راهکارهای مقاوم‌سازی پرتفوی در مقابل ریسک نرخ بهره

به گزارش بورس امروز؛ کارشناسان مالی و اقتصادی مکررا در مورد دلائل افت بازار سرمایه و عدم اقبال سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه به بازار بورس تهران ذکر می‌کنند، اما در این یادداشت سعی شده به یکی از مهمترین عوامل پرداخته شود؛

“تاثیر بازار پول بر بازار سرمایه”

 اگرچه تصمیماتی مانند دست‌اندازی به صورت‌های مالی شرکت‌های بورسی با تصویب مصوبات مختلف که عامل پیش‌بینی‌پذیر بودن را از بازار گرفته است، یکی دیگر از دلائل مهم عدم اقبال سرمایه‌گذاران به بازار بورس نام برده می‌شود،  اما در این یاد داشت سعی می‌شود به تأثیر بازار پول، نرخ بهره بانکی و نرخ بهره بین بانکی بر بازار سرمایه پرداخته و از نگاه دیگری آن را بررسی کنیم. در آخر شش استراتژی برای معامله در بازارهای اوراق بهادار، در زمان‌هایی که سیاست‌های دولت انقباضی است پیشنهاد گردیده، و به عنوان توصیه به مخاطبان ارائه شده است.

بازار پول و نرخ بهره بانکی نقش حیاتی در اقتصاد هر کشور ایفا می‌کنند و تأثیرات عمیقی بر بازار سرمایه و خرید و فروش سهام دارند. بازار پول، بازاری است که در آن ابزارهای مالی کوتاه ‌مدت مانند سپرده‌های بانکی، اسناد خزانه و اوراق تجاری معامله می‌شود. نرخ بهره بانکی، هزینه‌ای است که بانک‌ها برای وام دادن پول به مشتریان دریافت می‌کنند و به عنوان یک ابزار کلیدی در سیاست‌های پولی بانک مرکزی به کار می‌رود.

نرخ بهره بانکی مستقیماً بر هزینه تأمین مالی شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد. وقتی نرخ بهره بالاست، هزینه وام‌گیری برای شرکت‌ها افزایش می‌یابد و این موضوع ممکن است باعث کاهش سرمایه‌گذاری‌های آن‌ها و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی شود. این کاهش در رشد اقتصادی می‌تواند منجر به کاهش درآمد و سودآوری شرکت‌ها شود که خود موجب کاهش قیمت سهام آن‌ها در بازار سرمایه خواهد شد. از سوی دیگر، نرخ بهره پایین هزینه وام‌گیری را کاهش داده و سرمایه‌گذاری را تشویق می‌کند، که معمولاً باعث افزایش قیمت سهام می‌شود.

نرخ بهره بین بانکی، نرخی است که بانک‌ها برای وام‌دهی به یکدیگر تعیین می‌کنند و این نرخ نیز تأثیرات مهمی بر بازار سرمایه دارد. افزایش نرخ بهره بین بانکی نشان‌دهنده کاهش نقدینگی در سیستم بانکی است که می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های تأمین مالی برای شرکت‌ها شود. این امر ممکن است منجر به کاهش سرمایه‌گذاری و افت قیمت سهام شود. در مقابل، کاهش نرخ بهره بین بانکی نشان‌دهنده افزایش نقدینگی و دسترسی آسان‌تر به منابع مالی برای شرکت‌ها است که می‌تواند به افزایش قیمت سهام منجر شود.

بازار پول و نرخ بهره علاوه بر تأثیرات مستقیم بر شرکت‌ها، بر رفتار سرمایه‌گذاران نیز تأثیر می‌گذارند. در دوره‌هایی که نرخ بهره بالاست، سرمایه‌گذاران ممکن است ترجیح دهند پول خود را در سپرده‌های بانکی یا اوراق قرضه سرمایه‌گذاری کنند که بازدهی ثابت و مطمئنی دارند. این امر می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای خرید سهام و افت قیمت‌ها در بازار سرمایه شود. از سوی دیگر، در شرایط نرخ بهره پایین، جذابیت بازار سهام به دلیل بازدهی بالقوه بالاتر افزایش می‌یابد و سرمایه‌گذاران به خرید سهام روی می‌آورند که منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود.

در نهایت، درک تأثیرات بازار پول و نرخ‌های بهره بر بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیران اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است. تصمیمات سیاست‌گذاری پولی باید به گونه‌ای باشد که تعادل مناسبی بین رشد اقتصادی، کنترل تورم و پایداری بازارهای مالی ایجاد کند.

در شرایطی که نرخ بهره‌ها بالا است و معامله‌گران قصد خرید و فروش سهام را دارند، چند راهکار موثر می‌تواند به کاهش ریسک و حفظ سرمایه کمک کند. کارشناسان مالی و اقتصادی می‌توانند توصیه‌های زیر را به معامله‌گران ارائه دهند:

1. سرمایه‌گذاری در صنایع مقاوم در برابر نرخ بهره بالا: برخی صنایع مانند صنایع اساسی (مثلاً صنایع غذایی و بهداشتی) و خدمات عمومی (مانند آب، برق و گاز) کمتر تحت تأثیر نوسانات نرخ بهره قرار می‌گیرند. سرمایه‌گذاری در شرکت‌های این صنایع می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند.
2. تمرکز بر شرکت‌های با ترازنامه قوی و نقدینگی بالا: شرکت‌هایی که بدهی کمتری دارند و نقدینگی بالایی را نگهداری می‌کنند، کمتر تحت تأثیر افزایش نرخ بهره قرار می‌گیرند. این شرکت‌ها معمولاً توانایی مدیریت بهتر هزینه‌های مالی و حفظ سودآوری خود را دارند.
3. تحلیل دقیق و مدیریت ریسک: استفاده از تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال برای شناسایی سهام با پتانسیل رشد مناسب و قیمت‌گذاری منصفانه اهمیت زیادی دارد. همچنین، استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک مانند تعیین حد ضرر و سود می‌تواند به حفظ سرمایه کمک کند.
4. متنوع‌سازی پرتفوی: یکی از اصول اساسی سرمایه‌گذاری موفق، تنوع‌بخشی به پرتفوی است. ترکیب دارایی‌های مختلف از جمله سهام، اوراق قرضه، و سپرده‌های بانکی می‌تواند به کاهش ریسک و افزایش بازدهی کمک کند.
5. استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت: در شرایط نرخ بهره بالا، ممکن است نوسانات کوتاه‌مدت بیشتری در بازار سرمایه وجود داشته باشد. سرمایه‌گذاران می‌توانند با تمرکز بر اهداف بلندمدت و نگهداری سهام شرکت‌های با پتانسیل رشد، از مزایای رشد آتی بازار بهره‌مند شوند.
6. بررسی نرخ‌های بهره بین‌المللی و فرصت‌های خارج از کشور: در صورتی که نرخ بهره داخلی بسیار بالا باشد، معامله‌گران می‌توانند به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای بین‌المللی نیز توجه کنند. تنوع جغرافیایی می‌تواند به کاهش ریسک‌های مرتبط با نرخ بهره داخلی کمک کند.

در نتیجه، با اتخاذ استراتژی‌های مناسب و استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک، معامله‌گران می‌توانند در شرایط نرخ بهره بالا نیز به خرید و فروش سهام بپردازند و از زیان‌های احتمالی جلوگیری کنند. این توصیه‌ها می‌تواند به حفظ ثبات مالی و افزایش بازدهی سرمایه‌گذاران در دوره‌های مختلف اقتصادی کمک کند.

نویسنده: امیر حسین بیطرفان کارشناس تحلیل صورت‌های مالی و ارزش‌گذاری اوراق بهادار

منبع: شماره ۹۵ نشریه بورس امروز- خرداد ۱۴۰۳