سه دلیل اصلی عدم توسعه معاملات الگوریتمی را بشناسیم
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ارزش پرداز آریان گفت: بحث کاهش کارمزد، اعطای مجوز و تبدیل تیم‌های مسابقات معاملات الگوریتمی با شکل و شمایلی متفاوت به منظور انجام معاملات دائمی، جزو مواردی است که می‌تواند، سبب توسعه معاملات الگوریتمی شود.
به گزارش روند بورس امروز، بحث معاملات الگوریتمی در دنیا چند سالی است که مطرح شده و به سرعت در حال توسعه است. در کشورمان هم بسترسازی برای این نوع معاملات تا حدودی انجام شده اما توسعه و فراگیر شدن آن در گرو اقدامات ویژه‌ای است که سازمان بورس اوراق بهادار باید نسبت به آن اقدام کند. اینکه چه موانعی بر سر راه توسعه معاملات الگوریتمی در کشورمان است و چه مشکلاتی در این خصوص وجود دارد را با احمد پویانفر عضو هیئت‌مدیره شرکت فرابورس ایران و مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ارزش پرداز آریان در میان گذاشتیم. وی معتقد است که به منظور توسعه معاملات الگوریتمی سه مورد باید رعایت شود. بحث کاهش کارمزد، اعطای مجوز و تبدیل تیم‌های مسابقات معاملات الگوریتمی با شکل و شمایلی متفاوت به منظور انجام معاملات دائمی، جزو مواردی است که می‌تواند، سبب توسعه معاملات الگوریتمی شود.
پویانفر به بورس امروز گفت: در بحث معاملات الگوریتمی چند سالی است که صحبت شده و بسیاری بر اهمیت آن و ضرورت وجود آن تأکید کرده‌اند؛ اما اگر بخواهیم کاربردی‌تر به آن بپردازیم باید به گلوگاه‌هایی که مانع ایجاد معاملات الگوریتمی است بپردازیم.
وی اظهار کرد: در این بخش یک بحثی که وجود دارد بحث سامانه معاملاتی است. سامانه معاملاتی فعلی این امکان را فراهم نمی‌کند که معاملات الگوریتمی شکل بگیرد. این‌یک واقعیت است که باید آن را بپذیریم. در واقع هرچقدر هم که ما در زمینه معاملات الگوریتم مسابقه برگزار کنیم و تبلیغات داشته باشیم و مجوز برای این کار ارائه بدهیم و به طور کلی همه این‌کاره را هم انجام بدهیم بی‌فایده است. چراکه زیرساخت‌های فنی در خصوص معاملات الگوریتمی در ایران تقریباً وجود ندارد.
عضو هیئت‌مدیره شرکت فرابورس ایران تأکید کرد: آنچه وجود دارد برای مسائل تست، آزمایش و مسابقات و نمایش به درد می‌خورد. در این زمینه یا بورس‌ها باید فکری اساسی برای سامانه معاملاتی‌شان کنند یا مثلاً سازمان بورس باید مجوزی به شرکت‌های بورسی به منظور توسعه سامانه‌های معاملاتی اعطا کند. همچنین شرکت مدیریت فناوری باید یک‌سری اقدامات انجام دهد تا امکانات فنی برای این موضوع فراهم شود.
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ارزش پرداز آریان با بیان اینکه در بحث امکانات و زیرساخت‌های فنی دست سازمان بورس بسته است، تأکید کرد: ضمن اینکه بورس‌ها هم علاقمند به اقدامات توسعه‌ای نیستند. دست سازمان بورس بسته است چون شرکت‌های خارجی به‌نام که دارای سامانه معاملاتی هستند به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانند سامانه توسعه‌یافته‌ای را به ایران بفروشند. اگر هم فرصتی برای خرید این سامانه‌های ایجاد شود با توجه به تغییرات نرخ دلار آنقدر این سیستم‌ها گران تمام می‌شود که شاید از عهده بورس سرمایه‌گذاری در این بخش خارج باشد.
احمد پویانفر عنوان کرد: ضمن اینکه مانند همه ارگان‌ها و نهادهایی که در کشور وجود دارد و دولت تمایل به ورود به آن‌ها دارد، سازمان بورس هم در این زمینه مستثنی نیست. سازمان بورس هم علاقمند است که در کارهای عملیاتی بورس‌ها ورود داشته باشد. این مسئله کم‌وبیش در همه دوره‌ها وجود داشته است. البته در این زمینه کمی هم حق با سازمان بورس است. چرا که بازار ما توسعه‌یافته نیست و اگر همه‌چیز را واگذار کند ممکن است مشکلاتی پیش بیاید که قابل مدیریت نباشد.
وی گفت: مردم هم سازمان بورس را مسئول و متولی می‌دانند. سازمان هم در بحث فنی، هم شرکت‌داری و هم در مدیریت بازار دخالت می‌کند. سازمان بورس علاقه‌مند است که همه توسعه در شرکت مدیریت فناوری و شرکت سپرده‌گذاری اتفاق بیافتد و به بورس‌ها آزادی عمل نمی‌دهد و اگر آزادی عملی هم داده شود مخالفت با آن زیاد می‌شود.
این مدیر بازار سرمایه در خصوص ورود بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های فنی اظهار کرد: ورود بخش خصوصی در این زمینه و سرمایه‌گذاری در این بخش مانند این است که مثلاً در افغانستان بخواهند بورس راه‌اندازی کنند که در این بخش یک سری آدم‌ها خیلی دانش تئوریک دارند و یک سری شرکت‌ها هستند که نرم‌افزار دارند. در هر صورت آن کشورهایی که بازار سرمایه و ابزار و زیرساخت دارند یک سری تجربیاتی دارند که آن کشوری که هنوز این کارها را انجام نداده خیلی با آن فاصله دارد.
وی تأکید کرد: آن مواردی که در سامانه‌های معاملاتی کشورهای پیشرفته وجود دارد را ما اصلاً تصوری از آن نداریم. در نتیجه ما نمی‌توانیم بگوییم که ما دانش فنی در این زمینه را داریم. نمونه عینی آن پیام‌رسان‌های داخلی است که با وجود حمایت‌ها و همچنین با وجود اینکه تکنولوژی پیچیده‌ای هم نیاز ندارد نتوانستند موفق باشند. این بضاعت دانش آی‌تی کشور است و نمی‌توانیم بگوییم که ما بخش آی‌تی داریم و می‌توانیم موفق باشیم. به همین دلیل نمی‌توانیم بگوییم که مبتنی بر توسعه داخلی این نقیصه را برطرف کنیم.
پویانفر با بیان اینکه مورد دوم در خصوص معاملات الگوریتمی که جزو گلوگاه‌های توسعه‌ای است بحث نرخ کارمزد است بیان کرد: کارمزدی که برای معاملات الگوریتمی شارژ می‌شود آنقدر زیاد است که می‌تواند این معاملات را از توجیه بی اندازد. به نظرم این مسئله یک گلوگاه اساسی نیست که نتوان آن را برطرف کرد.
وی افزود: خیلی ساده هیئت‌مدیره سازمان می‌تواند برای افرادی که معاملات الگوریتمی انجام می‌دهند مصوبه‌ای داشته باشد و تخفیف کارمزد به آن‌ها بدهد؛ یعنی گفته شود که کارگزاری می‌تواند تا ۹۰ درصد برای کارمزد تخفیف بدهد. از طرف دیگر سازمان هم کارمزد خودش و شرکت مدیریت فناوری و بورس‌ها را نزدیک به صفر کند.
عضو هیئت‌مدیره شرکت فرابورس همچنین اضافه کرد:اینکه معامله الگوریتمی را با این مکانیسم ترغیب و تشویق کنیم مزیت دارد. معامله الگوریتمی نقد شوندگی، شفافیت و کارایی بازار را بالا می‌برد. به همین خاطر این مسئله توجیه‌پذیر است. شاید در ابتدا کارمزد سازمان کاهش پیدا کند اما گردش مالی بالایی که به وجود می‌آید این کارمزد پایین را جبران می‌کند.
وی در رابطه با این موضوع که چه محدودیت‌هایی برای معاملات الگوریتمی ایجاد شده گفت: در دستورالعمل معاملاتی که در اختیار داریم برای معاملات مبتنی بر ماشین یک سری محدودیت وجود دارد. درواقع افرادی که این کار را انجام می‌دهند یک تعهدی می‌دهند که اگر ماشین برای معامله استفاده کنند این معامله می‌تواند از طرف سازمان تخلف به حساب بیاید و باطل اعلام شود. مگر اینکه واقع مجوز الگوریتمی اعطا شود.
وی تأکید کرد: سازمان دو سال پیش برای این مجوز الگوریتمی یک دستورالعملی را منتشر کرد. در این دستورالعمل آورده شد که شرکت‌ها با شروطی می‌توانند مجوز الگوریتمی دریافت کنند. مثلاً گفته می‌شود که فاصله هر سفارش از سفارش بعدی زودتر ۳ ثانیه نباید باشد. همین مسئله را به معاملات الگوریتمی هم تعمیم داده‌اند تا هسته را دچار بار بیش‌ازحد نکند. اگر بخواهیم به صورت اساسی معاملات الگوریتمی را توسعه بدهیم باید مجوز معاملات الگوریتمی را نه در قالب oms بلکه در قالب API به یک سری اشخاص و نهادها داده شود و مجوز خاص خودش را داشته باشد. آن‌هم لازمه‌اش این است که سازمان بورس و بورس‌ها زیرساخت لازم را فراهم کنند.
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ارزش پرداز آریان همچنین با بیان اینکه با همین زیرساخت محدود هم سازمان بورس باید یک سری تصمیمات اجرایی اتخاذ کند عنوان کرد: اولا سازمان بورس باید مجوز لازم را اعطا کند. در حال حاضر مجوز‌ها صرفا برای بازار گردانی است. در حالی که برای معاملات الگوریتمی می‌تواند مجوز بدهد. مورد دوم که باز هم روی آن تأکید می‌کنم این است که باید کارمزد معاملات را کاهش دهند. مورد سوم این است که همین تیم‌هایی که برای مسابقات شرکت می‌کنند با شکل و شمایل دیگر بتواند به صورت دائمی معامله انجام دهد. این سه‌کاری است که در حال حاضر سازمان بهابازار می‌تواند انجام دهد و خیلی نیاز به کار پیچیده‌ای نیست.
وی در خصوص این مورد که آیا برای پیش‌برد این امور آیا کارگروهی از سوی شرکت‌ها یا بورس‌ها تشکیل شده یا خیر گفت: از سه سال پیش هم نرم‌افزاری در این خصوص نوشتیم و هم با سازمان بورس مکاتبه کردیم و هم پیش‌نویسی که سازمان بورس می‌خواست برای معاملات الگوریتمی بنویسد را ما پیشنهاد دادیم. در حدی که از دست ما برمی‌آمد انجام دادیم. سرمایه‌گذاری خیلی عظیمی روی معاملات الگوریتمی انجام شده و در منتظر هستیم تا سازمان در این خصوص اقدامی انجام دهد.
