محدودیت های بازار بدهی

احمد اشتیاقی مدیرعامل کارگزاری بانک آینده در گفتگو با خبرنگار بورس امروز عنوان کرد:  بازار بدهی از جمله مهمترین بازارهای مالی در اقتصادهای پیشرفته است حضور گسترده فعالان اقتصادی و بنگاههای مالی و تولیدی در این بازار موجب تامین مالی ارزان و گسترده بنگاههای اقتصادی و دولتها شده و زمینه ساز کنترل تورم و نرخ بهره را فراهم می سازد.

در این میان اما بازار بدهی در ایران هر چند رشد مناسبی را در سالهای اخیر به خود دیده و در سال جاری نیز با اجازه مجلس شورای اسلامی بانک مرکزی حضور قوی در این بازار از طریق عملیات بازار باز خواهد داشت، اما همچنان این بازار نتوانسته است آنطور که باید و شاید در مقابل بازار پول خود نمایی کرده و به ویژه در بخش اوراق شرکتی هنوز کاستی های بسیاری به چشم می خورد در سالهای گذشته همواره مهمترین آرزو فعالان بازار بدهی تامین مالی بنگاه های اقتصادی با نرخ ارزانتر از بازار پول بوده تامین مالی که می توانست به بنگاه ها کمک کند تا شرایط بهتری را شاهد باشند.

بیشتر حجم بازار بدهی را اوراق بدهی دولتی از جمله اوراق از دیدگاه کارشناسان دو عامل مهم در عدم توفیق بازار بدهی در برابر بازار پول موجود دارد که موجب شده است تامین مالی بنگاه ها در بازار بدهی گرانتر و کندتر از دریافت وام از بانکها باشد در حال حاضر به دلیل نرخ بالای اوراق خزانه اسلامی که بازدهی معادل ۲۱تا ۲۳ درصد را به خریداران ارائه می دهند نرخ تامین مالی از طریق اوراق در بازار سرمایه بالاتر از سود تسهیلات بانکی قرار گرفته است و همین امر یک عامل ضد انگیزه ای به شمار می رود چرا که علاوه بر نرخ اوراق ، عوامل هزینه زایی نظیر دستمزد ارکان، بازارگردان، هزینه وثایق و موارد دیگر موجب می شود که نرخ تامین مالی از سوی اوراق به بیش از ۲۶درصد نیز برسد که عملا برای بنگاه ها مطلوب نیست در همین حال فرآیند انتشار اوراق نیز بسیار کند است تکمیل پرونده انتشار هر اوراق هفته ها و بعضاً ماه ها به طول می انجامد و صدها صفحه اسناد و مدارک می بایست تهیه شود که باعث می شود در خیلی از موارد عطا اوراق به لقاء این مسیر طولانی بخشیده شود که در این زمنیه جا دارد سازمان بورس به عنوان متولی بازار بدهی در مورد شتاب بخشی به فرآیند انتشار اوراق و کاهش روند بروکراتیک آن تلاش کند.

بدیهی است که اگر فرآیند انتشار اوراق ارزان تر و سریع تر شود قطعا مزیت آن و مراجعه بنگاه ها به بازار بدهی بیشتر می شود.

در همین حال محدودیت ها در صندوق های درآمد ثابت به عنوان بزرگترین خریداران اوراق ها نیز یک مشکل جدی دیگر است در واقع صندوق های درآمد ثابت هم اکنون با محدودیت زیادی مواجه شده اند و همین محدودیت ها در سقف و مدیریت صندوق های تخصصی خرید اوراق موجب شده است که در آینده نزدیک سقف بازار بدهی محدود تر شده و بازار سرمایه از رشد این بازار مهم بی بهره بماند.

بدون تردید آزادی عمل صندوق ها و مشارکت بخشی بیشتر به آنها نیز یکی از مهمترین بسترها برای توسعه بازار بدهی به شمار می رود.