صنعت نیروگاهی، فراصنعتی ناتراز

به گزارش بورس امروز؛ صنعت نیروگاهی یکی از صنایع پیشران در اقتصاد کشور به شمار می رود. در حال حاضر نماد معاملاتی تعداد ۹ نیروگاه به صورت مستقیم در بازار سرمایه در حال معامله است که با توجه به جمع ارزش بازار ۳۹۲ هزار میلیارد ریالی در نگاه نخست سهم بسیار کمی از کل بازار سرمایه را به خود اختصاص می دهد. با این حال با در نظر گرفتن هلدینگ های نیروگاهی فعال در بازار (همچون مپنا، وهور و وسنا) جمع ارزش بازار و به تبع آن تاثیر پذیری بازار از تحولات رخ داده در این صنعت بیشتر می شود.

افزایش رقابت در بازارهای مالی و تمایل به افزایش بهره‌وری سرمایه‌گذاری‌ها از دیگر دلایل مهم ایجاد و توسعه این صندوق‌ها محسوب می‌شود. با این حال، استفاده از اهرم مالی باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران بیش از سرمایه واقعی خود در معرض نوسانات بازار قرار گیرند که نیازمند تحلیل دقیق و تصمیم‌گیری جدی است بر این اساس و با توجه به ارزش بازار کنونی نیروگاه ها در بازار سرمایه، ارزش ذاتی سهام آنها با ارزش های کنونی آن ها فاصله بسیار زیادی دارد به گونه ای که قیمت تابلوی سهام برخی از نیروگاه ها به کمتر از ۱۰ درصد ارزش جایگزنی آن ها معامله می شود. این موضوع در بین هلدینگ های نیروگاهی نیز صادق است به گونه ای که ارزش جایگزینی مجموع ظرفیت تحت تملک و مدیریت آن ها با ارزش بازار آن ها هیچ گونه تناسبی ندارد.

شکاف ایجاد شده میان ارزش بازار و ارزش جایگزینی نیروگاه ها و هلدینگ های نیروگاهی هر چند می تواند دلایلی همچون رکود بازار سرمایه، نرخ بالای سود بانکی و اوراق درآمد ثابت و … داشته باشد اما بدون شک ریشه اصلی آن در نهایت به یکی از ابر چالش های بزرگ کشور، یعنی ناترازی در حوزه انرژی مربوط می گردد.

بر اساس روند موجود در چرخه تولید، توزیع و مصرف در کشور، بخش عمده برق تولیدی از نیروگاه ها توسط دولت خریداری شده و به قیمتی بسیار کمتر از قیمت تولید (یارانه انرژی) در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. با توجه به کسری بودجه سنگین دولت، همواره دولت به واحدهای نیروگاهی بدهکار بوده و این موضوع صنعت نیروگاهی را با چالش نقدینگی مواجه کرده به گونه ای که نه تنها سرمایه گذاری در طرح های توسعه ای برای افزایش صنعت برق اتفاق نیفتاده بلکه بر اساس بررسی های انجام شده راندمان برخی از نیروگاه ها به دلیل عدم وجود منابع برای بهسازی فرایندها و رفع گلوگاه های تولید و توزیع کاهش یافته است.

این مشکل کلان در صورت های مالی نیروگاه های بورسی به صورت کامل نمود یافته است. صورت های مالی تمامی این شرکت ها رشد مانده مطالبات از دولت، رشد سهم آن نسبت به کل دارایی ها و به تبع آن کاهش بازده دارایی ها آن ها را به وضوح نشان می دهد. پدیدار شدن و افزایش هزینه های مالی در عملکرد نیروگاه ها نیز دیگر شاهد بر این مدعاست. همچنین بر اساس صورت های مالی منتشر شده نیروگاه ها منتهی به ۳۱ خرداد سال ۱۴۰۳، سودآوری تمامی نیروگاه های مورد معامله در بازار سرمایه با کاهش همراه شده است. این موارد و بسیاری از شواهد دیگر باعث شده تا بازار نسبت به آینده صنعت نیروگاهی بسیاری بدبین شده و لذا سرمایه گذاران روی خوشی به این صنعت نشان ندهند.

وضعیت اسفناک مورد اشاره در صنعت نیروگاهی کشور تنها از منظر سهامداران نیروگاه ها بوده و بخش کوچکی از یک ابر چالش کشور در حوزه انرژی به شمار می رود. بر اساس آمار اعلام شده به دلایل یاد شده و عدم جذابیت سرمایه گذاری در صنعت نیروگاهی، کشور با کمبود حدود ۱۲ هزار مگاوات نیروی برق مواجه بوده که پیش بینی می شود با توجه به رشد مصرف در کشور این کسری در سال های بعد شدید تر شود. کمبود برق به صورت قطعی برق به ویژه در فصل گرما بروز و ظهور می کند. بر اساس آمارهای غیررسمی صنعت کشور در تابستان سال جاری به ازای هر روز قطعی برق حدود ۵ هزار میلیارد تومان متضرر شده که با تکیه بر این عدد، زیان صنعت کشور از ناترازی موجود در تابستان سال جاری به چند صد هزار میلیارد تومان بالغ می گردد. توقف تولید و به تبع آن زیان دهی و یا کاهش سوددهی بسیاری از شرکت های بورسی، از تبعات همین ناترازی است.

با این وجود به نظر می رسد ماموریت دولت در حوزه کاهش ناترازی در حوزه انرژی (به ویژه در صنعت برق) بسیار سنگین و مهم بوده و دولتمردان نیز به این اهمیت اذعان کامل دارند. بی شک کمترین سود تحقق برنامه های اعلام شده از سوی دولت در جهت کاهش ناترازی و افزایش جذابیت سرمایه گذاری در تولید برق، بهبود سودآوری و به تبع آن رشد قیمت سهام شرکت های نیروگاهی بوده و برکات اصلی آن پس از تامین انرژی مورد نیاز جهت سایر صنایع و به تبع آن بالندگی اقتصادی کشور عاید می گردد.

نویسنده : حسن خضوعی- تحلیلگر کارگزاری صبا تامین

منبع: شماره ۹۹ نشریه بورس امروز مهرماه ۱۴۰۳