واگرایی شاخص‌ها؛ روایت نقدینگی در مسیر امن‌تر بازار
اختلاف میان شاخص کل و هم‌وزن، بازتابی از تمرکز نقدینگی بر نمادهای بزرگ و نقدشونده در دوره‌های پرریسک بازار است. این واگرایی نه نشانه رکود، بلکه حاصل رفتار محتاطانه سرمایه‌گذاران و جذابیت مقطعی صنایع بزرگ برای جذب سرمایه است.
اختلاف میان شاخص کل و هم‌وزن نشان‌دهنده تمرکز نقدینگی بر نمادهای بزرگ و نقدشونده در شرایط پرریسک بازار است. این شکاف تحت‌تأثیر عواملی چون معاملات حمایتی، تفاوت سهام شناور و ورود مقطعی پول به صنایع خاص شکل می‌گیرد. در این راستا فاطمه صادقی، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت گروه مالی الگوریتم، در گفت‌وگو با خبرنگار بورس امروز، رشد قابل‌توجه شاخص کل در مقابل رشد محدود شاخص هم‌وزن را نشان از آن دانست که بخش عمده‌ای از معاملات و رشد قیمتی در بازار، معطوف به چند نماد بزرگ بوده و حرکت فراگیر در کل بازار رخ نداده است.
وی اظهارداشت: معمولاً در شرایط عادی، چنین الگویی زمانی دیده می‌شود که حقوقی‌ها یا صندوق‌های بزرگ در حال حمایت یا معامله در نمادهای شاخص‌ساز هستند.
وی با این حال تأکید کرد که اختلاف میان شاخص‌ها لزوماً به معنای دخالت مستقیم حقوقی‌ها نیست. وی بررسی معاملات دو هفته اخیر را مورد اشاره قرار داد که نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران حقیقی نیز خریدهای قابل‌توجهی در بازار داشته‌اند.
مدیر سرمایه‌گذاری گروه مالی الگوریتم تصریح کرد: وقتی شاخص هم‌وزن رشد کمتری دارد، می‌توان گفت رشد بازار همگن نیست و بیشتر به چند نماد بزرگ محدود شده است. اما این به معنای رکود یا توقف کامل معاملات در سایر بخش‌های بازار نیست.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی، قدرت تقاضا در سهام کوچک‌تر کمتر است و نقدینگی به سمت صنایع بزرگ‌تر یا نمادهای با ارزش بازار بالا جذب می‌شود.
صادقی اذعان داشت: اختلاف میان شاخص کل و شاخص هم‌وزن بازتابی از رفتار دوگانه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی نیست؛ بلکه در شرایطی که ریسک‌های سیستماتیک بالا باشد، اولویت سرمایه‌گذاران با نقدشوندگی سهام است. به همین دلیل، نمادهای نقدشونده‌تر بیشتر معامله می‌شوند و شاخص کل رشد بیشتری را تجربه می‌کند.
وی در اشاره به عوامل تشدید کننده این شکاف، گفت: تمرکز ارزش بازار در چند شرکت شاخص‌ساز، انجام معاملات بلوکی یا حمایتی توسط حقوقی‌ها، تفاوت در سهام شناور آزاد شرکت‌ها، ورود نقدینگی مقطعی به صنایع بزرگ مانند پتروشیمی و فلزات اساسی و همچنین تأثیرپذیری متفاوت صنایع از سیاست‌های اقتصادی و نرخ ارز، همگی می‌توانند در تعمیق این اختلاف نقش داشته باشند.
مدیر سرمایه‌گذاری گروه مالی الگوریتم با بیان اینکه هیچ شاخصی به تنهایی تصویر کاملی از وضعیت بازار ارائه نمی‌دهد، در خصوص انتخاب شاخص مناسب برای تحلیل رفتار بازار پیشنهاد داد که بهتر است ترکیبی از شاخص‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
وی خاطر نشان کرد: شاخص کل برای بررسی روند کلی بازار و ارزش بازار مناسب است. شاخص هم‌وزن میانگین عملکرد شرکت‌ها و همگنی رشد بازار را نشان می‌دهد. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز وضعیت نقدشوندگی و سلامت شرکت‌های شاخص‌ساز را منعکس می‌کند.
صادقی در جمع‌بندی نهایی اظهار داشت: برای تحلیل‌های کوتاه‌مدت و تصمیم‌گیری در پورتفوهای کوچک‌تر، شاخص هم‌وزن تصویر دقیق‌تری از وضعیت بازار ارائه می‌دهد. اما برای ارزیابی عملکرد صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران نهادی و حقوقی‌های بزرگ، شاخص کل و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ معیارهای مناسب‌تری هستند.
