دست ایران بالاخره به دریای سیاه می‌رسد
با توافقات تازه تهران با ایروان، ساخت پل دوم نوردوز و اتصال ریلی نخجوان–جلفا، مسیر استراتژیک خلیج فارس–دریای سیاه دوباره در کانون توجه قرار گرفته است؛ مسیری که می‌تواند ایران را از وابستگی به ترکیه رها کرده و به احیای جایگاه تاریخی کشور در ترانزیت بین‌المللی کمک کند.
به گزارش بورس امروز؛ در چند روز اخیر مجموعه‌ای از توافقات میان ایران و ارمنستان، بار دیگر موضوع اتصال ایران به دریای سیاه را به صدر دستور کار دیپلماسی اقتصادی کشور بازگردانده است. این در صورتی است که حدود ۱۰ روز قبل تفاهم کریدور زنگزور میان ارمنستان و آذربایجان با واسطه آمریکا امضا شده بود.وزیر راه و شهرسازی فرزانه صادق مالواجرد در جریان سفر امروز (۲۸ مرداد) خود به ایروان از تفاهم برای احداث پل دوم نوردوز خبر داد؛ پلی که قرار است در مرز مشترک ایران و ارمنستان ساخته شود تا علاوه بر افزایش ظرفیت عبور کامیون‌ها، گره‌های ترافیکی فعلی نیز برطرف شود. به گفته او، هم‌زمان ساماندهی پایانه‌های مرزی و کاهش هزینه‌های کامیون‌داران ایرانی نیز در بسته‌ای جامع میان دو طرف دنبال می‌شود.این تنها بخش جاده‌ای همکاری نیست. وزیر راه اعلام کرده که توافق برای تکمیل حلقه ریلی میان جلفا و ایروان، با عبور از نخجوان، مورد تأیید طرفین قرار گرفته و با پیشبرد مذاکرات، اتصال ریلی سه‌جانبه ایران، ارمنستان و آذربایجان می‌تواند ایران را مستقیماً به اروپا متصل کند. او همچنین به مذاکرات در حوزه حمل‌ونقل هوایی و همکاری‌های فنی و مهندسی اشاره کرده و از گسترش نقش شرکتهای ایرانی در پروژه‌های عمرانی ارمنستان خبر داده است.در همین حال، نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان پس از دیدار با مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران در ایروان، تأکید کرد که خط ریلی نخجوان-جلفا می‌تواند دسترسی ایران به ارمنستان و در ادامه به دریای سیاه را ممکن کند؛ دسترسی‌ای که معنای ژئوپلیتیکی آن برای ایران بسیار فراتر از یک پروژه عمرانی است و خلیج‌فارس و دریای سیاه را به یکدیگر می‌دوزد.
کریدور خلیج‌فارس-دریای سیاه نخستین‌بار در سال ۲۰۱۶ از سوی ایران مطرح شد. این کریدور چندوجهی از بنادر جنوبی ایران آغاز می‌شود و با عبور از خاک ارمنستان یا آذربایجان، به گرجستان می‌رسد. سپس کالاها از طریق کشتی‌های رو-رو در دریای سیاه به بنادر بلغارستان منتقل شده و از آنجا راهی اتحادیه اروپا می‌شوند.
هرچند پاندمی کرونا جلسات و اجرای این طرح را متوقف کرد، اما تحولات ژئوپلیتیکی از جنگ اوکراین گرفته تا بحران دریای سرخ و حضور آمریکا در قفقاز، اکنون آن را به گزینه‌ای جدی برای ایران بدل کرده است.کارشناسان اقتصادی سال‌هاست نسبت به وابستگی بیش از حد ایران به مسیر ترکیه هشدار می‌دهند. لغو معافیت سوخت کامیون‌های ایرانی، صف‌های طولانی در مرز بازرگان و حتی فشارهای سیاسی آنکارا نمونه‌هایی از این آسیب‌پذیری است. به گفته تحلیلگران، ایجاد مسیر جایگزین از طریق ارمنستان و گرجستان نه‌تنها هزینه‌های تجارت خارجی ایران را کاهش می‌دهد، بلکه دست کشور را در تعاملات سیاسی و اقتصادی بازتر می‌کند.حسن کریم‌نیا، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت، معتقد است ایران باید به‌طور هم‌زمان روی دو کریدور اصلی سرمایه‌گذاری کند: کریدور بین‌المللی شمال–جنوب و کریدور خلیج فارس–دریای سیاه.او می‌گوید این رویکرد به ایران اجازه می‌دهد تا در شرایط تنش سیاسی و فشار خارجی، اکوسیستم اقتصادی خود را حفظ کرده و با اروپا از مسیرهای متنوع ارتباط برقرار کند.وی تصریح کرد که حتی اسکله رو-رو بندر امیرآباد را باید بعد از ۲۰ سال دوباره اجرا کنیم تا راهی برای دور زدن آذربایجان برای رسیدن به روسیه از طریق دریای کاسپین داشته باشیم.اکنون که پل دوم نوردوز در دستور کار قرار گرفته و گفت‌وگوهای ترانزیتی با ارمنستان وارد مرحله‌ای تازه شده است، ایران بیش از هر زمان دیگری به تحقق رویای اتصال مستقیم خلیج فارس به دریای سیاه نزدیک شده است؛ مسیری که می‌تواند سد ترکیه در برابر ارتباط ایران و اروپا را کنار بزند.
منبع: خبرگزاری فارس
