بازار سهام در آینه اطلاعات؛ از شایعه تا واقعیت

به گزارش بورس امروز؛ بازارهای سرمایه ذاتاً ریسک‌پذیر هستند و این ریسک‌ها می‌توانند به شرکت‌ها منتقل شوند. مکانیزم‌های انتقال ریسک و قیمت‌گذاری، امکان مدیریت ریسک را برای شرکت‌ها فراهم می‌کنند. بازار سهام به‌عنوان نماد یک بازار رقابتی کامل، توسط مکانیسم عرضه و تقاضا مدیریت می‌شود، و اطلاعات در دسترس همگان قرار دارد. نهادهای ناظر با ابزارها و قوانین مختلف، نقش کلیدی در کنترل نوسانات بازار ایفا می‌کنند.

توصیف رفتاری در تصمیم‌گیری‌های مالی، معیارهای دقیق‌تری برای خریدوفروش سهام فراهم کرده و رفتار سرمایه‌گذاران را پیش‌بینی‌پذیرتر می‌سازد. پژوهش‌ها در روان‌شناسی شناختی نشان می‌دهند که اشتباهات سیستماتیک مانند اعتماد بیش‌ازحد یا اهمیت بیشتر به اطلاعات اخیر، می‌تواند سرمایه‌گذاران را به تصمیم‌گیری نادرست سوق دهد. درک این فرآیندها برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها، به‌ویژه در شرایط عدم‌اطمینان، حیاتی است.

استفاده از رویکردهای رفتاری، علاوه بر پاسخ به سوگیری‌ها، امکان تحلیل بهتر رفتار سرمایه‌گذاران را فراهم کرده و به ارتقای کیفیت تصمیم‌گیری‌های مالی در بازارهای سرمایه و شرکت‌های تولیدی کمک می‌کند.

• از نظارت داخلیتا کنترل نهادی؛ تضمین امنیت معاملات در بازارهای مالی

یکی از عوامل کلیدی در بهبود جریان معاملات در بازارهای مالی، ایجاد چارچوبی جامع و کارآمد است که امکان فعالیت آسان و امن را برای ناشران، کارگزاران و سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی فراهم کند. به همین دلیل، تمامی بازارهای برجسته اوراق بهادار جهان مانند بورس نیویورک، شانگهای و توکیو دارای نهادهای ناظری هستند که وظیفه نظارت بر چارچوب معاملات و اطمینان از سلامت و شفافیت فرآیندها را بر عهده دارند. در ایران نیز، سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان متولی اصلی این حوزه، از طریق شرکت‌های عضو خود، معاملات بازار سرمایه را زیر نظر دارد. اجرای قوانین نظارتی، یکی از اهداف اصلی این سازمان به شمار می‌رود که می‌تواند به تقویت بازارهای مالی، از جمله بورس اوراق بهادار، به‌عنوان ابزاری کلیدی برای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کمک شایانی کند.

سرمایه‌گذاری در بورس، به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد کشور، تأثیر چشمگیری بر اقتصاد ملی دارد. با این حال، در حال حاضر یکی از چالش‌های اصلی بورس تهران، تصمیم‌گیری نادرست سرمایه‌گذاران است. این تصمیم‌گیری‌های نادرست منجر به کاهش کارایی بازار، تخصیص نادرست منابع مالی و در نهایت، اتلاف این منابع می‌شود. یکی از علل اصلی این مسئله را می‌توان در ضعف ابزارها و قوانین نهادهای ناظر بازار سرمایه جست‌وجو کرد.

پیچیدگی بازار سرمایه نیازمند نظارت دقیق و همه‌جانبه از سوی سازمان بورس بر شرکت‌ها است. نظارت این سازمان از طریق مکانیزم‌های نظارتی صورت می‌گیرد که به دو دسته تقسیم می‌شوند:

– مکانیزم‌های درون‌سازمانی: شامل ساختارهای داخلی همچون هیئت مدیره و کمیته‌های حسابرسی داخلی.

– مکانیزم‌های برون‌سازمانی: شامل نظارت سازمان بورس و اجرای الزامات قانونی به منظور حفظ منافع ذینفعان.

عدم نظارت و کنترل دقیق، می‌تواند مشکلات و چالش‌های جدی برای فعالان بازار سرمایه ایجاد کند. بنابراین، توجه به مکانیزم‌های نظارتی قوی و شفاف، گامی ضروری برای ارتقای عملکرد و بهبود وضعیت بازار سرمایه به شمار می‌رود.

• از اخبار تا تحلیل؛چگونه اطلاعات قیمت‌گذاری سهام را شکل می‌دهد؟

تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری، یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که با پیچیدگی و مخاطرات روزافزون، تأثیر عمیقی بر زندگی افراد دارد. در بازارهای اوراق بهادار، مبنای این تصمیمات، دسترسی به اطلاعاتی دقیق، معتبر و شفاف است که توسط بورس‌ها، ناشران، واسطه‌های مالی و تحلیلگران منتشر می‌شود. تصمیم‌گیری صحیح، مشروط به دریافت اطلاعات به‌موقع و قابل‌اتکا است.امروزه اخبار و رویدادهای جهانی و محلی به‌سرعت در بازارهای مالی منعکس می‌شوند؛ عواملی همچون عملکرد صنایع، تغییرات اقتصادی و تحولات سیاسی اصلی‌ترین متغیرهایی هستند که بر بازار سهام و رفتار سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارند. این جریان اطلاعات به‌وسیله پیشرفت‌های تکنولوژی، نقش مؤثری در شکل‌گیری تصمیمات مالی و سرمایه‌گذاری دارد.

بسیاری از نظریه‌های مالی بر این اصل بنا شده‌اند که سرمایه‌گذاران در هنگام تصمیم‌گیری، عقلانی‌ترین انتخاب ممکن را انجام می‌دهند، اما در عمل، عواملی نظیر ناکارایی بازارهای مالی می‌توانند به بروز رفتارهای غیرعقلانی منجر شوند. این رفتارها ناشی از خطاهای ادراکی و عدم دسترسی به اطلاعات صحیح هستند که با شناسایی ویژگی‌های شخصیتی و کاهش انحرافات رفتاری، می‌توان پیامدهای آن‌ها را تعدیل کرد و به سرمایه‌گذاران در دستیابی به اهداف بلندمدت مالی کمک نمود.

تصمیمات مالی، به‌ویژه در بازارهای سرمایه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ اما محدودیت‌های شناختی و سواد مالی پایین، گاه منجر به نقض اصول صحیح سرمایه‌گذاری می‌شوند. از آنجا که کیفیت تصمیم‌گیری به صحت و دقت اطلاعات وابسته است، اطلاعات به‌عنوان ابزاری راهبردی، نقشی تعیین‌کننده در فرآیند تصمیم‌گیری ایفا می‌کند. در بازارهای مالی، اخبار، نشانه‌ها و پیش‌بینی‌ها از منابع داخلی یا خارجی شرکت‌ها، مستقیماً بر واکنش سرمایه‌گذاران و تغییر قیمت سهام تأثیر می‌گذارند.

در بازارهای مالی، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران با طیفی از اطلاعات نظیر نشانه‌ها، اخبار و پیش‌بینی‌های داخلی و خارجی مواجه می‌شوند که بر واکنش‌ها و قیمت سهام تأثیرگذار است. واکنش بازار سهام به این اطلاعات متفاوت بوده و رسانه‌های جمعی نقشی کلیدی در کاهش عدم تقارن اطلاعات میان شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند. این رسانه‌ها از طریق نشر و بازپخش اطلاعات افشا شده، باعث شفافیت بیشتر و جلب توجه سرمایه‌گذاران می‌شوند. در نتیجه، انعکاس گسترده اطلاعات توسط رسانه‌ها می‌تواند قیمت‌گذاری سهام را با تأثیر بیشتری همراه سازد.

• راز کاهش خطاهایپیش‌بینی در کنفرانس‌های مالی

کنفرانس‌های خبری به عنوان یکی از ابزارهای گسترده و مهم در دنیای مالی، امکان انتقال حجم عظیمی از اطلاعات را فراهم می‌کنند. مدیران ارشد از این کنفرانس‌ها برای توضیح اطلاعات پیچیده مالی و تجاری شرکت به تحلیلگران مالی و سرمایه‌گذاران نهادی استفاده می‌کنند. پیشرفت‌های فناوری اطلاعات، شرکت‌ها را قادر ساخته است تا این اطلاعات را به صورت همزمان در دسترس همه‌ی سرمایه‌گذاران قرار دهند، در حالی که پیش‌تر تنها گروهی منتخب از متخصصان سرمایه‌گذاری به این اطلاعات دسترسی داشتند.

براساس ماده ۱۷ دستورالعمل اجرایی بورس اوراق بهادار تهران، در صورت افزایش یا کاهش بیش از ۵۰ درصدی قیمت پایانی سهم در دامنه‌ی نوسان طی ۱۵ روز معاملاتی، بورس موظف است نماد معاملاتی را متوقف کند و از شرکت ناشر درخواست برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی نماید. این توقف شامل معاملات اوراق بهادار مرتبط نیز می‌شود و هدف از این اطلاع‌رسانی‌ها، ارائه توضیحات درباره‌ی عملکرد شرکت و دلایل تغییرات قیمت است.

کنفرانس‌های خبری همچنین فرصتی برای مدیران فراهم می‌آورد تا با تحلیلگران مالی تعامل کنند، به پرسش‌های تخصصی پاسخ دهند و اطلاعات دقیق‌تری درباره‌ی پیامدهای آینده و مؤلفه‌های مختلف سود ارائه کنند. مطالعات نشان داده‌اند که این کنفرانس‌ها می‌توانند فشار اولیه تحلیلگران و سرمایه‌گذاران را کاهش دهند و خطاهای پیش‌بینی را در کوتاه‌مدت و بلندمدت بهبود بخشند. در این کنفرانس‌ها، مدیران معمولاً درباره‌ی عملکرد گذشته، چشم‌انداز آینده، و موضوعات غیرمعمول شرکت بحث می‌کنند و سپس طی جلسات پرسش‌وپاسخ، نگرانی‌های خاص تحلیلگران را مورد توجه قرار می‌دهند.

اما ماهیت تعاملی این کنفرانس‌ها خطراتی نیز به همراه دارد. افشای اطلاعات گمراه‌کننده، چه عمدی و چه غیرعمدی، ممکن است تأثیر منفی بر شرکت‌کنندگان بازار داشته باشد. برای کاهش این خطرات، کمیسیون نظارت مالی (FSC) از مدیران درخواست می‌کند که پیش‌بینی‌های مالی غیررسمی ارائه ندهند و به جای آن، گزارش‌های رسمی مالی منتشر کنند. این رویکرد مدیران را ملزم می‌کند تا بیشتر بر ارائه اطلاعات تاریخی و عمومی تمرکز کنند و از ارائه تخمین‌های مستقیم درباره‌ی آینده خودداری کنند.

کنفرانس‌های خبری؛ ابزار قدرتمند مدیران برای شفاف‌سازی مالی

مدیران شرکت‌ها در کنفرانس‌های خبری با تحلیلگران مالی تعامل می‌کنند و به پرسش‌های آنان درباره صورت‌های مالی و عملکرد آینده پاسخ می‌دهند. این نوع پرسش‌ها، که بیشتر به داده‌های مالی و جریان‌های نقدی مرتبط هستند، قابل پیش‌بینی‌تر از پرسش‌های استراتژیک بوده و به مدیران فرصت آماده‌سازی بهتر می‌دهند. مدیران معمولاً با تسلط بر اطلاعات مالی، داده‌های دقیق و واقعی را ارائه می‌دهند تا اعتماد تحلیلگران را جلب کنند.

کنفرانس‌های خبری باعث بهبود درک تحلیلگران از عملکرد آینده شرکت می‌شوند؛ از جمله تفکیک سود و شناسایی روندهای در حال توسعه که ممکن است توسط سیستم‌های حسابداری پوشانده شده باشند. اطلاعات ارائه‌شده به تحلیلگران کمک می‌کند پیامدهای درآمد فعلی را تحلیل کنند و تشخیص دهند که آیا موارد مالی دائمی یا زودگذر هستند. همچنین، مدیران در پاسخ به پرسش‌های غیرمالی تحلیلگران درباره موجودی‌ها، سیاست سود سهام و موارد مشابه، توضیحات شفافی ارائه می‌دهند تا نگرانی‌های آنان رفع شود.

مطالعات پیشین نشان داده است که تعهدات مالی سال جاری ارتباط مثبتی با عملکرد سال‌های آینده دارد و اطلاعات ارائه‌شده در کنفرانس‌های خبری می‌تواند پیش‌بینی نتایج مالی آینده را تسهیل کند. این نشست‌ها بستر مناسبی برای تعامل بین مدیران و تحلیلگران بوده و تأثیر زیادی بر ارزیابی‌های مالی دارد.

از شایعه تا واقعیت؛ تأثیر اطلاعیه‌های بورس بر بازار سهام

نظارت و ایجاد اطمینان برای سرمایه‌گذاران از مهمترین زمینه‌های تحکیم و توسعه بازار سرمایه به شمار می‌آید. روند عملیات قیمت بازار و اختلالات به ضعف و قوت مقررات نظارتی وابسته است. مقررات نظارتی و حمایتی، جدیدترین بخشی از مقررات بازار سرمایه هستند که علت تشدید آن‌ها را می‌توان در افزایش تخلفات در دهه‌های اخیر جستجو کرد. هدف اصلی حمایت از سرمایه‌گذاران، حفاظت آنان در مقابل ریسک‌های سرمایه‌گذاری مربوط به اوراق بهادار و اطمینان از جریان عملیات منظم، قاعده‌مند و قابل‌اعتماد در بازار است. مکانیزم‌های نظارتی به

دو بخش تقسیم می‌شوند:

– مکانیزم درون‌سازمانی شامل اعضای هیئت‌مدیره و کمیته حسابرسی داخلی.

– مکانیزم‌های برون‌سازمانی شامل نظارت سازمان بورس و الزامات قانونی که جهت حفظ منافع ذی‌نفعان وضع شده‌اند.

از نوسان قیمت تا توقف نماد؛ نقش اطلاعیه‌ها در هدایت سرمایه‌گذاران

ناشران اوراق نقش پررنگی در بازار سرمایه دارند و تضمین رفتار عادلانه و منصفانه آن‌ها با سهامداران از راهکارهای اساسی حمایت از حقوق سهامداران است. برگزاری کنفرانس خبری و اطلاعیه شفاف‌سازی در خصوص شایعه تأثیری بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ندارد، اما اطلاعیه شفاف‌سازی در خصوص نوسان قیمت سهام و توقف نماد معاملاتی تأثیرگذار است. نظریه‌های اقتصادی نظیر فرضیه بازار کارا بیان می‌کنند که قیمت فعلی دارایی باید به‌طور کامل اطلاعات موجود در آن زمان را منعکس کند. با این حال، در بازار بورس اوراق بهادار تهران، کارایی ضعیف، کم بودن دانش تخصصی و نواقص سیستم اطلاع‌رسانی، از دلایل عدم تأثیرگذاری کنفرانس‌های خبری بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران است.

سرمایه‌گذاران باید آگاهی کافی از تأثیر اخبار منتشرشده بر تغییرات قیمت داشته باشند تا به‌موقع و صحیح در بازار بورس عمل کنند. از سوی دیگر، تمرکز سرمایه‌گذاران بر اطلاعیه‌های مرتبط با قیمت، بازده و عملکرد سهام شرکت‌ها نشان می‌دهد که نیاز به ارائه اطلاعات بهتر به آنان وجود دارد. این امر از طریق الزامات نهادهای ناظر بازار سهام کشورها محقق می‌شود. توسعه چارچوب‌هایی برای ارزیابی سیاست‌ها و رویه‌های قانونی با حمایت مستقیم دولت‌ها از دیگر راهکارهای پیشنهادی است. پیشنهاد می‌شود سازمان بورس و اوراق بهادار به قوانین و مقررات حاکم بازنگری کند و پژوهشگران سایر مکانیزم‌های نظارتی سازمان را مطالعه نمایند.

نویسنده: حدیث جوانمرد-احمد خدامی پور

منبع: شماره ۱۰۶نشریه بورس امروز– اردیبهشت ۱۴۰۴