واکاوی نقش اقتصاد جهانی، هزینه‌های تولید و قیمت کامودیتی‌ها
قیمت آتی نفت وست تگزاس اینترمدیت با ضریب همبستگی ۰.۶۵۵ با قیمت مس رابطه مستقیم قوی و قیمت آتی گاز طبیعی با ضریب همبستگی ۰.۵۲۶ با قیمت مس رابطه همبستگی متوسط دارد.
به گزارش بورس امروز؛ در عصر گذار به انرژی سبز اهمیت مس اهمیت راهبردی یافته است؛ به‌طوری‌که بر اساس ارزیابی وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا در میان‌مدت (تا سال ۲۰۳۵) مس جزء عناصر تقریباً حیاتی دسته‌بندی شده است. در این یاداشت سعی شده است با توجه به اهمیت روزافزون مس در اقتصاد و بازارهای مالی، براساس مطالعات معتبر جهانی به واکاوی عوامل موثر بر قیمت مس پرداخته شود. در کنار عوامل بدیهی‌تر مانند: میزان تولید معادن، رشد جمعیت و رشد مصرف سرانه متغیرهای دیگری شامل: متغیرهای اقتصادی چین، شاخص دلار، فلزات گران‌بها، موجودی انبارها، هزینه‌های انرژی، هزینه‌های تولید و ذوب و پالایش بر قیمت مس اثرگذار هستند:
- اقتصاد چین: باتوجه‌به حجم تقاضای مس چین، اقتصاد کشور چین اهمیت ویژه‌ای دارد. متغیرهای اقتصادی چین شامل: تورم، صادرات کالاها و خدمات چین، واردات مس و مصرف مس پالایش شده می‌توانند تا ۸۶ درصد روند فعلی و آتی قیمت مس را تبیین نمایند. مطالعه‌ای روی رشد تولید صنعتی چین نشان داده است که یک درصد رشد تولید صنعتی چین می‌تواند قیمت فلزات اساسی را ۶ درصد افزایش دهد. این رشد برای مس به بیش از ۶ درصد، آلومینیوم ۵ درصد، نیکل ۷ درصد، قلع ۷ درصد، روی ۷ درصد است. رشد تولید صنعتی چین می‌تواند بین ۷ تا ۱۳ درصد تغییرات فلزات پایه مختلف و ۱۱.۹۵ درصد رشد قیمت مس را توضیح دهد.
- شاخص دلار: تغییرات شاخص دلار می‌تواند موجب تغییرات قیمت مس شود؛ زیرا مس و سایر کامودیتی‌ها با دلار معامله می‌گردند. هنگامی که سایر شرایط ثابت باشد، ارزش دلار می‌تواند بر قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی مؤثر باشند. زیرا با تقویت شاخص دلار، برای مصرف‌کنندگان قیمت مس با ارز محلی‌شان بیش‌تر می‌شود و لذا تقاضا و قیمت دلاری آن کاهش می‌یابد.
- نرخ بهره: افزایش نرخ بهره موجب افزایش هزینه نگهداشت موجودی مس می‌شود و در نتیجه عرضه مس زیاد و قیمت کاهش می‌یابد. در نتیجه نرخ بهره با قیمت مس رابطه معکوس دارد.
- موجودی انبارها: بر اساس نظریه انبارش با کاهش موجودی انبار کامودیتی‌ها قیمت نقد آن‌ها نسبت به قیمت آتی آن‌ها و نوسانات قیمت نقد آن‌ها نسبت به نوسانات قیمت آتی آن‌ها فزونی خواهد یافت. افزایش موجودی انبار مس می‌تواند دال بر افزایش عرضه و درنتیجه کاهش قیمت باشد.
- هزینه انرژی: روش علیت گرانجر موید رابطه میان قیمت نفت و قیمت مس است. قیمت آتی نفت وست تگزاس اینترمدیت با ضریب همبستگی ۰.۶۵۵ با قیمت مس رابطه مستقیم قوی و قیمت آتی گاز طبیعی با ضریب همبستگی ۰.۵۲۶ با قیمت مس رابطه همبستگی متوسط دارد.
- هزینه‌های تولید و ذوب و پالایش: در اقتصاد هزینه نهایی به میزان تغییرات هزینه کل بر اثر افزایش تولید به‌اندازه یک واحد گفته می‌شود. تولید با قیمتی کم‌تر از هزینه نهایی از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نمی‌باشد. هزینه‌های نقدی واحدهای تولیدکننده مس برابر ۵۶۴۰، تمام هزینه‌های حفظ پایداری تولید برابر ۶۶۰۶ و هزینه نهایی بلندمدت برابر ۸۱۵۱ دلار می‌باشد. تولید با قیمت مس کم‌تر از این مبلغ هزینه نهایی بلندمدت از لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر نمی‌باشد.
رابطه منفی بین هزینه ذوب و پالایش با قیمت مس وجود دارد به‌طوری‌که هر ۱۰ درصد افزایش در هزینه ذوب پالایش با ۱.۸ درصد کاهش قیمت مس پالایش همراه است. این رابطه از دینامیک رابطه بین معدندار و واحدهای ذوب ناشی می‌شود. افزایش عرضه کنسانتره موجب افزایش بهره‌برداری از ظرفیت واحدهای ذوب و پالایش می‌شود؛ که این موضوع به نوبه خود منجر به افزایش هزینه‌های ذوب و پالایش و عرضه مس پالایش شده می‌گردد و در نهایت افزایش عرضه مس با کاهش قیمت همراه خواهد بود.
- فلزات جایگزین: آلومینیوم در رادیاتور خودرو، لوله‌های خنک‌کننده و منجمدکننده، تجهیزات برقی و خطوط انتقال برق می‌تواند به‌عنوان جایگزین مس عمل نماید. تیتانیوم و فولاد در مبدل‌های حرارتی می‌تواند جایگزین مس باشد. کل جایگزینی‌ها در سال ۲۰۲۱ معادل ۳۲ درصد از کل مصرف مس بوده است و ممکن است این روند تا سال ۲۰۲۶ ادامه یابد. علی‌رغم محدودیت‌های فنی، آلومینیوم می‌تواند به عنوان یک جایگزین هزینه‌بر مطرح باشد. کابل‌های زیرزمینی و زیر دریایی که به ترتیب ۵۰ درصد و ۳۰ درصد شبکه انتقال و توزیع را تشکیل می‌دهند، با جایگزین کردن آلومینیوم در این کابل‌ها، تا سال ۲۰۴۰ تقاضای مس می‌تواند تا یک سوم کاهش یابد.
- سایر عوامل: آتی قهوه با همبستگی ۰.۵۹۵، آتی سویا با هبستگی ۰.۷۴۱ و آتی گوشت با همبستگی ۰.۵۷۵ رابطه معناداری با قیمت مس دارند. آن‌ها در کنار واردات مس چین این عوامل را جزء تأثیرات سیاست کشورها برای قیمت مس دسته‌بندی کرده‌اند اما واردات مس موید همبستگی معناداری نیست و ممکن است سایر عوامل ذکر شده ناشی از صید داده باشند و یا توامان با متغیر دیگری مانند چرخه تجاری رابطه علی داشته باشند.
به‌منظور پیش‌بینی قیمت مس باید علاوه بر عوامل فوق به تغییرات الگوی مصرف ناشی از گذار به انرژی سبز و نوآوری‌های نوین در استخراج و ففراوری مس نیز توجه ویژه‌ای داشت.
نویسنده: دکتر محمدجواد بناءزاده- فعال بازار سرمایه
منبع: شماره ۱۰۳ نشریه بورس امروز- بهمن ماه ۱۴۰۳
