جایگاه واقعی بازار سرمایه در اقتصاد

به گزارش بورس امروز؛ وزارت امور اقتصادی و دارایی از جمله وزارتخانه های بسیار مهم دولت و مسئول تنظیم سیاستهای اقتصادی و مالی کشور، اجرای سیاستهای مالیاتی، طراحی و اجرای برنامه همکاریهای اقتصادی و سرمایه گذاریهای مشترک با کشورهای دیگر است. این وزارتخانه دارای سازمانها و شرکتها و موسسات وابسته زیادی از جمله بانک مرکزی، اداره کل مالیاتی، بیمه مرکزی، سازمان خصوصی سازی، گمرک و سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد. در این بین اما بیشتر نگاه ها به سمت و سوی بانک مرکزی است. هر چند اداره مالیات و بیمه مرکزی هم از جمله مجموعه های وابسته محسوب می شوند که نگاه ها به سمت آنها زیاد است. اما در زمان اتخاذ سیاستهای مالی و پولی همیشه نگاهها به سمت بانک مرکزی بوده است چرا که اهمیت بازار پول در کشورمان بسیار بیشتر از سایر بازارها است. همچنین با توجه به حضور رئیس کل بانک مرکزی در جلسات مهم اقتصادی دولت، در هنگام اتخاذ تصمیمهای مهم و کلان اقتصادی نظرات سکاندار بازار پول از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. این در حالیست که به موازات بازار پول، بازار سرمایه نیز قرار دارد. بازاری که کمتر توسط دولتمردان مورد توجه قرار می گیرد، مگر در زمانهای خاص همچون انتخابات. این در حالیست که تاثیر بسیاری از اقدامات انجام گرفته در بازار پول (از جمله نرخ بهره) بر روی بازار سرمایه تاثیری مستقیم دارد. بازار سرمایه متشکل از چند بازار از جمله بازار بورس و بازار بدهی است که هر دو رکن بسیار مهمی در اقتصاد کشور می باشند. در بازار بورس سرمایه گذاران اقدام به سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصاد به خصوص تولید میکنند و در بازار بدهی، نیز بسیاری از شرکتها و از جمله خود دولت اقدام به تامین مالی می کند. لذا هر دو بازار نقشی غیرقابل انکار در مباحث سرمایه گذاری در کشور دارند، اما متاسفانه هیچگاه این بازارها مورد توجه دولتمردان نبوده و بازار پول در اولویت قرار داشته است. همانگونه که گفته شد، تصمیمات بازار پول مستقیما بر این بازارها تاثیرگذار است. نرخ بهره مرتبط با نرخ تامین مالی و سرمایه گذاری است لذا بر هر دو بازار تاثیری مستقیم دارد. لذا تعامل مدیران بازارهای مختلف سرمایه گذاری (خصوصا بازار پول و سرمایه) می تواند سبب کارایی بیشتر تصمیمات اقتصادی در کشور شود.
این در حالیست که سکاندار بازار پول در بسیاری از جلسات دولت و تصمیم گیران اقتصادی حضور دارد، اما جای خالی رئیس بازار سرمایه کاملا احساس می شود. حضوری که می تواند سبب اتخاذ تصمیمات بهتری در راستای سرمایه گذاری در کشور شود. شاید در نگاه اول حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در این جلسات توجیه نداشته باشد، اما باید این نکته را یادآور شویم که در صورتی شاهد سرمایه گذاری و رشد تولید در کشور خواهیم بود که مکانیسم های اقتصادی در جای مناسب خود قرار داشته باشند و حق و حقوق صنایع بصورت کامل مدنظر قرار گیرد. نمونه این عدم رعایت حق و حقوق را می توان در برخی صنایع از جمله صنعت نیروگاهی دید که سبب گردیده در سالیان اخیر ناترازی در بخش برق بیشتر شده و شاهد خاموشی های بیشتری نسبت به قبل باشیم. این مورد در خصوص سایر صنایع هم به چشم می خورد. از صنعت پالایشگاهی که وظیفه تولید بنزین و گازوئیل و … را بر عهده دارد، گرفته تا قطعی گاز شرکتها (خصوصا صنعت پتروشیمی) که سبب کاهش تولید در کشور و در نتیجه ارز آوری به کشور شده است. در کنار همه این موارد در خصوص مشکلات تولید، افزایش یکباره نرخ بهره بانکی در سال گذشته سبب افزایش نرخ تامین مالی در کشور شد. تا جایی که با این سودها عملا تولید و کسب بازدهی از این طریق توجیه اقتصادی ندارد و بسیاری از شرکتها به مرز ورشکستگی رسیده اند. این افزایش نرخ بهره به مثابه تیری بر پیکره تولید کشور بود. اما انتظار می رود با توجه به اینکه هر دو بازار پول و سرمایه زیر نظر یک مجموعه اقدام می کنند، تعاملات دو مجموعه به حد اعلا رسیده و ضمن حضور ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار، در جلسات اقتصادی دولت، برآوردی از تاثیرات تصمیمات بر شرکتها و تولید را ارائه داده تا ضمن در نظر گرفتن بازار پول، به بخش تولید و بازار بدهی (که جهت تامین مالی دولت و شرکتهاست) نیز توجه ویژه ای شود تا چرخ های اقتصاد مجدد در ریل پیشرفت قرار گیرد.

نویسنده: رسول جاویدی- مدیرسرمایه گذاری سبدگردان داریوش

منبع: شماره ۹۹ نشریه بورس امروز- مهرماه ۱۴۰۳