صندوق‌های بخشی در مقابل شاخص‌های صنایع؛ چه کسی برنده شد؟
بازار سرمایه نقش مهمی در رشد اقتصادی دارد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری راهکاری موثر برای مشارکت عمومی هستند. بررسی عملکرد صندوق‌های بخشی و اهرمی در شش ماه گذشته نشان می‌دهد که برخی مانند نارنج اهرم و سیمانو بازدهی مطلوبی داشته‌اند، اما بسیاری از صندوق‌ها نتوانسته‌اند عملکردی بهتر از شاخص صنعت خود ثبت کنند. انتخاب صندوق مناسب با تحلیل داده‌های واقعی، کلید سرمایه‌گذاری موفق است.
به گزارش بورس امروز؛ بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مالی هر کشور، نقشی حیاتی در توسعه اقتصادی و تخصیص بهینه منابع دارد. این بازار از طریق تأمین مالی بنگاه‌ها، ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری، و تسهیل انتقال ریسک‌ها به رشد و شکوفایی اقتصاد کمک می‌کند. از این‌رو، توسعه بازار سرمایه می‌تواند به افزایش تولید ناخالص داخلی، ایجاد اشتغال، و افزایش رفاه اجتماعی منجر شود. با وجود این، ورود مستقیم به بازار سرمایه و مدیریت شخصی سرمایه‌گذاری‌ها برای بسیاری از افراد چالش‌برانگیز است. چرا که تحلیل و ارزیابی بازارهای مالی نیازمند دانش تخصصی و تجربه کافی است. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان راهکاری مؤثر برای مشارکت عمومی در بازار سرمایه و دستیابی به بازدهی مطلوب معرفی شده است. سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق به طور مثال صندوق‌های بخشی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که با حداقل دانش تخصصی و سرمایه اولیه به پرتفوی متنوعی از دارایی‌ها دسترسی پیدا کنند. این رویکرد به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران خرد که توانایی مدیریت مستقیم دارایی‌های خود را ندارند، جذاب است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط مدیران حرفه‌ای و متخصص اداره می‌شوند و با بهره‌گیری از استراتژی‌های متنوع مدیریت ریسک و بازده به دنبال دستیابی به اهداف سرمایه گذاری هستند.
در دهه‌های اخیر، این الگو در سطح جهانی مورد توجه فزاینده‌ای قرار گرفته است. دلایل این گرایش شامل مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها، کاهش ریسک از طریق تنوع‌بخشی، صرفه‌جویی در هزینه‌های معاملاتی و سهولت ورود برای سرمایه‌گذاران خرد می‌باشد. در ایران نیز طی سال‌های اخیر، صندوق های سرمایه‌گذاری با استقبال گسترده‌ای مواجه شده‌اند و اکنون به یکی از ابزارهای محوری در بازار سرمایه تبدیل شده‌اند.
در این میان، صندوق های بخشی و صندوق‌های اهرمی به‌عنوان نسل جدیدی از ابزارهای مالی، جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند. صندوق‌های بخشی با تمرکز بر صنایع خاص نظیر سیمان، فلزات، خودرو و پتروشیمی در حال گسترش هستند و امکان سرمایه‌گذاری هدفمند در یک صنعت مشخص را فراهم می‌آورند. صندوق‌های اهرمی نیز با استفاده از سازوکارهای خاص، تلاش می‌کنند تا بازدهی مازاد بر شاخص کل را فراهم کنند.
با رشد کمی و کیفی این صندوق‌ها، پرسش اساسی این است که آیا عملکرد آنها در شرایط واقعی بازار نیز مطلوب بوده است؟ بررسی عملکرد این صندوق‌ها طی شش‌ماهه گذشته که بازار سرمایه عمدتاً روندی صعودی داشته است، اهمیت ویژه‌ای دارد. این بررسی می‌تواند نشان دهد که آیا صندوق های بخشی توانسته‌اند عملکردی بهتر از شاخص صنعت مربوطه ارائه دهند یا خیر ؟ و این که آیا ساختار اهرمی موجب بازدهی فراتر از میانگین بازار شده است یا تنها ریسک را افزایش داده است. بازه زمانی انتخابی از ابتدای آذر ماه سال ۱۴۰۳ تا انتهای اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ است و بازده صندوق ها به صورت ۱ ماهه ، ۳ ماهه و ۶ ماهه با یکدیگر و شاخص مرتبط مقایسه می‌شود.
جمع بندی
در بازه شش‌ماهه مورد بررسی، شاخص صنعت سیمان بالاترین بازدهی را به ثبت رسانده است، در حالی که در بازه‌های یک‌ماهه و سه‌ماهه، شاخص صنعت خودرو عملکرد برتری نسبت به سایر صنایع داشته است.
در میان صندوق‌های اهرمی، صندوق نارنج اهرم بهترین عملکرد و صندوق توان ضعیف‌ترین بازدهی را در دوره مورد بررسی نشان داده‌اند. (شایان ذکر است که صندوق دوایکس به دلیل عدم برخورداری از سابقه معاملاتی کافی، از مقایسه حذف شده است.)
در صنعت سیمان، صندوق سیمانو متعلق به سبدگردان مفید، بیشترین بازدهی را در میان صندوق‌های بخشی این گروه ثبت کرده است.
در صنعت خودرو، هیچ یک از صندوق‌های بخشی نتوانسته‌اند بازدهی بالاتر از شاخص صنعت خودرو کسب کنند. در این گروه، صندوق تخت‌گاز ضعیف‌ترین عملکرد و صندوق اتوآگاه بهترین عملکرد را داشته‌اند. (در این بخش نیز صندوق اتوداریوش به دلیل سابقه محدود معاملاتی، از تحلیل کنار گذاشته شده است.)
در صنعت پتروشیمی نیز هیچ‌یک از صندوق‌های بخشی موفق به ثبت بازدهی مازاد بر شاخص صنعت شیمیایی نشده‌اند. در این گروه، صندوق پتروداریوش پایین‌ترین عملکرد و صندوق اپتروفارس بهترین عملکرد را به‌جا گذاشته‌اند.
با توجه به رشد روزافزون تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران، ارزیابی عملکرد آنها به یک ضرورت جدی برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است. بررسی عملکرد صندوق‌های بخشی و اهرمی در شش‌ماهه گذشته نشان می‌دهد که علی‌رغم روند صعودی کلی بازار، بسیاری از صندوق‌ها نتوانسته‌اند بازدهی بالاتری نسبت به شاخص صنعت خود کسب کنند.
این واقعیت نشان می‌دهد که مدیریت حرفه‌ای، استراتژی سرمایه‌گذاری، و نحوه چینش پرتفوی هر صندوق نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت آن دارد و سرمایه‌گذاران نباید تنها به نام صندوق یا صنعت مرتبط بسنده کنند.
در مقابل، عملکرد برتر برخی صندوق‌های خاص مانند نارنج اهرم و سیمانو نشان می‌دهد که انتخاب درست می‌تواند منجر به بهره‌مندی مؤثر از فرصت‌های بازار شود. به همین دلیل، انتخاب آگاهانه و مبتنی بر تحلیل داده‌های واقعی، کلید موفقیت در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است.
ارزیابی‌های منظم و داده‌محور از عملکرد صندوق‌ها در دوره‌های زمانی مختلف، می‌تواند ابزار مناسبی برای تصمیم‌گیری بهتر سرمایه‌گذاران فراهم آورد.
نویسنده: امیرمحمد شاه بالایی- کارشناس مشتقه شرکت سرمایه گذاری آوانگارد
منبع: شماره۱۰۷ نشریه بورس امروز – خرداد ۱۴۰۴
