گره زدن اقتصاد سایر کشورها به امنیت کشور ما با توسعه ترانزیت
پوربرخورداری؛مدیرعامل شرکت رسان ریل پارس:شکل گیری فعالیت رسان ریل پارس به فعالیت بخش حمل و نقل بین‌المللی شرکت ترکیب حمل و نقل که وابسته به موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه‌آهن است برمی‌گردد.
به گزارش روند بورس امروز: توسعه صنعت ریلی و ترانزیتی کشور یکی از مواردی است که طی سال‌ها همواره مغفول مانده است. این در شرایطی است که بسیاری معتقدند که صنعت حمل‌ونقل و ترانزیت اصولا صنعتی بسیار سود‌ده و حتی از می‌تواند از صنعت نفت و گاز و گردشگری هم سود بیشتری برای کشور داشته باشد.
موقعیت خاص جغرافیایی کشورمان لزوم توسعه صنعت حمل‌ونقل را بیش از پیش کرده است. در همین زمینه با امین پوربرخورداری مدیرعامل شرکت رسان ریل پارس به گفت‌وگو پرداختیم. وی معتقد است که ترانزیت کالا علاوه بر درآمدزایی و رشد اقتصادی خواهد داشت به دلیل گره زدن اقتصاد سایر کشورها به امنیت کشور ما این امر می‌تواند باعث ثبات هرچه بیشتر امنیت ملی نیز بشود.
ابتدا در خصوص شرکت و فعالیت‌های جاری آن توضیح دهید. با توجه به اینکه مدت کمی از تاسیس شرکت می‌گذرد اما به نظر می رسد فعالیت های شرکت با سرعت بسیاری در حال گسترش است.
شکل گیری فعالیت رسان ریل پارس به فعالیت بخش حمل و نقل بین‌المللی شرکت ترکیب حمل و نقل که وابسته به موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه‌آهن است برمی‌گردد. معمولا برای عملیاتی و یا فعال کردن کریدورهای حمل و نقل بین المللی، به دلیل شناخته نبودن و حتی در مواردی به دلیل سودآور نبودن این کریدورها در ابتدا، مسئولین ذی‌ربط اقدام به معرفی نماینده یا فورواردر مسئول در مسیر می‌کنند که پس از فعال سازی، رفع موانع و مشکلات و سودآور شدن کریدور، طبعا شرکت های دیگر به ویژه بخش خصوصی به بازار به وجود آمده ورود خواهند کرد.
شرکت ترکیب حمل و نقل از سوی راه آهن جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۵ به عنوان فورواردر مسیر ایران در کریدور بین المللی شمال – جنوب معرفی شد و از آن تاریخ واحد حمل و نقل بین المللی در شرکت ترکیب حمل و نقل با ساختاری جدید و به طوری جدی وارد این حوزه شد. از آنجایی که فعالیت در بازار بین‌المللی و به طور اخص حمل و نقل بین المللی ریلی نیازمند شناخت بازار منطقه و داشتن شبکه همکاری وسیع است، احساس ما این بود که می توان با کمک بخش خصوصی و مزیت انعطاف پذیری آن حضور مؤثرتری در این عرصه داشت.
از طرفی با توجه به اهمیت حمل و نقل کانتینری که در دنیا با سرعت بسیاری در حال رشد است و همچنین نوع ناوگان شرکت ترکیب حمل و نقل که دارای بیش از ۶۰۰ دستگاه واگن لبه کوتاه و مسطح و مناسب حمل کانتینری است طرح پیشنهادی حمل غلات با کانتینر با مشارکت شرکت بهینه ترابر آژور به عنوان یک بخش کاملا خصوصی فعال در حمل و نقل ریلی بین‌المللی کشورهای CIS و روسیه ارائه و با موافقت موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه آهن، شرکت رسان ریل پارس با هدف فعالیت تخصصی در حمل و نقل ریلی محمولات کانتینری تأسیس شد.
در حوزه صادرات تمرکز شما روی کدام بخش است؟ پتروشیمی یا صنایع غذایی؟
همانطور که می‌دانید اکثر کالاها حتی بسیاری از کالاهایی که به صورت فله و یا مایع هستند نیز قابلیت حمل کانتینری را دارند، بنابراین محدودیتی در این خصوص وجود ندارد. البته در حال حاضر تمرکز ما روی جذب محمولات عمومی یا جنرال کارگویی که قابلیت حمل با کانتینر استاندارد دارند است و حمل کالاهایی که نیاز به کانتینرهای مخصوص دارد در مراحل بعدی فعالیت‌های شرکت توسعه خواهد یافت.
تا کنون نیز حمل کانتینری کالاهای متفاوتی از جمله لوله، ماشین آلات صنعتی و پوشاک را از هند به روسیه و بلاروس در مسیر کریدور شمال – جنوب انجام داده‌ایم. در خصوص حمل مواد شیمیایی با به کارگیری فلکسی تانک که داخل کانتینر قرار خواهد گرفت نیز با یکی از مشتریان خود برای راه اندازی خط کانتینری اصفهان – استانبول در حال مذاکره هستیم. لازم است یادآور شوم با توجه به نوع ناوگان در اختیار علاوه بر محمولات کانتینری، قابلیت حمل کلیه محمولات فولادی صادراتی و یا جامبوبگ را نیز داریم.
چه برنامه‌هایی تا پایان سال دارید و چشم اندازتان برای آینده چیست؟
با در نظرگرفتن موضوع تحریم‌ها و مسائل ناشی از آن از قبیل کاهش حجم بار به طور کلی در کشور و به ویژه در حوزه حمل و نقل بین‌المللی، مشکلات موجود در خصوص مراودات مالی و انتقال پول و همچنین تلاطمات ارزی که تأثیرات فراوان و مخربی بر هر کسب و کار بین‌المللی دارد در حال حاضر امر برنامه‌ریزی و پیش بینی آینده امری دشوار است و روش‌های خطی و ثابت کارساز نیست.
در حال حاضر برای توسعه فعالیت‌های خود چندین مسیر را هدف‌گذاری کرده‌ایم که مهم‌ترین آن حمل و نقل بین ایران و ترکیه با استفاده از ناوگان ایرانی است. به همین جهت تا کنون چندین مرتبه مذاکرات کارشناسی‌شده با راه‌آهن ترکیه و همچنین چندین فورواردر در آن کشور انجام داده‌ایم. از طرفی با توجه به نقش راه‌آهن به عنوان یک نهاد حاکمیتی و سیاست گذار تلاش کردیم به عنوان یک بخش خصوصی متصدی حمل و نقل پل ارتباطی بین راه آهن ایران و راه آهن ترکیه ایجاد کنیم.
خوشبختانه با استقبال و حمایتی که از راه‌آهن‌های دو کشور صورت گرفت در اواخر شهریورماه توافق نامه‌ای بین راه‌آهن ایران و ترکیه مبنی بر کاهش نرخ حمل به امضا رسید. انتظار داریم با اجرایی شدن این توافقنامه اتفاقات خوبی در حمل و نقل ریلی بین دو کشور بیفتد.
چقدر این نرخ‌ها کاهش پیدا کرده است؟
توافقنامه‌ای که به آن اشاره شد پس از تصویب در هیئت مدیره راه‌آهن برای اجرا به کلیه شرکت‌های حمل و نقل ریلی ابلاغ شده است و تقریبا تمامی بارهای فله و کانتینری را شامل می‌شود. میزان کاهش نرخ‌ها نیز بسته به نوع کالا و واگن متفاوت است، ولی بیشترین کاهش نرخ مربوط به حمل ترانزیتی غلات از اینچه برون به رازی را در بر می‌گیرد که تقریبا بیش از ۷۰ درصد تخفیف برای این مسیر درنظر گرفته شده است. لازم است یادآوری کنم نرخ‌های قبلی با نرخ‌های جاده‌ای به هیچ عنوان قابل مقایسه نبود و جایی برای رقابت وجود نداشت.
چه اقدامات دیگری در خصوص همکاری با کشور ترکیه داشته‌اید؟
از آنجایی که مدتی است قطار کانتینری چین به ایران راه اندازی شده است و در حال حاضر نیز این مسیر فعالیت خوبی دارد، ما از ابتدای مذاکرات خود با راه‌آهن ترکیه موضوع ادامه این مسیر تا ترکیه و سپس اروپا را مطرح کرده و استفاده از ظرفیت مسیر ترانزیتی ریلی ایران برای حمل کالاهای چین و قزاقستان به ترکیه و مسیر بالعکس را پیشنهاد کردیم. با استقبالی که از سوی راه‌آهن ترکیه صورت گرفت و با مذاکراتی که به جهت امکان‌سنجی این مسیر با چند فورواردر از کشور چین صورت پذیرفت، این موضوع با راه‌آهن ترکمنستان و قزاقستان نیز مطرح شد. در نهایت با پیگیری‌های انجام شده پروتکل ایجاد کریدور ریلی چین – ترکیه و اروپا در آبان ماه به امضای روسای راه‌آهن‌های ایران، ترکیه، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان رسید.
این کریدور که از چین و ایران عبور و قرار است به ترکیه و اروپا راه پیدا کند چه رقبایی دارد؟
کریدوری که از طریق دریای خزر بندر آکتائو قزاقستان را به بندر باکو آذربایجان متصل می کند و به نام میدل کریدور فعال است اصلی ترین رقیب مسیر ایران است. در این کریدور محموله‌ها از مرز چین به قزاقستان می‌آید و از آنجا با واگن‌های قزاقستانی به بندر آکتائو و پس از آن بندر باکو و بعد تفلیس و ترکیه می‌رسد. این کریدور چندین سال است که فعالیت می‌کند و کشورهای ذینفع تخفیف و تسهیلات مناسبی برای آن در نظر گرفته‌اند. با توجه به اینکه بخشی از این مسیر دریایی است، محدودیت عبور کشتی و یا روروها در فصل سرما و همچنین هزینه‌های بندری و بعضا جابجایی متعدد کانتینرها باعث می‌شود که در صورت تعیین نرخ های رقابتی مسیر کاملا ریلی ایران مسیر جذابتی برای مشتریان و شرکت‌های حمل باشد.
با توجه به وضعیت تحریم و مشکلاتی که وجود دارد، در حال حاضر وضعیت کریدور شمال – جنوب به چه شکل است؟
تحریم‌های اخیر علاوه بر ایجاد محدودیت در حمل دریایی که بخشی از این کریدرو را شامل می‌شود، عبور بسیاری از کالاها از مسیر ترانزیتی ایران را نیز محدود کرده است. همچنین با توجه به عدم اتصال ریلی حد فاصل رشت – آستارا و الزام به حمل ترکیبی که موجب افزایش هزینه‌ها و زمان ترانزیت می‌شود در مجموع باعث شده است این کریدور تا حدود زیادی از اهداف پیش‌بینی شده‌اش باز بماند.
هدف اصلی شرکت شما بازار اروپا است؟ در مورد بازار روسیه هم اقداماتی انجام داده‌اید؟
امروزه اکثر کارشناسان و مسئولین بر منافع حاصل از ترانزیت برای کشور اذعان داشته و حتی موضوع ترانزیت را با اهمیت‌تر از موضوع گردشگری می دانند. به عبارتی نقشی که ترانزیت کالا علاوه بر درآمدزایی و رشد اقتصادی خواهد داشت به دلیل گره زدن اقتصاد سایر کشورها به امنیت کشور ما این امر می‌تواند باعث ثبات هرچه بیشتر امنیت ملی نیز بشود. وقتی ترانزیت در کشورمان فعال بشود کشورهای ذینفع به سختی می‌توانند این مسیر را نادیده بگیرند و تغییر مسیر ترانزیتی نیز برای آنها بسیار هزینه‌بر خواهد بود. به نظرم با توجه به شرایط خاص کشورمان و تحریم‌ها در حال حاضر ترانزیت از مسیر ایران بسیار بااهمیت است.
بر این اساس به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران که نسبت به کشورهای همسایه بسیار منحصر به فرد است و دارای پتانسیل های عظیمی است و همچنین با توجه به اینکه منافع حاصل و ارزش افزوده حمل ترانزیتی بیشتر از حمل صادراتی و وارداتی است، ما اولویت کاری خود را فعال کردن ترانزیت ریلی از مسیر ایران قرار داده‌ایم.
امیدواریم در بلند مدت با بهره مندی از کریدورهای عبوری از مسیر ایران بازارهای متفاوتی را در اختیار داشته باشیم. همانطور که اشاره کردم برگزاری اجلاس ۵ جانبه در آنکارا و تصویب پروتکل کریدور چین به اروپا و ترکیه یکی از مثال های عینی و جدید در این مورد است. اگرچه عملیاتی شدن این پروتکل‌ها و فعال شدن مسیر ترانزیتی نیازمند تلاش زیاد، همکاری و حمایت بخش دولتی و امری زمان‌بر است.
