نقره، دارایی دو زیستی؛ هم صنعتی، هم سرمایه‌ای
با رفع موانع زیرساختی انبارداری، اکنون با مهیا شدن بستر گواهی سپرده شمش نقره، نهادهای مالی باید با فعال‌سازی صندوق‌های نقره، خلأ این ابزار پوشش‌دهنده تورم و توسعه‌دهنده بازار کالایی را پر کنند.
به گزارش بورس امروز؛ با وجود توسعه روزافزون ابزارهای نوین مالی در بازار سرمایه ایران، خلأ حضور صندوق نقره همچنان محسوس است؛ ابزاری که می‌تواند مکملی مؤثر برای صندوق‌های طلا باشد و نقشی کلیدی در جذب نقدینگی، پوشش تورم و گسترش بازارهای کالایی ایفا کند.
در سال‌های گذشته، فقدان زیرساخت‌های لازم در حوزه انبارداری و گواهی سپرده، مانع اصلی در مسیر راه‌اندازی صندوق نقره به‌شمارمی‌رفت. با این حال، طی یک سال اخیر، بورس کالای ایران با ایجاد معاملات گواهی سپرده شمش نقره و راه‌اندازی خزانه‌های نگهداری و انبارداری، زمینه شکل‌گیری یک بازار کارآمد را فراهم کرده است. در حال حاضر، زیرساخت‌های اصلی مهیا بوده و مانع جدی‌ای برای راه‌اندازی این صندوق‌ها وجود ندارد؛ مشروط بر آنکه نهادهای مالی با رویکردی فعال‌تر وارد این عرصه شوند.
حضور صندوق های نقره در بازار گواهی شمش نقره، نه‌تنها امکان سرمایه‌گذاری بدون نیاز به نگهداری فیزیکی را برای سرمایه گذاران فراهم می‌سازد، بلکه با افزایش شفافیت و سهولت در انجام معاملات، عرضه‌کنندگان نیز مشارکت گسترده‌تری خواهند داشت. این روند، به توسعه و تعمیق بازار نقره کمک کرده و زمینه‌ساز افزایش حجم معاملات در بورس کالا خواهد بود.
صندوق نقره، علاوه بر ایفای نقش مکمل برای طلا می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه گذاران و جذب نقدینگی جدید مورد استفاده قرار گیرد. با ورود بازارگردان‌های حرفه‌ای و آغاز فعالیت این صندوق‌ها، امکان طراحی مجموعه‌ای متنوع از ابزارهای مشتقه مبتنی بر آن‌ها فراهم خواهد شد؛ ابزارهایی که قادرند نیازهای گسترده فعالان بازارهای مالی، صنایع مصرف‌کننده نقره و معامله‌گران حرفه‌ای را پوشش دهند.
در شرایط تورمی و نوسانات ارزی، نقره همانند طلا از خاصیت پوشش تورمی برخوردار است، اما ویژگی منحصربه‌فرد آن در تقاضای صنعتی بالا، به‌ویژه در حوزه‌های الکترونیک و انرژی خورشیدی، جایگاه متفاوتی برای این فلز گرانبها رقم زده است. این ویژگی موجب می‌شود نقره هم‌زمان نقش ذخیره ارزش و دارایی رشدمحور را ایفا کند. عرضه آن از طریق صندوق‌های کالایی مبتنی بر گواهی سپرده شمش نقره، امن‌ترین و کارآمدترین مدل در بازار ایران محسوب می‌شود.
مسئولیت طراحی و راه‌اندازی عملیاتی صندوق‌های نقره بر عهده نهادهای مالی از جمله مدیران صندوق و شرکت‌های سبدگردان است. بورس کالا وظیفه تأمین زیرساخت‌های معاملاتی و انبارداری را بر عهده دارد و سازمان بورس نیز بر تصویب اساسنامه‌ها و نظارت بر عملکرد صندوق‌ها تمرکز دارد. بانک‌ها و متولیان نیز مسئولیت نگهداری فیزیکی شمش‌ها را بر عهده دارند. خوشبختانه، اقدامات اولیه از سوی سازمان بورس آغاز شده و برخی نهادهای مالی در حال طی مراحل اخذ مجوز برای راه‌اندازی این صندوق‌ها هستند.
تجربه جهانی نیز نشان می‌دهد که صندوق‌های نقره، نظیر SLV، سال‌هاست در بازارهای بین‌المللی فعالیت دارند و الگوهایی موفق در زمینه شفافیت اطلاعات، انبارداری ایمن و حضور بازارگردان‌های توانمند ارائه داده‌اند. ایران نیز با بهره‌گیری از زیرساخت‌های موجود در بورس کالا، می‌تواند این الگوها را بومی‌سازی کرده و در مسیر توسعه بازار نقره گام‌های مؤثری بردارد.
گروه‌های متعددی از راه‌اندازی صندوق نقره استقبال خواهند کرد؛ از سرمایه‌گذاران خرد که به‌دنبال تنوع‌بخشی و پوشش تورم هستند، تا سرمایه‌گذاران نهادی که به‌دنبال مدیریت بازده و ریسک‌اند؛ از صنایع مصرف‌کننده نقره که به‌دنبال تثبیت قیمت خرید هستند، تا معامله‌گران حرفه‌ای که به‌دنبال فرصت‌های نوسان‌گیری و اجرای استراتژی‌های پوششی‌اند. همچنین تولیدکنندگان و واردکنندگان نقره نیز می‌توانند از این ابزار برای مدیریت بهینه جریان‌های مالی خود بهره‌مند شوند.
با توجه به فراهم شدن بستر معاملات گواهی سپرده نقره و خزانه‌داری آن توسط بورس کالا، و آغاز اقدامات اولیه برای صدور مجوز صندوق‌ها از سوی سازمان بورس، انتظار می‌رود با راه‌اندازی نخستین صندوق‌های نقره، شاهد افزایش نقدشوندگی، تعمیق بازار و جذب سرمایه‌های جدید در این حوزه باشیم. این ابزار می‌تواند نقطه عطفی در توسعه بازارهای کالایی و ارتقاء تنوع ابزارهای مالی در ایران به‌شمار آید.
نویسنده: هادی روزگار – معاون سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی تأمین سرمایه لوتوس پارسیان
شماره ۱۱۱ نشریه بورس امروز – مهر ماه ۱۴۰۴
