سهم ۲.۱۱ درصدی فارس در تامین بازار جهانی

به گزارش بورس امروز؛ در حالی که بازار جهانی نفت و پتروشیمی با چالش‌های قیمتی و عرضه طی سال ۲۰۲۴ دست و پنجه نرم کردند، آمارها نشان از سهم ۲.۱۱ درصدی هلدینگ خلیج فارس فارس در تامین واردات پروپان و بوتان بود که نشان دهنده نقش آفرینی صنعت پتروشیمی ایران در این بازار پرتلاطم ۲۰۲۴ است.

طی سال های گذشته بازار نفت متناسب با شرایط اقتصاد جهانی روند رکودی را در پیش گرفت؛ به عبارت دیگر، با کاهش رشد اقتصادی ناشی از اپیدمی، بازار نفت برنت نیز با کاهش تقاضا رو به رو شد و با رشد تورم در دوران پساکوید، در بازار جهانی نیز نرخ کامودیتی ها به ویژه نفت افزایش یافت. از آنجا که بانک های مرکزی کشورهای توسعه یافته برای کنترل تورم سیاست افزایش نرخ بهره را در پیش گرفتند، تقاضای کامودیتی ها همچون نفت تحت تأثیر قرار گرفت و مجددا با نوساناتی همراه شد؛ لذا کشورهای عضو اوپک با محدود کردن عرضه به کنترل قیمت نفت پرداختند.

باوجود سیاست کنترل عرضه کشورهای عضو اوپک، رخدادهای سیاسی منجر به تنش های بیشتر در بازارهای جهانی شد و با افزایش نااطمینانی روند رشد کامودیتی ها تحت تأثیر قرار گرفت؛ لذا سیاست کنترل قیمت نفت تاثیرات خود را از دست داد. از انجا که انتظار می رود سیاست بانک های مرکزی در افزایش نرخ بهره برای سال ۲۰۲۵ در کنار نااطمینانی سیاسی در جهان همچون رخدادهای خاورمیانه و جنگ روسیه با اوکراین، ادامه داشته باشد، بازار نفت میتواند با مازاد عرضه همراه شود و در صورت عدم حمایت کشورهای عضو اوپک، قیمت نفت سطوح پایین تری را تجربه نماید که در ادامه بر بازار محصولات شیمیایی اثرگذار است.

محصولات شیمیایی در شرایط نااطمینانی سیاسی و تنش های حاضر در جهان، سطح تولید و تقاضای متفاوتی را تجربه کردند؛ به طوری که در سال ۲۰۲۴ ظرفیت تولید محصول متانول در جهان ۱۶۵ میلیون تن بود که با تقاضای ۹۲.۹۷ میلیون تنی رو به رو شد. این محصول در خاورمیانه معادل ۲۸ میلیون تن تولید شد که سهم ایران ۱۵.۷ میلیون تن بود.

اتیلن نیز که برای تولید محصولات پلیمری مورد استفاده قرار می گیرد، با داشتن ظرفیت ۲۳۱.۰۲ میلیون تن در جهان موفق شد تقاضای ۱۸۱.۳۱ میلیون تنی را جذب نماید. باتوجه به پیش بینی صورت گرفته از وضعیت بازار محصولات کامودیتی طی سال های آتی، این محصول میتواند به رشد تقاضای ۱۴ درصدی و رشد عرضه ۱۴.۶۲ درصدی تا سال ۲۰۲۸ دست یابد.

در صورتی که نااطمینانی تجربه شده در سال های گذشته از بازار کامودیتی ها برطرف شود میتوان انتظار داشت تولید پروپیلن با رشد ۲۲.۱۲ درصدی همراه شود که در سال ۲۰۲۴ از ظرفیت تولید ۱۱۸.۶۱ میلیون تنی و میزان تقاضای ۱۲۵.۶۶ میلیون تنی برخوردار بود. باتوجه به پیش بینی تحلیلگران از وضعیت بازار محصولات غذایی و جمعیت جهان در سال های آتی، انتظار رشد ۱.۳ درصدی در بخش عرضه و تقاضای محصول اوره و رشد ۱.۵ درصدی عرضه به همراه رشد ۱.۷ درصدی تقاضای محصول آمونیاک در سطح جهان وجود دارد؛ درحالی که ظرفیت تولید اوره جهانی در سال ۲۰۲۴، میزان ۲۳۱.۱۳ میلیون تن و میزان تقاضا ۱۸۶.۲ میلیون تن بود. محصول آمونیاک نیز در سال ۲۰۲۴ با حجم عرضه جهانی ۲۳۵.۱۲ میلیون تن و تقاضای ۱۹۰ میلیون تنی رو به رو شد که سهم ایران از حجم کل عرضه ۶.۵ میلیون تن بود.

لازم به ذکر است، میزان صادرات محصول اوره در ۲۰۲۴ حدود ۲۳۴.۴۱ میلیون تن بود که سهم هلدینگ فارس ۰.۵۳۵ میلیون تن برآورد شده است. محصول آمونیاک نیز که به میزان ۲۴۰.۳۸ میلیون تن صادرات همراه بود سهم خاورمیانه ۳.۹۷۷ میلیون تن و هلدینگ فارس نیز ۰.۰۶۶ میلیون تن را صادر نمود.

محصول بنزن نیز با ظرفیت تولید ۷۵.۱۱ میلیون تن از تقاضای ۵۴.۹۶ میلیون تنی در بازار جهانی برخوردار بود که پیش بینی می شود تا ۲۰۲۸ با رشد ۶.۲۸ درصدی عرضه و ۸.۷۶ درصدی تقاضا همراه شود. این محصول در خاورمیانه طی سال ۲۰۲۴ به میزان ۶.۲۸ میلیون تن تولید شد که ایران سهم ۰.۹۵ میلیون تنی داشته است.

باتوجه به مصرف بنزن در تولید پارازایلین، این محصول به عنوان محصول پایین دستی طی سال ۲۰۲۴ از عرضه ۷۴.۷۱ میلیون تنی و تقاضای ۵۵.۱۴ میلیون تنی برخوردار بود و ایران سهم ۱.۳۷ میلیون تنی را در تولید آن داشته است. پیش بینی می شود این محصول تا سال ۲۰۲۸ با رشد ۳.۹۴ درصدی در ساید عرضه و ۱۴.۸۲ درصدی در ساید تقاضا همراه گردد.

محصولات پایین دستی اتیلن که شامل پلی اتیلن های سنگین و سبک می شود در سال ۲۰۲۴ به ترتیب از عرضه جهانی ۶۹.۰۴ میلیون تن و ۳۰.۱۲ میلیون تنی برخوردار بود که ایران سهم ۲.۶۹ میلیون تن در تولید پلی اتیلن سنگین و ۱.۳ میلیون تن در تولید پلی اتیلن سبک داشته است. پلی اتیلن سبک خطی نیز در سال ۲۰۲۴ از تولید جهانی ۵۱.۸۵ میلیون تنی با سهم ۰.۹۹ میلیون تنی ایران برخوردار بود که میزان تقاضای آن حدود ۴۰.۷۲ میلیون تن بوده است. بر این اساس، محصول پلی اتیلن سبک خطی تا سال ۲۰۲۸ میتواند با رشد ۱۶ درصدی در ساید عرضه و ۱۶.۸ درصدی در ساید تقاضا رو به رو شود.

دو محصول پایین دستی دیگر که شامل پلی پروپیلن و پلی وینیل کلراید می شود که به ترتیب از عرضه ۱۱۴.۴۵ میلیون تن و ۶۳.۱۸ میلیون تن طی سال ۲۰۲۴ برخوردار بودند. ایران در تولید این دو محصول سهم ۱.۰۱۵ میلیون تنی و ۰.۷۹ میلیون تنی در سال ۲۰۲۴ داشته است. دو محصول مذکور که از تقاضای ۹۵.۷۳ میلیون تن در پلی پروپیلن و۴۸.۱۱ میلیون تن در پلی وینیل کلراید برخوردار بودند می توانند تا سال ۲۰۲۸ به ترتیب به میزان ۸.۸ درصد و ۶.۴۲ درصد در ساید عرضه و ۱۵.۹ درصد و ۱۶.۷۶ درصد در ساید تقاضا رشد کنند.

عمده این محصولات از محصولات بالادستی همچون پروپان، بوتان، برش سنگین و رافینیت تولید شده اند؛ لذا برای تولید این محصولات طی سال ۲۰۲۴ عرضه ۳۷۱ میلیون تنی برای پروپان و بوتان، تولید ۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تنی برای برش سنگین و عرضه ۲۹۰ میلیون تنی برای رافینیت وجود داشته است. در مقابل، تقاضای جهانی برای پروپان و بوتان حدود ۱۵۶ میلیون تن بوده است که هلدینگ فارس ۲.۱۱ درصد تقاضای جهانی را تامین کرد. همچنین ۰.۶ درصد تقاضای ۱۷۵ میلیون تنی برش سنگین و ۰.۹۷ درصد تقاضای ۵۹ میلیون تنی رافینیت نیز توسط این شرکت تامین گردید.

در حوزه صادرات نیز، محصول پلی اتیلن به میزان ۱۴۶.۴۱۴ میلیون تن به بازار جهان صادر شد که خاورمیانه سهم ۱۳.۱۶۸ میلیون تنی داشته است و هلدینگ فارس نقش ۰.۳۵۴ میلیون تنی را در صادرات آن سال ایفا کرد. محصولات آروماتیک نیز در ۲۰۲۴ به میزان ۱۹۱.۳۶۲ میلیون تن صادر شدند و سهم فارس حدود ۰.۰۹۷ میلیون تن بود.