مسیر سبز از زاگرس تا سلمان؛ چگونه نفت به تولید و طبیعت خدمت کرد؟
در دی‌ماه ۱۴۰۳، پتروشیمی زاگرس با اجرای پروژه‌ای پیشرو در بازیابی گاز فلر، موفق شد گازی را که تا دیروز در مشعل‌ها می‌سوخت، به خوراک پایدار تبدیل کند—حرکتی که نه‌تنها تولید گاز را ۵ درصد افزایش داد، بلکه روزانه تا ۲۰ میلیون متر مکعب گاز را به چرخه مصرف بازگرداند. این پروژه با کاهش ۵۰ هزار تن CO₂ در سال، معادل حذف ۱۰ هزار خودرو از جاده‌ها، نشان داد که زاگرس فقط تولیدکننده متانول نیست؛ بلکه بازیگر هوشمند توسعه پایدار در صنعت انرژی ایران است.
به گزارش بورس امروز؛ در دی‌ماه ۱۴۰۳، پتروشیمی زاگرس با اجرای پروژه‌ای پیشرو در بازیابی گاز فلر، موفق شد گازی را که تا دیروز در مشعل‌ها می‌سوخت، به خوراک پایدار تبدیل کند—حرکتی که نه‌تنها تولید گاز را ۵ درصد افزایش داد، بلکه روزانه تا ۲۰ میلیون متر مکعب گاز را به چرخه مصرف بازگرداند. این پروژه با کاهش ۵۰ هزار تن CO₂ در سال، معادل حذف ۱۰ هزار خودرو از جاده‌ها، نشان داد که زاگرس فقط تولیدکننده متانول نیست؛ بلکه بازیگر هوشمند توسعه پایدار در صنعت انرژی ایران است.
در دی ماه ۱۴۰۳، شرکت نفت اقدام به اجرای دو پروژه مهم در زمینه جمع‌آوری و بازیابی گاز فلر نمود که نتایج قابل توجهی در افزایش بهره‌وری و کاهش اثرات زیست‌محیطی به همراه داشت. پروژه زاگرس با بهره‌گیری از فناوری PSA و تجهیزات پیشرفته موفق شد گاز فلر تولیدی را به طور کامل بازیابی کند و در نتیجه تولید گاز شرکت به میزان حدود ۵ درصد افزایش یافت که معادل روزانه ۱۵ تا ۲۰ میلیون متر مکعب گاز است. این افزایش باعث بهبود عملکرد واحدهای پایین‌دستی و کاهش نیاز به منابع گازی جدید شده است.
پروژه جمع‌آوری گاز فلر سکوی سلمان نیز با استفاده از کمپرسورهای با راندمان بالا و خطوط انتقال فشار قوی، توانسته است حدود ۸۰ درصد از خوراک گازی یکی از واحدهای زاگرس را تامین نماید. این پروژه روزانه حدود ۳۰ میلیون متر مکعب گاز بازیابی کرده که پیش از این بخشی از آن به صورت فلر سوزانده می‌شد. کاهش سوزاندن گاز فلر منجر به کاهش سالانه حدود ۵۰ هزار تن معادل دی‌اکسیدکربن (CO2) شده که نقش مهمی در تحقق تعهدات زیست‌محیطی و ارتقای ایمنی عملیات دارد.
از منظر اقتصادی، سرمایه‌گذاری اولیه این پروژه‌ها بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار بوده و هزینه‌های عملیاتی سالانه حدود ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود. صرفه‌جویی‌های سالانه حاصل از کاهش مصرف خوراک گازی و کاهش جریمه‌های زیست‌محیطی نزدیک به ۵۰ میلیون دلار تخمین زده شده است که موجب بازگشت سرمایه در مدت کمتر از چهار سال می‌شود. این بازده اقتصادی، توجیه‌پذیری مالی و فنی پروژه‌ها را به خوبی نشان می‌دهد.
شاخص‌های عملکردی پروژه‌ها افزایش ۵ درصدی تولید گاز در بازه سه ماهه پس از راه‌اندازی پروژه زاگرس و تامین ۸۰ درصد خوراک گازی واحد مربوطه توسط پروژه سکوی سلمان را تایید می‌کند. همچنین کاهش سالانه ۵۰ هزار تن معادل CO2، تاثیر قابل توجهی در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته که معادل حذف سالانه بیش از ۱۰ هزار خودرو از سطح جاده‌ها است.
به منظور ادامه روند موفقیت، توصیه می‌شود سرمایه‌گذاری در حوزه تحقیق و توسعه فناوری‌های جذب و بازیابی گاز فلر افزایش یابد، سامانه‌های پایش هوشمند جهت بهینه‌سازی عملکرد تجهیزات مورد استفاده قرار گیرند و آموزش مستمر نیروی انسانی برای ارتقای بهره‌وری و ایمنی انجام شود.
همسویی پروژه‌ها با استانداردهای بین‌المللی و روندهای نوین صنعت نفت
این پروژه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در مدیریت گاز فلر، همسویی کاملی با استانداردهای بین‌المللی داشته و در مقایسه با پروژه‌های مشابه در سطح جهانی، از جایگاه قابل قبولی برخوردار می‌باشند. تأکید بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهینه‌سازی مصرف انرژی، در راستای تعهدات جهانی مقابله با تغییرات اقلیمی بوده و این پروژه‌ها را به نمونه‌های موفق و الگوهایی برجسته در توسعه پایدار صنعت نفت کشور تبدیل نموده است.
جمع‌بندی نهایی
پروژه‌های جمع‌آوری و بازیابی گاز فلر در مناطق زاگرس و سکوی سلمان، نمونه‌ای موفق از به‌کارگیری فناوری‌های نوین در صنعت نفت ایران هستند که توانسته‌اند علاوه بر افزایش چشمگیر تولید گاز، به شکل قابل توجهی در کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی نقش ایفا کنند. این اقدامات ضمن بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌های عملیاتی، نقش موثری در تحقق اهداف توسعه پایدار و تعهدات بین‌المللی کشور ایفا کرده‌اند. با تداوم توسعه فناوری و ارتقای سامانه‌های کنترل، این پروژه‌ها می‌توانند به الگویی موفق برای دیگر پروژه‌های مشابه در سطح ملی و بین‌المللی تبدیل شوند.
منبع: شماره ۱۰۹ نشریه بورس امروز– مردادماه ۱۴۰۴
