شفافیت و از بین بردن دلالیسم به روش بورس کالا

رویکرد جدید بورس کالا در روند توسعه ای قراردادهای آتی تکیه بر دارایی های جدید است که در تیرماه سال جاری بورس کالای ایران اقدام به راه اندازی قرارداد آتی زیره سیاه کرد. به غیر از زعفران، زیره سیاه و احتمالا محصولات کشاورزی دیگر، از گزینه های قرار گرفتن بر تابلوی آتی هستند.

تغییر اولویتهای بورس کالا در حوزه بازار مشتقه

تغییر اولویتهای بورس کالا در حوزه بازار مشتقه به سمت محصولات کشاورزی، پس از موفقیت بازار آتی زعفران صورت گرفته است و با توجه به اعمال نرخ های جدید کارمزد معاملات آتی زعفران، سیاست موفق فروش بورس کالا در تغییر مسیر قراردادهای آتی به سمت محصولات کشاورزی بارز شده است.

بررسی دارایی های پایه جدید برای انعقاد قراردادهای مشتقه

هم اکنون بورس کالای ایران در حال بررسی دارایی های پایه جدیدی است که بتوان از آنها برای انعقاد قراردادهای مشتقه استفاده کرد. در این حوزه دو فاکتور مختلف مدنظر قرار گرفته است که یکی حضور دارایی پایه در بورس کالا بوده و دیگری تلاش بر انعقاد قرارداد هایی بر اساس جداسازی قیمت ارز از نوسان قیمت ها است.

راه‌اندازی بورس کالا و تغییر فروش از سنتی به مدرنیته

با راه اندازی بورس کالا شاهد تغییر و تحولات چشم گیری در عرضه بسیاری از کالاها بودیم. کالاها و موادی که در گذشته و به صورت تلفنی و غیر شفاف معامله می شد و در این خصوص شاهد افزایش واسطه گری و دلالی بودیم، امروز توسط تولید کننده و در بورس کالا عرضه و فروخته می شود. شفافیت مالی در این بخش و کاهش واسطه و دلال مهم ترین اثری است که بورس کالا بر خرید و فروش بسیاری از مواد و کالاها گذاشته است.

شفافیت تاکید اصلی بورس کالا

خرید و فروش در بورس کالا نه تنها راه  را برای دلالان سد کرده بلکه به واسطه شفافیت موجود در آن بحث مالیات بر کالا را شفاف کرده است. هر چقدر اطلاعات مالی خرید و فروش کالا شفاف تر باشد فساد ناشی از آن به پایین ترین حد خود می رسد. موردی که با بورس کالا امکان شفاف سازی و از بین بردن فساد فراهم شده است. اما عرضه سه کالای خوراکی یعنی پسته، زعفران و زیره از طریق بورس کالا موفقیت بسیاری به دست آورده که نشان دهنده توفیق بورس کالا در عرضه محصولات است.

رشد معاملات پسته در بورس کالا

طی معاملات پسته در بورس کالا بیش از ۱۴ هزار قرارداد آتی پسته برای تحویل در آذرماه منعقد شده است. ارزش این معاملات ۱٫۴۹۵ میلیارد و ۸۷۴ میلیون ریال بوده است. در این سررسید قیمت ها در بالاترین و پایین ترین سطح به رقم ۱۰۸ هزار و ۷۰۰ تومان و ۱۰۳ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است.

زعفران مورد توجه بورس بازان

در تنها سررسید زعفران نگین نیز تعداد ۱۴ هزار و ۶۲۰  قرارداد آتی برای دوره تحویل آبان ۹۸ منعقد شد و ارزش ۱۰۷ میلیارد ریالی برای آن رقم خورد. در قرارداد آتی زعفران رشته ای برای دوره تحویل آبان ماه ۹۸ نیز تعداد ۱۰۴ قرارداد منعقد شده است.

زیره سبز در بورس کالا و ایجاد امید در کشاورزان

معامله گران بازار آتی در دو نماد فعال قراردادهای زیره سبز نیز در مجموع تعداد ۲۱۰۳ قرارداد را به ارزش ۶۷ میلیارد ریال منعقد کردند. کارشناسان معتقد هستند که با انجام معاملات در بورس کالا بازار دیگر از حالت سنتی خارج شده و ایفای تعهدات هم توسط نهاد معتبری همچون بورس تضمین خواهد شد. آمار سال ۱۳۹۷ نشان می دهد که ۱۸ هزار هکتار زمین زراعی زیر کشت زیره سبز رفته است. کارشناسان امیدوارند که به کمک بورس کالا این روند رو به رشدی که در تولید زیره سبز ایجاد شده در سال های آتی نیز ادامه یابد. زیرا کشاورزان نسبت به تولید این محصول با درآمد بالاتر رویکرد مثبتی دارند. با راه اندازی قراردادهای آتی زیره سبز نیز در بورس ، قیمت های این محصول نیز برای فعالان بازار شفاف تر شده و خواهد شد. این اتفاق باعث می شود کشاورزان در سایر بخش های تولیدی گیاهان دارویی برای ورود به بورس ترغیب شوند.

این امر می تواند تا حد بسیار زیادی دغدغه و نگرانی فعالان این بازار را در خصوص ریسک های نکول و مشکلات مترتبه کاهش داده و حتی از میان بردارد تا فعالان بتوانند فارغ از نگرانی بابت نکول طرف مقابل به انجام معامات بپردازند.

پوشش مدیریت ریسک و نوسان قیمت برای تولیدکنندگان

باتوجه به وجود فرهنگ معاملاتی قوی ابزار مشتقه در بازار این کالاها، راه اندازی قرارداد آتی این محصولات در بورس کالا توجیه پذیر است و می توان انتظار داشت در آینده، معاملات این دارایی پایه از رونق قابل قبولی برخوردار شود. به نظر می‌رسد با توسعه هر چه بیشتر معاملات این نوع محصولات کشاورزی، امکان مدیریت ریسک و پوشش ریسک به خوبی میسر خواهد شد. ضمن اینکه تولیدکنندگان و فعالان بازار می‌ توانند خود را در برابر ریسک تغییرات و نوسانات قیمت پوشش دهند.

رشد و توسعه و افزایش رونق کشاورزی

به این ترتیب این روند می‌تواند توان کشاورزان را در برابر نوسانات قیمت افزایش داده و بر رونق کشاورزی این دارایی‌ها بیافزاید و همچنین با کشف نرخ مناسب و شفاف تر، زمینه های رشد و توسعه آن را ایجاد کند.