سرمایه‌گذاری هدفمند در بازار کالا؛ پایان اجبار در خرید سبدهای پیچیده

به گزارش بورس امروز؛ ساختار Multi-NAV با ورود صندوق‌های بخشی به بازار سرمایه ایران معرفی شد. در این مدل، برای هر بخش یا صنعت، خالص ارزش دارایی (NAV) به‌صورت جداگانه محاسبه می‌شود. به‌عنوان مثال، در صندوق‌های بخشی صنایع، NAV مربوط به هر صنعت مانند فلزات، پتروشیمی یا معادن به‌طور مستقل محاسبه شده و برای هر بخش، نماد معاملاتی اختصاصی تعریف می‌گردد. این تفکیک به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا بر اساس علاقه یا تحلیل خود، در بخش مورد نظر سرمایه‌گذاری کرده و نماد مرتبط با آن را خریداری کنند.

در ساختار Multi-NAV کالایی نیز، برای هر شاخه از کالاها مانند طلا، نقره یا کالاهای پایه، NAV به‌صورت مستقل محاسبه می‌شود. هر شاخه کالایی دارای نماد معاملاتی جداگانه است؛ بنابراین سرمایه‌گذار می‌تواند دقیقاً در همان بخش مورد نظر سرمایه‌گذاری کند، نه در کل سبدی که ترکیبی از چندین کالای مختلف است. این تفکیک، امکان انتخاب هدفمند و دقیق‌تری را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌سازد.

در مدل سنتی NAV، تنها یک خالص ارزش دارایی کلی برای کل صندوق محاسبه می‌شود و سرمایه‌گذار صرفاً می‌تواند ترکیب دارایی‌های موجود را به‌صورت یکجا خریداری کند. اما در مدل Multi-NAV، امکان انتخاب و سرمایه‌گذاری در بخش دلخواه فراهم شده است؛ به‌طوری‌که هر بخش دارای NAV مستقل و نماد معاملاتی جداگانه است.

ریسک‌های پنهان در انتخاب تک‌کالا؛ نگاهی به ساختار Multi-NAV کالایی

سرمایه‌گذاری با تمرکز بر یک بخش دارایی، اصل تنوع‌بخشی برای مدیریت و کاهش ریسک را نادیده می‌گیرد. به همین دلیل، صندوق‌های چندکالایی که برای هر کالا نماد معاملاتی جداگانه تعریف کرده‌اند، در صورت سرمایه‌گذاری صرفاً در یک شاخه، ریسک‌پذیرتر خواهند بود. این وضعیت مشابه سرمایه‌گذاری در یک صنعت خاص است؛ جایی که سرمایه‌گذار ممکن است تحت تأثیر ریسک‌های مختص همان صنعت قرار گیرد.

با این حال، باید توجه داشت که در بازار کامودیتی‌ها، همگرایی قابل‌توجهی میان دارایی‌ها وجود دارد و قیمت‌ها تحت تأثیر مجموعه‌ای از متغیرهای مشترک دچار نوسان می‌شوند. این همگرایی به‌ویژه میان طلا و نقره بسیار مشهود است؛ به‌طوری‌که این دو فلز گران‌بها معمولاً روندهای قیمتی مشابهی را تجربه می‌کنند. با این حال، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که نقره نسبت به طلا نوسانات قیمتی بیشتری دارد و از حساسیت بالاتری نسبت به تغییرات بازار برخوردار است.

گواهی سپرده و توسعه ترکیب صندوق‌ها

هر کالایی که دارای گواهی سپرده باشد، امکان خرید آن توسط صندوق‌های کالایی وجود دارد. به‌عنوان مثال، طلا و نقره در گروه فلزات گران‌بها، زعفران در گروه محصولات کشاورزی، و سایر کالاهایی که گواهی سپرده آن‌ها در بازار موجود است، می‌توانند در ترکیب دارایی‌های صندوق‌های چندکالایی قرار گیرند. هرچه تمایل سرمایه‌گذاران به ورود در شاخه‌های کالایی مختلف بیشتر شود، عمق معاملات گواهی سپرده آن کالا نیز افزایش خواهد یافت. در نتیجه، ترکیب این صندوق‌ها به‌تدریج می‌تواند متنوع‌تر شده و زمینه صدور مجوزهای جدید از سوی نهاد ناظر را فراهم کند.

شفافیت عملکرد و تحلیل‌پذیری هر شاخه

از آن‌جا که هر شاخه کالایی دارای نماد معاملاتی مستقل و NAV قابل‌محاسبه و مشاهده به‌صورت لحظه‌ای است، عملکرد هر بخش بر اساس قیمت‌های جهانی و نرخ تبدیل ارز قابل تحلیل و بررسی خواهد بود. بنابراین، با بررسی نمودار قیمت و بازدهی هر نماد که NAV مستقل دارد، می‌توان تحلیل دقیقی از کالای مورد نظر ارائه داد. وجود داده‌های جداگانه برای هر شاخه کالایی، شفافیت اطلاعات را افزایش داده و امکان تحلیل تخصصی را فراهم می‌سازد.

مناسب برای سرمایه‌گذاران خرد و حرفه‌ای

این ساختار برای سرمایه‌گذاران خرد بسیار مناسب است؛ چرا که بسیاری از آن‌ها به‌دنبال حفظ ارزش پول خود و سرمایه‌گذاری در طبقات دارایی‌ای هستند که ضمن بهره‌مندی از سود ناشی از تغییرات جهانی قیمت دارایی پایه، در برابر کاهش ارزش ریال نیز مقاوم باشند. همچنین، این گروه می‌توانند تنها بر یک کالا (مانند نقره) تمرکز کنند، بدون آن‌که ناچار به ورود در ترکیب‌های پیچیده باشند. شفافیت ناشی از NAV مستقل هر شاخه نیز تصمیم‌گیری را برای آن‌ها ساده‌تر و دقیق‌تر می‌سازد.

از سوی دیگر، این ساختار برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نیز بسیار جذاب است؛ زیرا امکان ساخت پرتفوی ترکیبی از شاخه‌های مختلف کالایی را فراهم می‌کند. این ویژگی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا محصولات سرمایه‌گذاری متنوع‌تری را به مشتریان خود ارائه دهند و با توجه به سطح ریسک‌پذیری و ترجیحات هر مشتری، سبدی منعطف و هدفمند طراحی کنند.

جمع‌بندی

مدل Multi-NAV در واقع نوعی صندوق چندکالایی است که عملکردی مشابه چند صندوق مستقل دارد. در این ساختار، سرمایه‌گذار الزامی به خرید کل سبد دارایی ندارد و می‌تواند صرفاً شاخه مورد نظر خود—برای مثال طلا یا نقره—را انتخاب و خریداری کند. این ویژگی موجب افزایش شفافیت و انعطاف‌پذیری در فرآیند سرمایه‌گذاری می‌شود و برای طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران، اعم از خرد و حرفه‌ای، جذابیت بالایی دارد. همچنین، به‌دلیل ارتباط مستقیم با قیمت‌های جهانی، این نوع سرمایه‌گذاری را می‌توان معادل دلاری تلقی کرد که در برابر کاهش ارزش ریال نیز مقاوم‌تر است.

نویسنده: شهاب خدابخشیان – معاون سرمایه‌گذاری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک

منبع: ماهنامه شماره ۱۱۰ بورس امروز_ شهریور ماه