حمید رازقیان جهرمی،برنامه ریز تولید و مدیریت استراتژیک شرکت پالایش نفت شیراز با خبرنگار بورس امروز به گفتگو پرداخت.
رازقیان جهرمی عنوان کرد:نوسانات ارزي از فروردين ماه ۹۷ شروع و با ورود دستورالعمل هاي دولت هر روز شاهد دريافت و نوسان روش هاي اجرايي صادرات و واردات گمرك و دلار هستيم.دريافت بالغ بر ۱۸دستورالعمل ارزي در چهار ماه اخير توسط دستگاه هاي اجرايي كشور نشان از عدم ثبات نسبي در تدوين آئين نامه ها و عدم هماهنگي وزارت خانه هاي صنعت و معدن، وزارت نفت، بانك مركزي، گمرك و بورس و معاونت ریاست جمهوری مي باشد.
وی افزود:شمارش معكوس براي تحريم نفتي كشور آغاز شده و با توافق اخير اوپك و غيراوپك، راه براي چنين تحريمي احتمالاً هموارتر نيز خواهد بود. تحريم ها به صورت ناگهاني باعث رسيدن صادرات نفت به صفر نمي شوند بلكه در فرآيندي تدريجي صادرات كاهش يافته و حتي ممكن است براي مدتي در سطحي مشخص (مثلاً يك ميليون بشكه در روز) تثبيت شود، اين نكته كه تحريم ها اثر آني و حتمي ندارند خوب است و بخشي از آن به توان دور زدن تحريم ما باز مي گردد كه در بخش نفت عمدتاً يعني فروش نفت و میعانات و امكان دريافت پول آن. اما اين گونه اقدام ها، روي تاريكي نيز اثر خواهد داشت. دور زدن تحريم ها يعني عبور از رويه ها و مقررات خارجي يا برخي داخلي و زماني كه اين كار حمايت شود، به معني تشويق قانون شكني است.
برنامه ریز تولید و مدیریت استراتژیک شرکت پالایش نفت شیراز خاطرنشان کرد:معمولآ اين گونه فرض مي شود كه زير پا گذاشتن رويه ها و مقررات براي هدفي عالي تر كه همانا حفظ منافع ملي است، ايرادي ندارد اما اينجا مي تواند نقطه شروع فساد باشد چرا كه افراد دست اندركار الزاماً انسان هاي عاري از اشتباه نيستند. طی دوران جديد تحريم هاي آمريكا كه انتظار مي رود روز به روز تشديد شود، فضاي زيادي براي شكل گيري فساد وجود خواهد داشت. در محاسبه سود و زيان سياست هاي منجر به تحريم، قائدتاً بايد مفاسد تحريم را نيز در نظر گرفت. انتظار اين است كه در صورت تداوم وضعيت فعلي جدي شدن تحريم ها، بار ديگر كشور در معرض مفاسد مترتب بر دور زدن آن قرار گيرد. با تكرار اين نكته بديهي است كه ايده آل، عدم مواجهه دوباره با تحريم و مفاسد آن است، اما اين بارمي توان از تجربه تحريم هاي پيشين درس هايي گرفت.
وی در ادامه گفت:اگر بنا به دور زدن تحريم ها باشد، بهتر است كار با رعايت برخي رويه هاي داخلي انجام شود و نه صرفاً با تشخيص هايي كه سال هاي قبل نيز شاهد آن بوديم. براي فروش نفت و وصول ارز حاصل، استفاده از توان بخش خصوصي فعال در اين صنعت، اولويت بيشتري در مقايسه با واسطه هايي دارد كه سابقه اي در آن ندارند.نقل قول يكي از فعالان بخش خصوصي است كه گفته است، بسياري از متهمان پرونده هاي نفتي، هيچ گاه در نهادها، مجامع و صنوف تخصصي (مثل اتاق هاي بازرگاني) عضو نبوده اند و نمي توان از اهالي اين صنعت به شمار آورد.
رازقیان جهرمی اشاره کرد:شايد اين احتمال وجود داشته باشد كه صاحبان كسب و كار در صنعت نفت و گاز و پتروشيمي، اساساً حاضر به انجام فعاليت هايي كه آنها را در معرض ريسك تحريم قرار دهد، نباشند. فعاليت در اين صنعت اساساً واجد پذيرش سطح بالايي از ريسك است كه مضاعف كردن آنها با تحريم، قابل دفاع به نظر نمي آيد. به ويژه آنكه عاقبت برخي افرادي كه در دور زدن تحريم نقش آفريني كردند، اكنون پيش رو است. اقدام ديگري كه مي تواند شدت و ابتلا به مفاسد نفتي را كاهش دهد، ايجاد مسيرهايي براي صادرات نفت و دريافت پول آن در ارتباط با كشورهايي است كه احتمالاً كمتر از اروپا يا ژاپن و كره جنوبي با ريسك هاي تحريم در ارتباط هستند. نمونه اين طرح ها قبلاً در ارتباط با چين و هند صورت گرفته است و اين بار شايد بتوان به صورتي سيستماتيك دوباره آراء را در دستور كار قرار داد.به هر حال اصل مسائل تحريم و امكان پذيري تحول در سياست هاي منجر به آن بسيار سخت و مشكل است.
برنامه ریز تولید و مدیریت استراتژیک شرکت پالایش نفت شیراز اشاره کرد:همه اذعان دارند كه تحريم منجر به ايجاد فساد خواهد شد و هر راه حلي براي كاهش تبعات آن، بيشتر به مسكني موقت و ناكار آمد شباهت دارد. روشن سازي اين واقعيت براي سياست گذاران مي تواند موجب شود تا در تصميم ها، هم ابعاد تحریم ملاحظه و مراعات شده و ممكن است اظهار نظر كارشناسان اهل فن بتواند روشنگري و مسير سياست گذاري را تغييردهد. لذا با توجه به شرايط موجود كشور و شروع مرحله اول تحريم ها نقش دستگاه هاي اجرايي مهم از قبيل بانك مركزي وزارت صنعت و معدن، بورس، وزارت نفت، گمركات و رياست جمهوري پررنگ شده و لازم است هماهنگي كامل جهت ابلاغ دستورالعمل ها لحاظ گردد. بر اساس دکترین راهبردي آمريكا در خصوص جنگ ارزي و اختلال در بازارهاي پول، طلا و سهام لزوم هماهنگي دستگاه هاي اجرايي جهت برخورد مناسب دوچندان مي نمايد. قالب كارشناسان اتفاق نظر دارند، در سال آينده دوران غرق شدن بانك ها بوده و ريسك بانك ها در دولت موجود بالا رفته و ريسك عدم سوددهي بانك ها به زودي به سپرده گذاران منتقل خواهد شد، لكن پس از دوسال دوران آرامش نسبي پیش بینی و برقرار خواهد شد.
وی اضافه کرد:در حال حاضر بخش هاي مرتبط با حداقل معاش به خوبي كار مي كنند و مشكل اساسي ندارند اما بخش هاي غيرمرتبط به ميزان پنج برابر نياز جامعه متقاضي كار دارند و درعين حال با ۷۰ درصد كاهش فروش مواجه هستند. اصطلاح كورتونيزه شدن اقتصاد كشور و سخت شدن شرايط جهت فعالان بخش خصوصي روز به روز بالاتر و افزايش ريسك هاي سياسي، تهديدهاي بين المللي و تغيير ناگهاني سياست ها امكان تصميم گيري و برنامه ريزي از آنها سلب و اميد فعالان بخش خصوصي را نشانه رفته است. اقتصاد كشور در چند دهه اخير دوره هاي سخت بي شماري را پشت سر گذاشته اما به نظر مي رسد جنس نگراني اين روزها متفاوت از گذشته است. اسدالله عسگراولادي تاجر سرشناس پسته و عضو فعلي هيأت نمايندگان اتاق ايران نيز مي گويد، از زمستان گذشته كه آرامش بازار به هم ريخت و با سياست هاي اخير دولت در مورد ارز، صادركنندگان بلاتكليف شده اند.
پدرام سلطاني عضو هيأت رئيسه اتاق ايران نيز معتقد است هيچ سالي مانند سال ۹۷ نااميد كننده نبوده و بی سابقه است. حسين سلاح ورزي ديگر عضو هيأت رئيسه اتاق ايران نيز معتقد است به دليل گستردگي نقش دولت در كسب و كارها و در حوزه تصميم گيري كلان اقتصادي هيچ كاري از دست بخش خصوصي و كارآفرينان برنمي آيد و راهي جز تماشا كردن و اميدوار بودن وجود ندارد. مشخص است كه طوفان بي ثباتي، اغلب فعالان اقتصادي را نسبت به تحولات آينده نگران كرده است. آنان به انتظار ايستاده اند تا تلاطم تحولات سياسي و بين المللي مشخص شود تا بتوانند تصميم هاي تازه بگيرند.
رازقیان جهرمی در ادامه گفت:همه اينها به كنار اما زخم هاي اقتصاد ايران سرباز كرده كه نياز به مداواي اورژانسي دارند. در تمام سال هاي گذشته، دولت ها جراحي های لازم را به تعويق انداخته و در عوض بيمار را با مسكن ترخيص كرده اند و نتيجه درمان با مسكن براي سال هاي متمادي قاعدتاً نتيجه اي غير از اين نمي توانست داشته باشد. سياست گذار به خانواده كورتون ها رو آورده،داروهاي كورتوني شايد در كوتاه مدت بتوانند التهاب را كم كنند اما اگر مصرفشان به درازا بكشد، عوارض جانبي خطرناكي براي بيماران به همراه خواهد داشت.مجموع تصميم هايي كه به صورت ۱۸ دستور العمل در چند مدت اخير درباره ارز گرفته شده، كم از تزريق كورتون بر بدن بيمار اقتصاد ايران ندارد. اين گونه سردرگمي و مداواي مقطعي شايد التهاب را در يك عضو كاهش دهد اما قطعاً عواقب و عوارض نگران كننده اي براي اين بيمار خواهد داشت.
وی اشاره کرد:ارسال دستورالعمل ۱۴ گانه تبادل ارز صادراتي با نرخ توافقي و نحوه ارائه دلار حاصل از صادرات در سامانه نيما و سنا و برخوردهاي لحظه اي با فولاد و پالايشگاه و پتروشيمي و فلزات رنگي چندان مناسب نبوده و با توجه به حجمه هاي موجود بر بورس كالا و عدم هماهنگي بين دستگاه هاي اجرايي و دولت موجب بلاتكليفي و عدم تزريق دلار به بازار و افزايش نرخ ارز را در پي خواهد داشت.
برنامه ریز تولید و مدیریت استراتژیک شرکت پالایش نفت شیراز تاکید کرد:در مجموع قرائن و شواهد انكارناپذير حاكي از اين واقعيت است كه نرخ ۴۲۰۰ توماني كه دولت براي دلار تعيين كرده است نرخ يارانه اي است و با قيمت بازار تفاوت چشمگيري دارد. از اين رو هر خريداري به هر صورت به آن دست يابد رانت آسان ياب و دندان گيري را نصيب خود كرده است. حال اگر در اين ميان سودي براي اين سياست متصورباشد، عمدتاً نصيب عده اي ويژه خوار (خودي) و رانت خوار حرفه اي مي شود. بر اساس اظهار نظر قالب کارشناسان اهل فن، در بسته های ارزی دولت مورد مهمی یافت نشده و بارقه امیدی نیز بر اقتصاد بیمار کشور به چشم نمی خورد، در واقع بسته موجود برای نجات دولت است نه مردم.
وی اضافه کرد:در واقع توپ به زمین مردم شوت شده و در جایی که دولت توان دریافت و انتقال پول های خود را از بانک های خارجی به دلیل تحریم ها ندارد، واردات طلا و ارز را آزاد نموده (روغن ریخته را نذر امامزاده کرده است).با این شیوه ارزهای حاصل از فروش پتروشیمی و صنایع معدنی بدون هیچ گونه ریسک در بازار ثانویه و حداقل بالغ بر دو برابر ارز دولتی می فروشد و در واقع یعنی کسب درآمد و جبران کسری دولت.اقتصاد ایران در حال حاضر به مانند بیماری می باشد، که میزان گلبول سفیدش از میزان تولید آن توسط مغز استخوانش کمتر است و این نیاز به ترمیم دائم و زیر نظر متخصص امر با شرایط خاص خواهد داشت.
در پايان بايد سؤال كرد، تاوان انكار علم و عقل سليم از سوي صاحبان قدرت اجرایی را چه کسی خواهد پرداخت و در حالت خوشبینانه وظیفه مردم در این زمان چیست؟
Tuesday, 21 March , 2023