قوانین حوزه اعتبارسنجی باید تغییر کند

قوانین حوزه اعتبارسنجی باید تغییر کند

به گزارش روند بورس امروز، بحث رتبه‌بندی و اعتبارسنجی در کشورهای پیشرفته از اهمیت بالایی برخوردار است. اصولا از طریق رتبه‌بندی و اعتبارسنجی است که اشخاص حقیقی و حقوقی می‌تواند در اقتصاد حضور بهتری داشته باشند. افراد دارای اعتبار به راحتی می‌توانند وام دریافت کنند و البته در پرداخت وام هم مشکلی پیش نمی‌آید. این مورد در مورد اشخاص حقوقی هم به همین صورت است. بعد از رتبه‌بندی و اعتبار سنجی اصولا ریسک کار اقتصادی محاسبه می‌شود. در همین زمینه با محمد جلیلی مدیرعامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی ایران به گفت‌وگو پرداختیم.

با وجود اهمیتی که شرکت های رتبه‌بندی در کشورهای مختلف وجود دارد، اما هنوز این مساله در کشورمان جا نیفتاده است. به نظر شما چه راهکاری باید از سوی سیاستگذاران اقتصادی کشور برای جا افتادن بحث اعتبار سنجی پیاده‌سازی شود؟

در سطوح مختلفی باید یک سری اقدامات انجام شود تا بحث اعتبارسنجی جا بیافتد. از اعتبارسنجی تعاریف و مفهوم‌های متفاوتی می‌توان برداشت کرد. در حال حاضر اعتبارسنجی در نظام بانکی استفاده می‌شود. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که بحث اعتبارسنجی مانند برخی تکنولوژی‌ها است. مثلا می‌گوییم که در حوزه حمل و نقل از تکنولوژی‌های سنتی استفاده می‌کنیم و باید تکنولوژی‌های جدید را جایگزین کنیم. در حوزه اعتبارسنجی هم نه اینکه ما این اعتبارسنجی و رتبه‌بندی را نداشته‌ باشیم، بلکه اعتبارسنجی‌های ما مبتنی بر تکنولوژی‌های سنتی است و باید به روز شود. پس باید تکنولوژی اعتبارسنجی‌مان را تغییر دهیم. در حوزه‌های مختلف اعتبار را برای شرکت یا فردی قائل هستیم که توانمندی مالی خوبی دارد. در حالی که ممکن است فردی خیلی دارایی داشته باشد اما هیچگاه به تعهداتش عمل نکند. یعنی وام بگیرد و آن را بازنگرداند. این مورد در حوزه بانکی کشور فراوان است و بسیاری وام دریافت کرده‌اند و توانایی بازپرداخت را دارند اما این کار را انجام نمی‌‌دهند. بنابراین روش‌های اعتبارسنجی در کشورمان باید تغییر کند.

چگونه این روش‌های اعتبارسنجی باید تغییر کند؟

مورد اول ابزارهای اعتبارسنجی است که در حال حاضر خوشبختانه این ابزار تهیه شده است. مورد بعدی قوانین است. قوانین ما باید تغییر کند. اینکه کسانی رتبه اعتبارسنجی بالاتری دارند که توانایی مالی بالایی دارند، باید در قانون تغییر کند. یک کارآفرین یا فارغ‌التحصیل دانشگاه که ایده دارد اما پول ندارد هم می‌تواند اعتبار داشته باشد. همچنین فرهنگ این مساله باید در جامعه جا بیافتد. مردم، فعالان اقتصادی و طرف‌های معاملات باید بدانند که می‌شود به یک فرد اعتماد کرد بدون اینکه طرف پولدار باشد یا ضامنی داشته باشد. حالا چگونه می‌توان اعتماد کرد؟ این کار با روش‌های جدید اعتبارسنجی انجام می‌شود. راهکارها در این خصوص بیشتر فرهنگی است. اگر مجموعه این اقدامات انجام شود می‌توانیم به آینده این صنعت امیدوار باشیم.

بازار سرمایه کشورمان در حال بزرگ‌شدن است. نقدینگی بسیاری به این بازار وارد شده است. با این شرایط آینده شرکت‌های رتبه بندی را چگونه می‌بینید؟

دقیقا این موارد یعنی توسعه بازار سرمایه و حضور شرکت‌های رتبه‌بندی با هم ارتباط مستقیمی دارد. چرا همه مردم به بازار سرمایه مراجعه نمی‌کنند؟ بازار سرمایه‌ای که طی امسال بازدهی بیش از ۱۰۰ درصد داشته است. چرا همه مردم نباید پول‌هایشان را به بازار سرمایه بیاورند؟ چرا مشارکت مردم در بازار سرمایه پایین است؟ چرا که خیلی از مردم دانش و شناخت کافی از بازار سرمایه را ندارند. شرکت‌های رتبه بندی با رتبه‌بندی اوراق بهادار به مردم کمک می‌کنند در جایی سرمایه‌گذاری کنند که کم ریسک باشد. بنابراین نقش شرکت‌های رتبه‌بندی در توسعه بازار سرمایه بسیار مهم است. هرچقدر مردم استقبال بیشتری به بازار سرمایه داشته‌ باشند، نیاز به شرکت‌های رتبه‌بندی هم افزایش پیدا می‌کند.

اصولا موسسات رتبه‌بندی تا چه اندازه می‌توانند در شناسایی میزان ریسک در بازار سرمایه تاثیرگذار باشند؟

وقتی شرکت‌های رتبه‌بندی به یک سهام، شرکت یا اوراقی امتیاز می‌دهند، اگر رتبه بالا باشد یعنی ریسک آن پایین است و برعکس. سرمایه‌گذار با توجه به این رتبه‌بندی ریسک خودش را مدیریت می‌کند. کاهش ریسک همواره مناسب نیست. خیلی از سرمایه‌گذاران از ریسک استقبال می‌کنند. رتبه‌بندی‌ها این ریسک‌ها را شناسایی می‌کنند تا سرمایه‌گذاری که وارد این حوزه می‌شود با شناخت عمل کند و ریسک را مدیریت کند.

آیا به سمتی حرکت خواهیم کرد که اعتبارسنجی از این موسسات تبدیل به یک اجبار شود؟

این مقوله‌ای است که نیاز به اجبار ندارد. ما باید به فعالان بازار و اقتصاد توضیح دهیم که این کار ضرورت دارد. وقتی بفهمند که ضرورت دارد از آن استقبال می‌کنند. برای اینکه این اتفاق رخ دهد لازم است مراحلی از کار الزامی شود. مثلا بانک‌ها ملزم به استفاده از سیستم اعتبارسنجی برای پرداخت وام هستند.

اهمیت و ارزش این موسسات در چه بخش‌هایی نمود بیشتری دارد؟ یعنی در چه زمانی ارزش این موسسات بیشتر احساس خواهد شد؟

هر موقع احساس کنیم که اقتصاد کشورمان باید خیلی توسعه پیدا کند، نیاز به اعتبارسنجی هم بیشتر می‌شود. وقتی فعالان اقتصادی نتوانند به یکدیگر اعتماد کنند چگونه قرار است سرمایه‌گذاری و معاملات انجام شود. اقتصاد با سرمایه‌گذاری و معاملات توسعه پیدا می‌کند. وقتی دو طرف سرمایه‌گذاری یا تامین مالی و … نتوانند بهم اعتماد کنند توسعه اقتصادی به وجود نخواهد آمد. بنابراین وجود شرکت‌های رتبه‌بندی برای توسعه اقتصادی بسیار ضروری است.