سایه انتخابات بر شاخص بورس

به گزارش بورس امروز؛ اهمیت بازار سرمایه در مجموعه بازارهای مالی متشکل از بازار پول، سرمایه و بیمه، به دلیل انجام وظایفی همچون تأمین مالی درازمدت و مدیریت ریسک نقش مهمی دارد. این بازار که در دولت های مختلف شاهد رشد و افت های متعددی بوده است، به دلیل توجه دولتمردان به عنوان ابزار تأمین مالی کسری بودجه مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه نگاهی به تغییرات این بازار طی دولت های نهم تا سیزدهم خواهیم داشت.
در دوره های ریاست جمهوری مختلف به دلیل اعمال سیاست های اقتصادی متفاوت و یا مشابه، شاهد تغییراتی بر بازارهای مالی همچون بازار بورس و اوراق بهادار بودیم. اگرچه هدف ابتدایی این گزارش مقایسه دوره های ریاست جمهوری از ابتدای انقلاب بوده است اما به دلیل محدودیت دسترسی به اطلاعات شاخص، بررسی ها از دوره ریاست جمهوری نهم تا به اکنون صورت گرفت.
دوره ریاست جمهوری نهم از مرداد ۱۳۸۴ تا مرداد ۱۳۸۸ بوده است که ریاست دوره بعد نیز توسط دولتمردان دوره نهم انجام شد و پس از انتخاب این دولت فعالیت خود را در دوره دهم که از مرداد ماه ۱۳۸۸ تا مرداد ۱۳۹۲ بوده است، ادامه دادند. همان طور که در نمودار زیر مشاهده می کنید، در یک سال پایانی دولت نهم بازار سرمایه روند صعودی معمولی را طی نمود.

به طوری که در پایان سال ۱۳۸۷ شاخص به رقم ۷،۹۷۲.۳ واحد کاهش یافت و با شروع سال ۱۳۸۸ شاهد رشد شاخص بورس بودیم. همچنانکه مشخص است با تزریق نقدینگی در ابتدای سال ۱۳۸۸ روند بازار سرمایه افزایش ۸ درصدی همراه شد. با نزدینک شدن به تایم انتخابات مجدد بازار با گپ چند روزه رو به رو شد اما با شروع مجدد فعالیت دولت مذکور روند به صورت نوسانی ادامه یافت.
با شروع دولت دهم، روند بازار سرمایه با رشد روبرو شد. تزریق نقدینگی به بازار، موجب توجه سرمایه گذاران به بازار سرمایه گردید؛ به طوری که در فروردین ماه سال ۱۳۹۰ شاهد یک رشد ۲۵۰ درصدی نسبت به شروع فعالیت خود در ۱۴ مرداد ۱۳۸۸ گردید.

با وجود سیاست های تبیین شده در دولت دهم، با نزدیک شدن به پایان دوره ریاست، شاهد نزول شاخص کل بورس اوراق بهادار بودیم؛ به طوری که در ۶ فروردین ۱۳۹۲ شاخص به رقم ۳۹،۳۵۱.۱ واحد رسید که نسبت به فروردین سال ۱۳۹۰ به میزان ۴۹ درصد کاهش یافت. با شروع وضعیت انتخاباتی، شاهد تزریق نقدینگی به بازار سرمایه و رشد مجدد شاخص بودیم که در ابتدای دولت یازدهم به رقم ۵۷،۳۹۷.۲ واحد با رشد ۶۲ درصدی رسید.

با شروع دولت یازدهم، روند بازار سرمایه به صورت فصلی با نوسان همراه شد. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، در دی ماه سال ۱۳۹۵ دولت با حمایت از بازار و تزیق نقدینگی، عدد شاخص را به ۷۹،۹۶۶.۵ واحد رساند که با گذشت ۲ ماه، رقم شاخص به ۷۷،۲۳۰ واحد کاهش یافت.
این حمایت های نوسانی در ادامه همچنان تداوم یافت تا در دی ماه سال ۱۳۹۴ به رقم ۶۱،۴۱۴.۲ واحد کاهش یافت و مجدداً با تزریق نقدینگی و اعمال سیاست های حمایت از صنایع بزرگ رقم شاخص در نیمه نخست فروردین ۱۳۹۵ به ۸۱،۵۳۶.۹ واحد افزایش یافت که به نوبه خود در دولت یازدهم رشد قابل توجهی بوده و نسبت به ابتدای شروع فعالیت به میزان ۱۹۵ درصد افزایش یافت.

دولت به دلیل رفع کسری بودجه و تأمین هزینه های انتخاباتی برای سال ۱۳۹۶ همچون دولت گذشته که با تزریق پول به بازار به تشویق جهت شرکت در انتخابات اقدام میکرد، با در کنار برداشت پول و توجه به شرایط بازار، موجب کاهش شاخص به رقم ۷۶،۶۴۷.۴ واحد در ۱۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۶ گردید.
با شروع مجدداً هیئت دولت مذکور در دوره جدید، سیاست های جدیدی برای توجه به بازار شد. در این دوره، دولت با تشویق مردم به ورود به بازار سرمایه و اعمال سیاست های حمایتی ویژه به بازار، شاخص بورس اوراق بهادار به قله ۱،۹۴۱،۱۹۳.۵ واحدی در ۷ مرداد ماه ۱۳۹۹ رسید. اما این رشد دیری نپاید که روند شدید نزولی را به خود گرفت.

همچنانکه مشخص است اعمال سیاست تشویقی به بازار سرمایه که بدون انجام راهکارها و ابزارهای درست، موجب تغییر دیدگاه سرمایه گذاران به بازار سرمایه و متضرر شدن تعداد بسیاری از سهامداران خرد گردید. با توجه به اینکه در سال های پایانی مجدداً تزریق نقدینگی محدودی توسط دولت جهت پوشش بخشی از ضرر سهامداران صورت گرفت اما عدد شاخص به قله گذشته بازنگشت و روند نزولی خود را ادامه داد به طوری که در روزهای پایانی دولت دوازدهم به رقم ۱،۳۶۰،۲۴۶.۶ واحد رسید.
در نمودار زیر روند عملکرد شاخص کل بورس در دولت سیزدهم به تصویر کشیده شده است. از ابتدای شروع فعالیت دولت سیزدهم بازار همچون گذشته به عنوان منبعی برای تأمین کسری بودجه تلقی شده است اما در این بین حمایت هایی نیز صورت گرفت و با تزریق نقدینگی در برخی دوره ها شاهد بهبود شاخص بودیم اما این سیاست ها به صورت کوتاه مدت اعمال گردید که منجر به ایجاد روند نوسانی در طی سال های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ گردید.

در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ شاهد تلاش دولت برای جذب مجدد سرمایه گذاران خرد به بازار سرمایه بودیم؛ به طوری که در ۱۳ دی ماه سال ۱۴۰۱ شاخص کل بورس اوراق بهادار به رقم ۱،۵۹۱،۳۵۳.۹ واحد رسید که با کف سازی ادامه دوره، در نیمه نخست دومین ماه سال ۱۴۰۲ قله ۲،۴۴۰،۱۶۷.۵ واحدی را فتح کرد اما این تزریق نقدینگی به دلیل ناپایداری و نیاز دولت به تأمین کسری بودجه دوام چندانی نداشت؛ لذا در ادامه سال شاهد کاهش های پی دی پی شاخص بورس بودیم تا در نهایت سومین سال ریاست دولت سیزدهم را با کاهش به رقم ۲،۱۹۵،۰۹۲.۳ واحد به اتمام برساند. لازم به ذکر است در سال ۱۴۰۳ این کاهش ادامه یافت تا در پایان اردیبهشت ماه به رقم ۲،۱۱۲،۵۶۰.۳ واحد رسید. ارزش بازار بورس اوراق بهادار که در سامانه کدال از دی ماه سال ۱۳۹۸ در دسترس بوده است، طی سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰، از رقم ۱۳،۲۰۴،۵۹۸.۵۱۴ میلیارد ریال به رقم ۵۴،۶۹۶،۷۶۵.۱۲۴ میلیارد ریال رسید. در واگذاری ریاست توسط دولت دوازدهم به دولت سیزدهم ارزش بازار بورس اوراق بهادار با رشد ۳۲ درصدی همراه گردید و به ارزش ۷۲،۹۲۸،۸۱۳.۲۰۳ میلیارد ریال در پایان اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ رسید.

منبع: شماره ۹۵ نشریه بورس امروز- خرداد ۱۴۰۳