آیا صنایع مختلف بازار سرمایه ایران به دوران رونق باز می‌گردند؟
به نظر می رسد به‌زودی روند رو به رشدی برای پالایشی‌ها در پیش باشد. اما در این میان نحوه بازگشایی پتروشیمی‌ها تأثیر زیادی بر این روند خواهد داشت. انتظار می‌رود که در روزهای ابتدایی بازگشایی نماد شرکت های پتروشیمی، به دلیل محدودیت دامنه نوسان ۳ درصدی، صف های آرامی برای این شرکت‌ها تشکیل شود.
بعد از سال‌ها رکود و ناهماهنگی در بازار سرمایه، چشم‌انداز جدیدی با روی کار آمدن دولت جدید امریکا و تغییرات سیاسی در حال شکل‌گیری است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که با ورود نقدینگی جدید و اصلاح متغیرهای اقتصادی، صنایع مختلف بازار سرمایه ممکن است به ثبات و رونق قابل‌توجهی دست یابند. آیا واقعاً این بار بازار بهبود خواهد یافت؟ بر همین اساس بورس امروز به گفت و گویی با امیر محمدی مدیرعامل شرکت کارگزاری هامرز پرداخته است، که مشروح آن در ذیل آمده است.
رونق بازار سرمایه بعد از رکود طولانی
بورس امروز: وضعیت بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا ورود نقدینگی جدید به این بازار را تأیید می‌کنید؟
امیر محمدی: وضعیت بازار سرمایه پس از چند سال رکود طولانی و فرسایشی در حال تغییر است. در چند سال گذشته، حجم معاملات و استقبال از بازار به شدت کاهش یافته بود و فعالان قدیمی هم یکی پس از دیگری از بازار جدا شدند. اما اکنون با تغییر دولت و نگاه متفاوت آن، فرصتی برای رونق بازار سرمایه فراهم شده است. دولت جدید به این واقعیت رسیده که برای تامین مالی از بازار سرمایه و استفاده از ظرفیت های آن، باید بازار ثانویه رونق گیرد و منابع بیشتری به آن وارد شود. رویکرد دولت جدید به‌طور کلی استفاده از توانایی مالی بازار است. بر این اساس گام نخست را برداشته و پذیرفته که موانعی مانند عوارض و نرخ گذاری‌های نامناسب که به شرکت‌ها فشار می‌آورد، باید کاهش یابند. همچنین، تلاش دارد متغیرهای کلان اقتصادی که بازار را تحت فشار قرار می دهند را اصلاح کند. وجود تورم و نرخ بهره بالا چالشی است که باید حل شود. با بالا بردن نرخ بهره، تورم کنترل نشد و نتایج آن را سال گذشته دیدیم. این امر نشان می‌دهد که فضای اقتصادی با نرخ‌های بهره بالای کنونی سازگار نیست.
نکته دیگر قابل مشهود در چند ماه اخیر، وجود فضای سیاسی با تنش کمتر در منطقه بوده است. از مهرماه امسال تا امروز ماهانه حدود هزار میلیارد تومان نقدینگی به بازار وارد شده است. در این میان نگاهی در بازار وجود دارد که ادعا می کند نقدینگی جدیدی به بازار وارد نشده است و این نقدینگی موجود است که در حال گردش است. اما باید گفت که پول‌های موجود در بازار، لزوماً ناشی از پول‌های قبلی نیستند و از بازارهای دیگر وارد این بازار شده اند. درصورت وجود اعتقاد به رونق بازار، باید انتظار ورود نقدینگی جدید را نیز داشته باشیم.
به‌طور خلاصه، با وجود افزایش نرخ دلار و تثبیت قیمت‌ها در محدوده بیش از هفتاد هزار تومان، انتظار ورود نقدینگی جدید به بازار سرمایه وجود دارد. بنابراین، روند صعودی بازار ادامه دار خواهد بود، در صورت عدم ورود نقدینگی، بازار قادر به حفظ روند صعودی خود نخواهد بود.
آینده بازار سرمایه در آستانه شاخص ۳ میلیون واحدی
بورس امروز: با توجه به نزدیک شدن شاخص به رقم روانی ۳ میلیون واحدی، آیا با اصلاح بازار مواجه خواهیم شد و حضور ترامپ در کاخ سفید چه تأثیری بر این روند خواهد داشت؟
مدیرعامل کارگزاری هامرز: پیش‌بینی وضعیت بازار در این مقطع همیشه چالش‌برانگیز است. برخی از سهم‌ها حتی ازسقف‌های قیمتی اردیبهشت‌ماه خود عبور کرده‌اند، هرچند هنوز از لحاظ دلاری به آن سقف‌ها نرسیده اند. مقاومت ۳ میلیون واحدی شاخص را بسیار مهم است و احتمال اصلاحات کوچکی در این سطح وجود دارد. نظرات گوناگون در مورد بازار وجود دارد؛ برخی معتقدند که در روزهای آینده بازار مثبت خواهد بود، در حالی که دیگران پیش‌بینی می‌کنند اصلاحات تا دی‌ماه به دلیل حضور ترامپ در کاخ سفید ادامه دار خواهد بود.
طی روند مناسب بازار، نیازمند اصلاح است. این ارتباط قوی بین دولت و سازمان بورس که در حال حاضر دیده می‌شود می‌تواند به حفظ تعادل کمک کند. دولت باید تلاش کند تا رویکرد تامین مالی از بازار سرمایه از طریق عرضه سهام و دارایی به بازار، عمق بخشی در کنار تامین مالی صورت پذیرد.
از سوی دیگر با توجه به تمایل به مذاکره و توافق در سطح کلان و بین المللی، به نظر می رسد که سال آینده سال پر رونقی برای بازار سرمایه باشد. اگرچه این امر نیازمند توقف و اصلاح بازار و ورود پول جدید است. در این میان با توجه به تفاوت دیدگاه های مختلف بر ارزندگی سهام، برخی به شناسایی سود خواهند پرداخت؛ در مجموع، این مقاومت‌ها و تحولات مثبت در کنار هم می‌تواند به رشد بازار کمک کند.
رشد شرکت‌های بزرگ یا کوچک؟ چشم‌انداز شاخص هم وزن
بورس امروز: با توجه به بازدهی‌های مختلف شاخص‌ها از اول آبان امسال تا امروز به‌ویژه رشد شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، آیا بازار به سمت شرکت‌های کوچک‌تر حرکت خواهد کرد یا شاهد تکرار تجربه سال ۱۳۹۹ خواهیم که حرکت بازار عمدتاً بر محور شرکت‌های بزرگ است؟
امیر محمدی: مقایسه بین شاخص‌ها واقعاً جالب است. از اول آبان تا امروز، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ ۵۸ درصد، شاخص کل ۳۲ درصد و شاخص هم‌وزن ۲۸ درصد رشد داشته‌اند. به نظر می‌رسد شرایط فعلی تداعی‌کننده روزهای سال ۱۳۹۹ باشد. به موجب بررسی های انجام شده در یک بازه بلندمدت ۱۵ ساله، همیشه بازدهی سهام کوچک و متوسط از شاخص کل بیشتر بوده و در مجموع، بازدهی شاخص هم‌وزن نیز بیشتر از شاخص کل بوده است.
اما انتظار داشتم که در مقطعی، شاخص‌سازها از یک وقفه اصلاح برخوردار باشند و به شاخص هم‌وزن نزدیک شوند یا حتی شاخص هم‌وزن از شاخص کل جلو بیفتد. این اتفاق به‌ویژه باید پس از گذر از فضای پرتنش چندماه گذشته اتفاق می‌افتاد، اما هنوز این موضوع رخ نداده است. در این میان مدیران سبدها ممکن است تحت تأثیر الگوهای ذهنی گذشته، تمایل بر حضور بیشتر در سهم‌های نقدشونده‌تر و دلاری داشته باشند تا در صورت تغییر شرایط بازار، با برخورداری ا ز قابلیت نقدشوندگی بالا، از ریزش‌های سنگین جلوگیری کنند.
به این ترتیب، به نظر می رسد که هنوز شاخص ۳۰ شرکت بزرگ برای رشد جا داشته باشد. تا زمانی که این ذهنیت بین مدیران سبدها باقی است و رویکرد به پرتفوی شاخص‌سازها ادامه داشته باشد، این فاصله ممکن است حتی بیشتر نیز شود. اما در نگاهی به یک بازه یک‌ساله، احتمالاً سهم‌های کوچک از شاخص کل جلو خواهند زد یا حداقل شاخص هم‌وزن به شاخص کل نزدیک می‌شود و این بازه شاید یک سال آینده تحقق یابد، نه طی یکی دو ماه آینده.
پتانسیل رشد صنعت بانکی در آینده
بورس امروز: با توجه به وضعیت فعلی صنعت بانکی، آیا شاهد اصلاح بیشتری در این صنعت خواهیم بود؟
مدیرعامل کارگزاری هامرز: ، بانک ملت و بانک صادرات در بازار پیشرو بودند، اما اکنون شاهد اصلاحاتی در سهام این دو بانک هستیم. با این حال، نگاه کلی نسبت به این بانک‌ها مثبت است. به‌ویژه با توجه به اینکه بانک پارسیان به واسطه اخبار مرتبط با ایران خودرو مورد توجه قرار گرفت. در مقایسه، بانک ملت به عنوان یکی از بانک‌ها سریع‌تر رشد کرد و حتی از سقف اردیبهشت ماه خود عبور کرد، در حالی که بانک صادرات و بانک تجارت هنوز به آن سقف نزدیک نشده‌اند. البته رشد سهام این بانک ها همزمان با کاهشی شدن قیمت بانک ملت متوقف شد. بانک‌هایی مثل پارسیان از خبرهای مربوط به ایران خودرو و وضعیت بنیادی بانک اقتصاد نوین بهره می‌برند و این اخبار می‌تواند بر رشد آنها تأثیر گذار باشد.
در صورت افزایش احتمال توافق، شاهد رونق صنعت بانکداری خواهیم بود. اما به نظر می‌رسد که بانکی‌ها از سایر بخش‌های بازار عقب‌تر خواهند بود. اگر بازار با افزایش تقاضا همراه شود، بانک‌ها هم مثبت خواهند شد. اما احتمالاً صف خرید محکمی نخواهند داشت و صرفا در پی جو مثبت بازار، افزایش قیمت خواهند یافت.
معمولاً در بازارهای بسیار مثبت و در حالی که صف خرید تشکیل می‌شود، به راحتی سهم‌هایی که انتظارش را نداریم نیز با استقبال مواجه می‌شوند. به عنوان مثال، اخبار عرضه نیشکر می‌توانست تأثیر بیشتری بر سهام بانک صادرات داشته باشد، اما به رغم این موضوع بانک صادرات نتوانست به سقف قیمتی اردیبهشت ماه خود دست یابد.
دامه روند صعودی پالایشی‌ها در بازار سرمایه
بورس امروز: با توجه به وضعیت فعلی پالایشی‌ها و اخبار مربوط به کیفی‌سازی که به نظر می‌رسد سودآوری این شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار داده است، آیا همچنان پیش‌بینی می‌کنید که پالایشی‌ها در آینده روند صعودی داشته باشند؟
امیر محمدی: بررسی وضعیت پالایشی‌ها نشان می‌دهد که این گروه دیرتر از بقیه صنایع رشد خود را آغاز کرده است. به نظر می‌رسد با انتشار اخباری مثبت برای این شرکت‌ها، دلیل بعدی صعود بازار سرمایه، پالایشی‌ها و پتروشیمی‌ها باشند. به نظر می رسد به‌زودی روند رو به رشدی برای پالایشی‌ها در پیش باشد. اما در این میان نحوه بازگشایی پتروشیمی‌ها تأثیر زیادی بر این روند خواهد داشت. انتظار می‌رود که در روزهای ابتدایی بازگشایی نماد شرکت های پتروشیمی، به دلیل محدودیت دامنه نوسان ۳ درصدی، صف های آرامی برای این شرکت‌ها تشکیل شود. در این میان بازار به طور طبیعی به سمت گروه‌های مختلف در زمان‌های متفاوت حرکت می‌کند. به این معنا که نمی‌توان انتظار داشت که همزمان بانک‌ها، پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها از رشد قیمتی و تقاضا همراه باشند؛ بلکه این گروه‌ها به نوبت و بر اساس ارزندگی خود خواهند درخشید. به عنوان مثال، در این اصلاح بازار، سهم‌های کوچک و متوسط یا گروه خودرویی‌ها ممکن است جایگزین پالایشی‌ها شوند.
احتمال بازگشت رونق به صنعت خودرو
بورس امروز: با توجه به تلاش‌های اخیر صنعت خودرو برای مثبت ماندن و نقش لیدری این صنعت در بازار، آیا شما معتقدید که خودرو می‌تواند دوباره به فضای رونق و اوج خود بازگردد؟
مدیرعامل کارگزاری هامرز : صنعت خودرو در چند وقت اخیر تلاش‌های زیادی برای مثبت باقی ماندن داشته است. در حال حاضر خودرو به عنوان لیدر بازار سرمایه شناخته می‌شود، هرچند برخی بر این باورند که باید بازار به جای حمایت از خودرو، به سایپا توجه بیشتری داشته باشد.
با توجه به شرایط امروز بازار، به نظر می‌رسد که به رغم افزایش قیمت در محصولات خودرویی، اصلاح قیمت و به تبع آن رشد قیمت فروش محصولات با عرضه خودرو در بورس کالا را شاهد باشیم . این امر می‌تواند محرک مهمی برای صنعت خودرویی باشد. افزایش قیمتی که در فروش محصولات مشاهده شده، به قیمت‌های بازار نزدیک شده است، اما هنوز فاصله قیمتی کارخانه با بازار آزاد وجود دارد. با عرضه مجدد برخی از محصولات خودرویی در بورس کالا، انتظار افزایش قیمت‌ها وجود دارد.
لازم به ذکر است که برخی فعالان بازار مخالف خودرو به عنوان لیدر بازار هستند و تمایل دارند که صنایع دیگری مانند پتروشیمی‌ها نقش لیدری را بر عهده گیرند. اما باید تأکید کرد که مثبت بودن امروز پتروشیمی‌ها تا حدی تحت تأثیر مثبت بودن خودرو بوده است. به هر حال، بخشی از رونق خودرو در بازار به دلیل حمایت وزارت صمت از صنعت خودرو و اخبار مثبتی است که در این زمینه منتشر می‌شود. بنابراین، به رغم انتقادات، خودرو همچنان نقش مهمی در هدایت بازار سرمایه ایفا می‌کند.
آینده پایدار صنعت فولادی در بازار سرمایه
بورس امروز: با توجه به شرایط کنونی صنعت فولادی و تأثیرات افزایش نرخ دلار بر این صنعت، نظر شما در مورد آینده این صنعت چیست؟
امیر محمدی: صنعت فولادی و فلزی به دلیل وابستگی به بازارهای جهانی و واقعی‌تر شدن نرخ فروش محصولات بر پایه دلار، یکی از صنایع مهم و جالب توجه در بازار سرمایه به شمار می‌رود. با افزایش نرخ دلار و ثابت شدن آن برکف هفتاد هزار تومان و همچنین حذف دلار نیمایی، شرایط برای فروش محصولات این شرکت‌ها به شکل واضح‌تری فراهم شده است.
اگرچه مسائلی چون قطع برق وجود دارد، اما به هر حال این صنایع به دلیل برخورداری محصولات قابل فروش در بازارهای جهانی و نیاز مستمر، از جمله صنایع پایدار و درآمدزا محسوب می‌شوند. علاوه بر این، با افزایش سالانه نرخ ارز، این صنایع به طور طبیعی در سودآوری خود بهبود خواهند یافت.
حتی اگر قیمت سهم این شرکت‌ها در یک دوره خاص ریزشی باشد، همواره تقسیم سود خوبی دارند و مجامع آنها نیز از کیفیت بالایی برخوردار است. بنابراین این صنایع همیشه بخشی از سبد سرمایه‌گذاری‌ها را تشکیل خواهند داد. بر این اساس شرکت‌های فولادی و فلزی یکی از صنایعی هستند که در روند رشد بازار، آهسته و پیوسته، نه چندان هیجانی، به رشد خود ادامه خواهند داد.
شماره ۱۰۲ نشریه بورس امروز – دی ماه ۱۴۰۳
