صنعت در ساحل؛ جهش اقتصادی ایران از دل آب‌های آزاد
ایران با سواحل طولانی جنوبی، می‌تواند با توسعه صنایع آب محور، قطب صادراتی شود. این کار ضمن حل بحران آب و رونق مناطق محروم، نیازمند سرمایه‌گذاری و تقویت زیرساخت‌هاست.
به گزارش بورس امروز؛ با وجود هزاران کیلومتر خط ساحلی در جنوب کشور، توسعه صنایع آب محور در کنار دریا می‌تواند ایران را به قطب صادراتی منطقه تبدیل کند. استقرار کارخانه‌های فولاد، پتروشیمی و نیروگاه‌ها در سواحل خلیج فارس و دریای عمان، نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه راهی برای عبور از بحران آب، رونق مناطق محروم و اتصال مستقیم به بازارهای جهانی فراهم می‌سازد.
ایران با برخورداری از بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر خط ساحلی، به‌ویژه در جنوب کشور در امتداد خلیج فارس و دریای عمان، ظرفیت‌های بی‌نظیری برای توسعه صنایع در کنار دریا دارد. این مناطق، به‌عنوان دروازه‌ای به آب‌های آزاد جهان، می‌توانند نقش کلیدی در تحول اقتصادی کشور ایفا کنند. توسعه صنایع در کنار دریا نه‌تنها مزایای فنی و اقتصادی برای خود صنایع دارد، بلکه می‌تواند به رشد صادرات، اشتغال‌زایی، کاهش فشار بر منابع داخلی و ارتقاء جایگاه ژئوپلیتیکی ایران منجر شود.
صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌های حرارتی و صنایع معدنی، به‌طور مستقیم وابسته به آب هستند. استقرار این صنایع در کنار دریا مزایای متعددی دارد. نخست آنکه دسترسی مستقیم به منابع آبی فراوان، امکان استفاده از آب شور دریا برای خنک‌سازی، فرآوری مواد و تولید بخار را فراهم می‌کند. این موضوع باعث کاهش فشار بر منابع آب شیرین داخلی می‌شود که در مناطق مرکزی کشور با بحران مواجه‌اند.
دومین مزیت مهم، کاهش چشمگیر هزینه‌های حمل‌ونقل مواد اولیه و محصولات نهایی است. نزدیکی به بنادر و مسیرهای دریایی باعث می‌شود مواد اولیه مانند سنگ آهن، نفت خام یا گاز طبیعی به‌راحتی وارد شده و محصولات نهایی مانند فولاد، کود شیمیایی یا فرآورده‌های نفتی به‌سرعت صادر شوند. این امر نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه زمان انتقال را نیز به حداقل می‌رساند.
سومین مزیت، دسترسی مستقیم به بازارهای جهانی از طریق آب‌های آزاد است. سواحل جنوبی ایران به آب‌های آزاد جهان متصل‌اند و این موقعیت استراتژیک امکان صادرات مستقیم به کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی را فراهم می‌کند، بدون نیاز به عبور از مرزهای زمینی یا مسیرهای پرهزینه و تحریم‌پذیر.
چهارمین مزیت، توسعه مناطق محروم و ایجاد اشتغال پایدار در جنوب کشور است. بسیاری از مناطق ساحلی مانند چابهار، جاسک، بندرعباس و بوشهر از نظر اقتصادی کمتر توسعه یافته‌اند. استقرار صنایع بزرگ در این مناطق می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی، توسعه زیرساخت‌ها و بهبود کیفیت زندگی منجر شود.
صنایعی که بیشترین بهره را از استقرار در کنار دریا می‌برند شامل فولاد، پتروشیمی، نیروگاه‌های حرارتی، پالایشگاه نفت و صنایع معدنی هستند. این صنایع به آب فراوان، حمل‌ونقل دریایی و نزدیکی به منابع انرژی نیاز دارند. برای مثال، صنعت فولاد نیازمند حجم عظیمی از آب برای خنک‌سازی و فرآوری است و همچنین برای واردات سنگ آهن و صادرات فولاد، نزدیکی به بندر یک مزیت راهبردی محسوب می‌شود. صنعت پتروشیمی نیز با توجه به وابستگی به گاز طبیعی و نیاز به صادرات گسترده، در کنار دریا عملکرد بهتری خواهد داشت.
برای تحقق توسعه دریامحور، باید زیرساخت‌های بندری و حمل‌ونقل دریایی نیز تقویت شوند. توسعه بنادر تجاری و صنعتی مانند بندر شهید رجایی، بندر چابهار و بندر بوشهر باید با ایجاد ترمینال‌های تخصصی برای صنایع مختلف همراه باشد. همچنین ایجاد مناطق ویژه اقتصادی دریایی با ارائه مشوق‌های مالیاتی، زیرساخت‌های آماده و تسهیل صادرات، می‌تواند سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی را جذب کند. تقویت صنعت کشتی‌سازی و تعمیرات دریایی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که حمل‌ونقل دریایی نقش کلیدی در زنجیره تأمین صنایع دارد.
توسعه صنایع در کنار دریا فقط یک انتخاب اقتصادی نیست، بلکه یک راهبرد ملی است. این مسیر می‌تواند به افزایش درآمدهای ارزی از طریق صادرات مستقیم، کاهش وابستگی به مسیرهای زمینی، تقویت موقعیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه، ایجاد توازن توسعه بین مناطق مرکزی و ساحلی کشور و افزایش تاب‌آوری اقتصادی در برابر بحران‌های داخلی و خارجی منجر شود.
در نهایت، توسعه صنایع در کنار دریا، به‌ویژه در سواحل جنوبی ایران، یک ضرورت راهبردی برای آینده اقتصادی کشور است. این مسیر نه‌تنها به بهره‌برداری بهینه از منابع طبیعی منجر می‌شود، بلکه می‌تواند ایران را به یک قدرت صنعتی و صادراتی در منطقه تبدیل کند. با برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هوشمندانه و حمایت‌های دولتی، می‌توان این ظرفیت عظیم را به موتور محرک اقتصاد ملی تبدیل کرد.
منبع: ماهنامه شماره ۱۱۰ بورس امروز_ شهریور ماه
