صفرهای اضافی در بازار سرمایه

به گزارش بورس امروز؛ حذف صفر از پول ملی یکی از سیاست‌های اقتصادی است که در بسیاری از کشورها برای مقابله با تورم، تسهیل مبادلات مالی، کاهش هزینه‌های چاپ پول و افزایش اعتماد عمومی به ارزش پول ملی اجرا شده است. ایران نیز با توجه به تورم بالا و کاهش ارزش ریال، این موضوع را مطرح کرده است. اما سوال کلیدی این است: آیا حذف صفر می‌تواند بر اقتصاد و به‌ویژه بازار سرمایه ایران تأثیر مثبت گذارد؟

• نقش تورم در رشد بازار سرمایه ایران

تورم یکی از عوامل کلیدی در رشد بازار سرمایه ایران بوده است. کاهش ارزش پول ملی در اثر تورم باعث افزایش قیمت دارایی‌های واقعی، مانند سهام شرکت‌های بورسی می‌شود. این امر به‌ویژه در صنایع صادرات‌محور که دارایی‌های ارزی دارند (مانند پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی) مشهود است. همچنین، تورم باعث جذب نقدینگی به بازار سرمایه می‌شود، زیرا سهام می‌تواند ارزش خود را در برابر کاهش قدرت خرید حفظ کند. بنابراین، بازار سرمایه ایران در سال‌های اخیر با افزایش تورم، رشد اسمی قابل‌توجهی را تجربه کرده است.

• حذف صفر و تأثیر آن بر تورم

حذف صفر به‌تنهایی تأثیری بر شاخص‌های واقعی اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلی یا تورم ندارد، زیرا این اقدام تنها تغییری اسمی است. اما در صورتی که با سیاست‌های اصلاحی همراه باشد، می‌تواند به کاهش انتظارات تورمی و افزایش اعتماد عمومی کمک کند. در غیر این صورت، این سیاست ممکن است به‌عنوان تغییری ظاهری تلقی شده و حتی باعث افزایش بی‌اعتمادی عمومی شود.

• تأثیر حذف صفر بر بازار سرمایه ایران

بازار سرمایه به تغییرات اسمی و انتظارات سرمایه‌گذاران واکنش نشان می‌دهد. حذف صفر می‌تواند تأثیرات زیر را به همراه داشته باشد:

1. تأثیر کوتاه‌مدت روانی: در کوتاه‌مدت، این اقدام ممکن است باعث افزایش هیجان و اعتماد عمومی شود. اما در بلندمدت، عملکرد شرکت‌ها و وضعیت واقعی اقتصاد تعیین‌کننده ارزش بازار سرمایه خواهد بود.
2. صنایع صادرات‌محور: شرکت‌هایی که درآمد ارزی دارند (مانند پتروشیمی‌ها و صنایع معدنی) ممکن است از حذف صفر بهره‌مند شوند، به‌ویژه اگر این اقدام به تثبیت نرخ ارز کمک کند.
3. صنایع وابسته به نقدینگی داخلی: صنایعی مانند بانک‌ها و بیمه‌ها که با حجم بالایی از مبادلات مالی سروکار دارند، ممکن است هزینه‌های اجرایی بیشتری را تجربه کنند.
4. کاهش خطای محاسباتی: حذف صفر می‌تواند فرآیندهای حسابداری و مالی شرکت‌ها را ساده‌تر کند و به کاهش هزینه‌های عملیاتی آن‌ها منجر شود.

• تجربه کشورهای دیگر و درس‌هایی برای ایران:

1. ترکیه (۲۰۰۵): ترکیه شش صفر از پول ملی خود حذف کرد. این اقدام بخشی از اصلاحات گسترده اقتصادی بود که باعث کاهش تورم و جذب سرمایه‌گذاری خارجی شد. بازار سرمایه ترکیه نیز از این اصلاحات بهره‌مند شد و رشد پایداری را تجربه کرد.
2. برزیل (۱۹۹۴): برزیل با حذف سه صفر از پول خود، همراه با اصلاحات اقتصادی و کنترل تورم، توانست اقتصاد و بازار سرمایه خود را تثبیت کند. بازار سرمایه این کشور پس از این اقدام، به یکی از جذاب‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شد.
3. زیمبابوه (۲۰۰۹):زیمبابوه با حذف مکرر صفرها نتوانست تورم را کنترل کند و بی‌اعتمادی عمومی به سیاست‌های اقتصادی دولت باعث شد بازار سرمایه این کشور رشد پایداری نداشته باشد.

در‌نتیجه؛ حذف صفر از پول ملی، اقدامی اسمی است که تنها در صورتی تأثیر مثبت خواهد داشت که با اصلاحات ساختاری، کاهش پایدار تورم و مدیریت بهتر اقتصادی همراه شود. تجربه کشورهایی مانند ترکیه و برزیل نشان می‌دهد که چنین اقداماتی می‌توانند به رشد بازار سرمایه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک کنند، اما بدون اصلاحات زیرساختی، این سیاست صرفاً تغییری نمادین باقی خواهد ماند.

بازار سرمایه ایران نیز بیش از هر چیز به انتظارات سرمایه‌گذاران وابسته است. اگر حذف صفر از پول ملی با سیگنال‌های مثبتی مانند کنترل تورم و افزایش شفافیت اقتصادی همراه باشد، می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی و جذب سرمایه‌های جدید منجر شود. در غیر این صورت، این سیاست ممکن است تنها تأثیرات کوتاه‌مدت روانی داشته باشد و در بلندمدت، تغییری در عملکرد واقعی بازار سرمایه ایجاد نکند.

ایران می‌تواند با درس گرفتن از تجربیات موفق کشورها و اجرای همزمان اصلاحات اقتصادی، از این سیاست به‌عنوان ابزاری برای تقویت اقتصاد و بازار سرمایه استفاده کند.

نویسنده: امیرحسین بیطرفان – کارشناس تحلیل صورتهای مالی و ارزشگذاری اوراق بهادار

منبع: شماره ۱۰۲ نشریه بورس امروز- دیماه ۱۴۰۳