بازار سرمایه در گرداب ریسک
توسعه ابزارهای متنوع سرمایه‌گذاری، از جمله صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و سایر دارایی‌ها، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در زمان عدم جذابیت بازار سهام، دارایی‌های خود را در بازار حفظ کنند. همچنین، تعریف بازار دارایی‌های دیجیتال با قوانین و مقررات مشخص، می‌تواند سرمایه‌های سرگردان در بازار رمزارزها را جذب کند.
به گزارش بورس امروز؛ بازار سرمایه ایران در سال ۱۴۰۳ یکی از پرریسک‌ترین دوران خود پس از جنگ تحمیلی را تجربه می‌کند. این ارزیابی بر اساس مجموعه‌ای از عوامل ژئوپلیتیکی و داخلی صورت می‌گیرد. از ابتدای سال جاری، درگیری‌های مستقیم با اسرائیل و احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه در برجام، فضای بی‌ثباتی را بر بازار حاکم کرده است. پایان معاهده برجام در آینده نزدیک و تلاش اروپا برای فعال کردن مکانیسم ماشه، می‌تواند منجر به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و ایجاد چالش‌های جدی در مبادلات اقتصادی شود. علاوه بر این، پیروزی ترامپ در انتخابات آتی آمریکا نیز به عنوان یک ریسک سیاسی برای بازار سرمایه ایران مطرح است. در داخل کشور، شهادت رئیس جمهور و روی کار آمدن دولت جدید با سیاست‌های اقتصادی متفاوت، تغییراتی را در بازار ایجاد کرد. دولت جدید با هدف خروج از رکود اقتصادی، اقداماتی مانند کاهش نرخ بهره و تلاش برای کاهش فاصله دلار نیمایی و آزاد را در دستور کار قرار داد. این اقدامات در ابتدا محرکی برای رشد بازار سرمایه بود و شاخص‌ها را حدود ۴۰ درصد افزایش داد. اصلاح ساختار شرکت‌ها، نمونه‌ای از ایران خودرو نیز تأثیرات مثبتی بر بازار سهام داشت.
با این حال، عدم ورود پول جدید به بازار و خروج سرمایه در مقطعی، باعث شد که رشد بازار متوقف شده و شرایط به وضعیت اوایل سال بازگردد. به طور کلی، سال جاری به دلیل ریسک‌های سیاسی و اقتصادی، سالی پرچالش برای بازار سرمایه ایران بوده است.
توقف رشد بورس: ناترازی‌ها، تب طلا و سایه استیضاح بر سر سیاست‌های اقتصادی
رشد شاخص بورس پس از یک دوره صعودی، با عواملی چندگانه متوقف شده است. ناترازی‌های انرژی در زمستان، برخلاف روال سال‌های گذشته، صنایع را تحت فشار قرار داده و چشم‌انداز سودآوری را تضعیف کرده است.
افزایش قیمت جهانی طلا و تب خرید طلا در داخل کشور، با تبلیغات گسترده اپلیکیشن‌های فروش طلا، سرمایه‌ها را از بورس خارج کرده و به سمت بازار طلا سوق داده است. این در حالی است که ابهاماتی درباره پشتوانه طلای عرضه شده وجود دارد.
استیضاح وزیر اقتصاد نیز به عنوان یک عامل منفی بر بازار سرمایه تأثیر گذاشته است. سیاست‌های اقتصادی دولت پیشین، که بر خروج از رکود و کاهش نرخ بهره متمرکز بود، با این استیضاح مورد تایید مجلس قرار نگرفته و احتمال بازگشت به سیاست‌های کنترل قیمت‌ها با نرخ بهره بالا وجود دارد. این تغییر رویکرد، می‌تواند به رکود اقتصادی منجر شده و چشم‌انداز مثبتی برای بازار سرمایه و تولید کشور ایجاد نکند.
برای سال آینده نیز، ادامه ناترازی‌های انرژی در تابستان و احتمال تغییر سیاست اقتصادی دولت، دورنمای چندان روشنی را برای بازار سرمایه ترسیم نمی‌کند. در شرایطی که بازار سرمایه با ریسک‌های سیستماتیک و ژئوپلیتیکی متعدد روبرو است، مسئولان سازمان بورس و وزارت اقتصاد امکان کنترل مستقیم این عوامل را ندارند. با این حال، می‌توان با توسعه ابزارها و حفظ سرمایه در اکوسیستم بازار، اثرات منفی این ریسک‌ها را کاهش داد.
راهکارهای بهبود بازار سرمایه: از توسعه ابزارها تا پذیرش دانش‌بنیان‌ها
توسعه ابزارهای متنوع سرمایه‌گذاری، از جمله صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های طلا و سایر دارایی‌ها، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در زمان عدم جذابیت بازار سهام، دارایی‌های خود را در بازار حفظ کنند. همچنین، تعریف بازار دارایی‌های دیجیتال با قوانین و مقررات مشخص، می‌تواند سرمایه‌های سرگردان در بازار رمزارزها را جذب کند. ایجاد صندوق ETF بیت‌کوین، ساماندهی بازار دارایی‌های دیجیتال و توکنیزه کردن دارایی‌های سنتی، گام‌های مؤثری در جهت توسعه این بازار است.
پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان در بورس نیز می‌تواند تنوع بیشتری به بازار سهام داده و وابستگی آن به صنایع سنتی و ریسک‌های مرتبط را کاهش دهد. حضور شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان می‌تواند برای نسل جدید سرمایه‌گذاران جذاب بوده و بازار را از یکنواختی خارج کند.
نویسنده: مجید شجاعی – کارشناس بازار سرمایه
منبع: شماره ۱۰۵ نشریه بورس امروز- فروردین ۱۴۰۴
