آگاهی‌رسانی عمومی درباره سامانه شناسنامه اعتباری ایرانیان

محمد جلیلی، مدیرعامل موسسه رتبه‌بندی اعتباری ایران،با خبرنگار بورس امروز در رابطه با آگاهی‌رسانی عمومی درباره سامانه شناسنامه اعتباری ایرانیان،به گفتگو نشست.

مدیرعامل موسسه رتبه‌بندی اعتباری ایران گفت:بر اساس برنامه زمان‌بندی شده، سال ۹۷، سال آگاهی‌رسانی عمومی درباره این سامانه شناسنامه اعتباری ایرانیان است.

کاری که در ۱۰ سال گذشته اتفاق افتاد و مرکز داده‌پردازی ملی اعتباری برای ایرانی‌ها راه‌اندازی شد.دراین سامانه اطلاعات تمامی افرادی که در طول ۷ تا ۱۰ سال گذشته از شبکه بانکی کشور، وامی دریافت کرده‌اند، همراه با سابقه عملکرد وی در بازپرداخت هر یک از وام‌ها به‌صورت یکپارچه جمع‌آوری و داده‌پردازی شده و ضمن تهیه شناسنامه اعتباری، به هر فرد رتبه خاصی داده شده است. با توجه به سوابق وام‌گیرندگان، تا کنون برای ۳۲ میلیون نفر از هموطنان، شناسنامه اعتباری تهیه شده است و این قطعاً کار بزرگی است.

لطفا در خصوص این سامانه و نحوه استفاده آن توضیحاتی ارائه فرمائید

جلیلی در پاسخ گفت:در این سامانه که هم‌اکنون در تمامی شبکه بانکی کشور در دسترس است، با وارد کردن کد ملی هر ایرانی، شناسنامه اعتباری او نشان داده می‌شود. منبع این اطلاعات، بانک یا بانک‌هایی است که فرد وام را پرداخته و اگر مغایرتی در اطلاعات شخصی فرد وجود داشته باشد، نقص از طرف بانک‌ها بوده است. تمام بانک‌ها در هر نقطه به این سیستم متصل هستند و با وارد کردن کدملی هر شخص میزان رتبه‌بندی آن مشخص خواهد شد. برای مثال رتبه B+ معادل اینکه مشتری قابل اطمینان و در بازپرداخت وام‌ها و سایر شاخص‌ها بالاتر از متوسط توصیف می‌شود. در فضای بانک‌ها که هیچ شناختی از مراجعه کننده ندارند، این‌گونه آگاهی دادن بسیار مناسب است.

وی افزود:این برنامه برای افراد انگیزه‌ای ایجاد می‌کند که وجهه اعتباری مثبت خود را به برای وام‌های خرد مصرفی مخدوش نکرده و دیگر نیازی به ضامن، چک و فیش حقوقی نداشته باشند. واقعیت این است که حتی گاهی حضور ضامن باعث می‌شود تا فرد در بازپرداخت اقساط خود سهل انگاری کرده و بارِ آن را بر دوش ضامن بگذارد. قانون این است که اگر در پرداخت اقساط فرد وام گیرنده و ضامن از پرداخت وجه سرباز زنند، قانون می‌تواند پول را از ضامن طلب کند نه از شخص وام گیرنده. ما در بحث ضامن اشتباه ذاتی داشته و اشخاص را بی‌مسئولیت بار می‌آوریم.

مدیرعامل موسسه رتبه‌بندی اعتباری ایران خاطره نشان کرد:نکته حائز اهمیت در این برنامه این است که اگر شما ضامن فردی شده و آن شخص برای بازپرداخت بدقولی و سهل انگاری کند، رتبه شما را تحت تأثیر قرار داده و باعث کاهش اعتبار شما خواهد شد و از سوی دیگر چنانچه خوش حسابی شود، نرم‌افزار، اطلاعات خود را اصلاح می‌کند. طبقه رتبه‌بندی به رتبه اولA  و رتبه دوم به ۳ بخش B، B مثبت و B منفی تقسیم‌بندی می‌شود.

وی در ادامه گفت:در کشورهای پیشرفته، میزان درصد معوقات بسیار پایین است، زیرا اعتبار مردم را رصد کرده، نمره داده و باعث تشویق آنها برای بازپرداخت می‌شوند. در سیستم ما اینطور جا افتاده است که اگر تا اسفند ماه معوقات را پرداخت کنید، مشمول بخشودگی جرائم خواهید شد. این کار نه‌تنها باعث تشویق گروه A  نخواهد شد، بلکه باعث تنبیه آنها می‌شود. از نظر گرفتن ضامن، چک، سفته و سایر تضامین بانکی در زمره سختگیرترین کشورها هستیم و با همه این سختگیری‌ها یکی از بیشترین معوقات بانکی در دنیا را داریم و این نشان‌دهنده ناکارآمدی سیستم کنونی است. و باز هم تصور این است که تضامین ناکافی است در حالی که ایراد از سیستم حاکم است.