مس به‌مثابه نفت جدید
قیمت مس برای انتهای سال ۲۰۲۴ برابر ۹,۴۸۲ دلار، برای سال ۲۰۲۵ برابر ۱۰,۴۱۳ دلار به ازای هر تن پیش‌بینی شده است و احتمالاً قیمت از زمان غالب شدن جریان خبری مازاد تقاضای مس ناشی از گذار به انرژی سبز افزایشی خواهد شد.
به گزارش بورس امروز؛ مس مصارف بسیار گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد به‌طوری‌که مطالعات حاکی از آن است که از ۱۲۴ رشته صنعت فعال چین، تعداد ۱۱۳ صنعت با مس مرتبط هستند. به علت این کاربرد گسترده مس در بخش‌های مختلف اقتصاد تحلیل‌گران اصطلاح «دکتر مس» را برای توصیف قدرت پیش‌بینی‌کنندگی مس در نقاط عطف اقتصاد جهانی به‌کاربرده‌اند. امروزه به دلیل اهمیت آن در گذار به انرژی سبز توسط گلدمن ساکس لقب «نفت جدید» به آن اختصاص داده شده است. در این یادداشت به‌اختصار به پویایی‌شناسی عرضه و تقاضا و قیمت این فلز استراتژیک پرداخته شده است.
در بخش تقاضا، روندهای تقاضای مس را می‌توان به ۳ دوره متمایز تقسیم‌بندی کرد: در دوره اول که قبل از سال ۲۰۰۲ را شامل می‌شود و آن را «دوره چرخه مس]» می‌نامند،
تقاضای مس وابسته به چرخه تولیدات صنعتی اروپا بوده و شاید در همین دوره است که مس خود را به‌عنوان دکتر مس مطرح نمود. در دوره دوم بین سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۸ که به «دوره چین» یا «چرخه بزرگ کامودیتی» معروف است؛ رشد زیاد تقاضای مس متأثر از رشد اقتصادی و توسعه شهرسازی چین است. درنهایت دوره سوم که از ۲۰۱۸ آغاز گشته است، رشد تقاضای مس مرهون توافق فرانسه در سال ۲۰۱۵ برای گذار به انرژی سبز[۴] و تبع آن جایگزینی هیدروکربن‌ها با برق است. مصرف مس جهانی از ۰.۵ میلیون تن در سال ۱۹۰۰ به حدود ۲ میلیون تن پس از جنگ جهانی دوم و سپس به ۲۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ و ۲۶.۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ رسید. از سال ۱۹۶۰ تا سال ۲۰۲۳ مصرف مس طی حدود ۶ دهه به‌طور متوسط ۲.۷ درصد به‌طور سالیانه رشد داشته است. به‌واسطه افزایش جمعیت، افزایش مصرف سرانه مس و گذار به انرژی سبز، تقاضای مس همچنان رشد خواهد کرد. در گذار به انرژی سبز، مس در بسیاری از فناوری‌ها مانند فُتوولتائیک (۵.۵ تن مس به ازای هر مگاوات)، انرژی بادی (۴.۷ تن به ازای هر۳ مگاوات)، ذخیره انرژی (۹ تا ۲۳۵ کیلوگرم به ازای هر مگاوات بسته نوع باتری)، شبکه برق، خودروهای برقی (۴۰ تا ۸۳ کیلوگرم به ازای هر خودرو) کاربرد گسترده دارد. بر اساس پیش‌بینی آی.سی.اس.جی. در کوتاه‌مدت در سال ۲۰۲۴ با ۲.۲ درصد رشد تقاضای مس به ۲۷.۱ میلیون تن و در سال ۲۰۲۵ با ۲.۷ درصد رشد تقاضا به ۲۷.۸ خواهد رسید. بر اساس مطالعات مکنزی در بلندمدت تا سال ۲۰۳۰ مصرف مس به ۳۷.۸ میلیون تن، تا سال ۲۰۴۰ به ۴۷.۸ میلیون تن و تا سال ۲۰۵۰ مصرف مس به ۵۷.۰ میلیون تن (۲.۲۸ برابر مصرف سال ۲۰۲۰) خواهد رسید. نقش مصارف مس در گذار به انرژی سبز در سال ۲۰۳۰ به میزان ۴.۳ میلیون تن (معادل ۱۱ درصد کل مصرف)، در سال ۲۰۴۰ معادل ۴.۲ میلیون تن (معادل ۹ درصد کل مصرف)، و در سال ۲۰۵۰ معادل ۶.۹ میلیون تن (معادل ۱۲ درصد کل مصرف) برآورد شده است.
در بخش عرضه، بر اساس پیش‌بینی آی.سی.اس.جی. (در گزارش دسامبر ۲۰۲۴) تولید معادن در سال ۲۰۲۳ حدود ۲ درصد رشد داشت که انتظار می‌رود با روند کاهنده به ۱.۷ درصد در سال ۲۰۲۴ برسد. به رغم بهبود تولید معادن گراسبرگ و اسکوندیدا، افزایش ظرفیت معدن تنکه و احداث واحدهای ذوب جدید کوچک، به دلیل تعطیلی معدن کوبر پاناما با ظرفیت ۳۳۰ هزار تن، رشد تولید نمی‌تواند به ۲ درصد رشد سال قبل برسد. رشد بالای ۳.۵ درصدی تولید معادن در سال ۲۰۲۵ ناشی از افزایش ظرفیت معدن کاموا-کاکولا در کونگو، معدن زیرزمینی او تولگوی در مغولستان و معدن مالمیژکوی در روسیه و سایر معادن کوچک و متوسط است. تولید مس پالایش‌شده در سال ۲۰۲۴ به دلیل توسعه واحدهای الترووینیگ کونگو و واحدهای الکترولیت چین و بازیافت بیشتر، عرضه می‌تواند ۴.۲ درصد رشد کند؛ اما در سال ۲۰۲۵ به دلیل محدودیت در دسترسی به کنسانتره به رشد ۱.۶ درصدی محدود خواهد بود. بنابراین، در چشم‌انداز کوتاه‌مدت در سال ۲۰۲۴ تولید مس تصفیه با ۴.۲ درصد رشد به ۲۷.۶ میلیون تن و در سال ۲۰۲۵ با ۱.۶ درصد رشد به میزان ۲۸.۱ میلیون تن خواهد رسید؛ درنتیجه در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۶۹ هزار تن و در سال ۲۰۲۵ معادل ۱۹۴ هزار تن مازاد عرضه وجود خواهد داشت. باید توجه داشت که موازنه عرضه و تقاضا در کوتاه‌مدت بسیار به تعادل نزدیک است و اتفاقات پیش‌بینی نشده می‌تواند موجب مازاد تقاضا شود. در بلندمدت بر اساس برآورد مکنزی تقاضای مس به علت گذار به انرژی سبز در سال ۲۰۳۱ می‌تواند به ۳۶.۶ میلیون تن برسد. درحالی‌که با باز فعال شدن و یا توسعه پروژه‌های احتمالی، تولید می‌تواند حداکثر به ۳۰.۱ میلیون تن برسد و درنتیجه ۶.۵ میلیون تن مازاد تقاضا وجود دارد.
قیمت مس برای انتهای سال ۲۰۲۴ برابر ۹,۴۸۲ دلار، برای سال ۲۰۲۵ برابر ۱۰,۴۱۳ دلار به ازای هر تن پیش‌بینی شده است و احتمالاً قیمت از زمان غالب شدن جریان خبری مازاد تقاضای مس ناشی از گذار به انرژی سبز افزایشی خواهد شد.
نویسنده: دکتر محمدجواد بناءزاده- تحلیل‌گر بازار سرمایه
منبع: شماره ۱۰۱ نشریه بورس امروز- آذرماه ۱۴۰۳
