فاصله آشکار بازدهی بازار سرمایه از بازدهی «اخزا»

بازدهی اوراق اخزا از ابتدای سال تاکنون تقریباً به طور مداوم نزولی بوده است. هرچند در این مسیر شیب کاهش متفاوتی داشته اما در مجموع روند همچنان کاهشی بوده است، با توجه به اینکه اخزا از نوع اوراق با درآمد ثابت است برای نمونه این اوراق را با قیمت تئوریک صد هزار تومان را در یک تاریخ خاص خریداری کردید. در هر تاریخ که نسبت به تاریخ سررسید چند ماهی که مانده باشد به یک قیمت پایین‌تر و به کسر می‌تواند معامله شود.

زمانی که معامله اوراق اخزا به این گونه انجام می‌شود به‌طور طبیعی بازارگردانی که در دیگر اوراق با درآمد ثابت بورسی انجام می شود به صورت کامل در این اوراق صورت نمی‌گیرد. بنابراین میزان نوسانات اوراق اخزا نسبت به سایر اوراق با درآمد ثابت بورسی همواره بیشتر خواهد بود که کاملاً طبیعی است.

یکی از دلایل نزولی بودن این اوراق که در چند ماه گذشت شاهد آن بودیم، کاهش نرخ بهره‌ی اسمی بانکی است. بانک مرکزی این سیاست را به رغم وجود تورم بالا ادامه می‌دهد. شاید هدف بانک مرکزی این است که تاٌثیر منفی بهره بالا بر اقتصاد داشت را در بلند مدت بتواند خنثی کند. طبیعتاً این سیاست در کوتاه مدت یک سری پیامدها دارد.

همانگونه که در چند وقت اخیر مشاهده کردید نرخ بانکی و نرخ اخزا کاهش یافت اما تورم همچنان مثبت است. بنابراین ممکن است که اشخاص به بازارهای جایگزین روی آروند و برای حفظ ارزش پول خود به بازارهای مختلف اقتصادی وارد شوند. میزان بازدهی این اوراق نسبت به سهام طبیعتاً قابل قیاس نیست. برآورد سالیانه این اوراق تا سر رسیدشان درحال حاضر حدود ۱۲ تا ۱۴ درصد رسیده است.

درحالی که در ماه‌های اخیر شاهد رشد میانگین شاخص تا حدوداً ۱۰۰ درصد بودیم، بازدهی سهام نسبت به اوراق اخزا شاید بیش از ۲۰ برابر بوده است. بی‌شک همواره بازدهی و رشد بازار سرمایه و سهام تا انتهای سال از اخزا بیشتر خواهد بود و این روند حفظ خواهد شد. اما فاصله آن‌ها و تفاوت بازدهی در ماه‌های مختلف یک میزان نوسان خواهد داشت.

در مورد ادامه نزول بازدهی گمان می‌کنم که به یک محدوده مشخص میل می‌کند. این بازدهی شاید نسبت به میزان کنونی کاشه بیشتری پیدا نکند. احتمالاً قیمت بازدهی اوراق و محدوده کنونی در حال بهبود است؛ به عبارت دیگر محدوده‌ی ۱۲ تا ۱۳ درصدی احتمالا انتهای سیکل نزولیش باشد. با توجه به این که بهره بین بانکی اعلام شده توسط بانک مرکزی حوالی ۱۲ درصد است طبیعتاً بازدهی این اوراق نیز از این عدد کمتر نخواهد بود.

یک عامل که ممکن است در کوتاه مدت این بازدهی را به صورت اسمی افزایش یا کاهش دهد. همانطور که گفته شد زمانی که شما اوراق را خریداری می‌کنید درصدرتی که تقاضایی وجود داشته باشد قیمت خرید ممکن است در یک روز رشد داشته باشد. لذا این رشد باعث می‌شود رقابت برای خرید این اوراق به وجود آید.

به‌طور طبیعی زمانی که قیمت خرید اوراقتان در یک روز خاص بالا می‌رود بازدهی تا سر رسید هم کم می‌شود؛ زیرا از آن طرف که قیمت صد هزار تومان در تاریخ سررسید ثابت است، درصورتی که تقاضا ایجاد شود و قیمت اوراق بالا برود می‌تواند به صورت مقطعی کاهش بازدهی داشته باشد، منتهی دوباره به آن محدوده‌ پیشین میل خواهد کرد.

روزبه شریعت

کارشناس بازار سرمایه