ‌گذاری سکه طلا جای اینکه حکم آرامش را داشته باشد، تبدیل به ملکه عذاب دارندگان آن شود.

فعال بازارهای مالی در ادامه افزود:در بریتانیا و روسیه همچنین مالزی نیز ضرب سکه و خرید و فروش آن خارج از حواشی و حضور دلالان و سفته‌ بازانی است که منفعت شخصی را با رانت برای خود ایجاد می‌کنند. چطور ممکن است شخص عادی برای انجام کار ساده اداری یا بانکی ده ‌ها اوراق ثبوت ارائه کند. اما اشخاصی که معلوم نیست با چه وسیله‌ای به منابع بی پایان متصل هستند، می‌توانند ده‌ها هزار سکه تهیه کنند و نظم بازار را در اختیار خود گیرند. در کشور چین که سکه طلای معروف به پاندای طلایی در آن ضرب می‌شود،اشخاصی که بیش از ۱۰ سکه را خریداری می‌کنند باید مدارک مشخص شده‌ای ارائه دهند. در آن کشور با جمعیت بیش از یک‌ میلیارد جمعیت، این موضوع به خوبی کنترل شده است. اما در ایران در برخورد با فساد جز فرار از مسئولیت پاسخ دیگری مشاهده نمی‌شود و سو مدیریت‌ بخش‌های مرتبط هم گاها نادیده گرفته می‌شود.

وی افزود: امید است با سیاست‌های جدید رئیس بانک مرکزی در عمل بتوان‌ این از هم‌گسستگی نظم در بازار سکه و ارز را مرتفع ساخت و گره‌های کور را با سیاست جهادی و انقلابی باز کرد. اما باید در ابتدا به این نکته توجه کرد که چه عواملی بر قیمت سکه بعد از فساد و رانت تاثیرگذار است. مسلما در ابتدا قیمت جهانی طلا و سپس ارزش دلار به ریال است چرا که معیار قیمت گذاری ارزش دلار در بازار است. سپس هزینه ضرب سکه توسط بانک مرکزی چیزی حدود هفت‌ هزار تومان محاسبه می‌شود؛  البته این برآورد طبق محاسبه در سال ۸۶ است،سپس کارمزدی است که به خاطر عرضه سکه در بانک مقرر می‌گردد که مبلغی حدود پانصد تومان و طبق محاسبه در سال ۸۷ مشخص شده است. تا اینجا تقریبا همه چیز به غیر از قیمت و ارزش دلار طبیعی به نظر می رسد، سپس مالیات بر ارزش افزوده است و سال ضرب سکه که از سال ۸۶ به بعد سکه‌ها با تاریخ این سال ضرب می‌شوند و سکه‌های سنوات قبل و قدیمی ارزش کمتری را دارا هستند.

مدیرعامل آرتایاران ایران تاکید کرد:حالا  نکته آخر و همیشه در گفتمان مسئولین عنوان می شود، حباب است. حباب سکه که اصطلاحا به فاصله قیمت واقعی و قیمتی اطلاق می شود که در بازار بر اثر عرضه و تقاضا و علل روانی ایجاد می‌شود. برای مثال اگر قیمت سکه بر اساس عواملی که در بالا خوب باید مشخص کنیم که این حباب چگونه و توسط چه کسانی شکل می‌گیرد که بتوان آن را از بین برد.

وی در ادامه افزود: واضح است در کنار برخی سو مدیریت‌ها و همچنین سه عامل قیمت جهانی طلا در کنار نوسانات دلار و غول حباب که غالبا در بازه زمانی کوتاه در حال تغییر هستند،از عوامل نوسانات شدید این بازار خوش رنگ هستند. البته باید در نظر داشت افزایش تقاضا در برخی از ماه‌های سال نیز از عوامل درونی افزایش قیمت سکه در کشور محسوب می شود که باز از کانال شکل‌گیری حباب پدیدار می‌شود. به عنوان مثال ایام آخر سال که در این بازه زمانی  تقاضا برای ربع سکه و سپس نیم سکه و در انتها سکه تمام بهار آزادی با افزایش روبه‌رو می‌شود. باید قبول کنیم دولت این قدرت را در اختیار دارد که بازار سکه و ارز را در دست بگیرد و ثبات لازم را در این بازار پدیدار سازد.  این نکته از وظایف قوه اجرایی کشور و تیم اقتصادی آن است.

ضیایی نیری اظهار داشت: این انتظار از دولت به جد وجود دارد که با قاطعیت و بدون لحاظ برخی روابط و بدون تمایز و با استفاده از ابزارها و شیوه‌هایی که در اختیار دارد و می‌تواند آنها را در بازار اعمال و در جهت پائین آمدن قیمت سکه و ارز اقدامات لازم را انجام دهد. همچنین حبابی را که بدون دلیل اقتصادی شکل گرفته از بین ببرد. این یک ضرورت است که با استفاده از سیاست‌های علمی، ثبات نسبی را در بازار سکه و ارز ایجاد کنیم و آرامش را به این بخش مهم اقتصادی در کشور فراهم کنیم. البته ایجاد این ثبات نسبی در بازار سکه و ارز که انتظار می‌رود در دستور کار دولت قرار گیرد به دائمی یا موقتی بودن برنامه‌های دولت و سیاست‌های جدید بانک مرکزی در این زمینه باز می‌گردد. چرا که اگر برنامه‌های جدید ارزی بانک مرکزی با اختیارات جدید موقتی باشد، پیش فروش سکه نیز عمر طولانی نداشته باشد و فعالیت بازار آتی که از مشتقات اثر گذار است بلند مدت نباشد،  ممکن است شوک جدیدی را در بازار سکه و طلا ایجاد کند و حتی قیمت‌ها به نرخ‌های بالاتری نسبت به گذشته بازگرداند.

بنده معتقدم اگر سیاست‌های جدید ارزی دولت، بانک مرکزی و همچنین پیش فروش سکه در بازار آتی به صورت نرم و کارشناسی شده انجام شود،  قادر خواهد بود تا روندی نزولی در قیمت سکه و ارز را به همراه خود داشته باشد. البته باز اشاره می‌کنم به شرطی که این طرح و سیاست‌ها مداوم و بلند مدت باشند. البته ضروری است که برخی امتیازات ‌از برخی افراد گرفته شود تا به واسطه اینگونه پوئینت‌ها نتوانند در راستای رسیدن به اهداف شخصی و بالادستی خود با ساختار اقتصادی کشور قمار کنند.

فعال بازارهای مالی در انتها افزود:به طور حتم در آینده باز هم شاهد افزایش قیمت سکه و ارز خواهیم بود و نباید با آماردرمانی اذهان جامعه را به بازی گرفت و به شعور اقتصادی مردم توهین کرد. تا زمانی که مشکلات ریشه‌ای و دلسوزانه و با تفکر انقلابی و جهادی شناسایی و برطرف نشود نمی‌توان با بازی‌های فصلی در ایجاد فراز و نشیب قیمت‌ها افکار اقتصادی خود را تحمیل اکثریت کردالبته دولت باید پس از کاهش قیمت سکه و ارز با توجه به فرامین مقام معظم رهبری و ایجاد راهکارهای نوین به صورت کارشناسی سیاست‌های دیگری به جز بازار آتی و پیش فروش سکه را برای مهار نوسانات به کار گیرد و با عزمی منطقی برای ایجاد ثبات نسبی در بازار سکه و ارز قدم بردارد.‌