مبنای اثر گذار بر نرخ طلا

به گزارش بورس امروز؛ طلا را بعنوان یک کالای سرمایه‌گذاری و پس‌انداز می‌شناسیم. عمدتاً دارایی‌ها به دارایی‌های جاری مانند وجوه نقد، ارز و سکه طلا، دارایی‌های ثابت مانند زمین، ساختمان، مسکن و وسایط نقلیه، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت مانند اوراق قرضه، اوراق مشارکت، سهام و سپرده‌گذاری‌های بلندمدت و دارایی‌های نامشهود مانند حق اختراع و سرقفلی طبقه‌بندی می‌شود.

دارایی‌های عمده که خانوار‌های ایرانی در سبد خود نگه می‌دارند عبارت‌اند از انواع سکه و طلا (که در سال‌های اخیر بیشتر به شکل انواع سکه بوده است)، انواع ارز (عمدتاً دلار آمریکا و یورو)، سهام و مسکن. در فرهنگ خانوار ایرانی، طلا همیشه به عنوان یک پشتوانه مالی خوب به شمار می‌آمده است. دلیل این امر را می‌توان به قابلیت نقدشوندگی بالای طلا و ارزش ذاتی آن مرتبط دانست.

مهم‌ترین عوامل اثرگذار (علاوه بر عوامل دخیل در بهای تمام شده تولید)، شامل تغییرات ارزش دلار و ذخایر ارزی، تغییرات نرخ بهره بانکی، تورم جهانی، تغییرات قیمت جهانی نفت است.

ارزش دلار: باتوجه به اینکه قیمت‌گذاری طلا در بازارهای جهانی بر مبنای ارز جهانی یعنی دلار صورت می‌پذیرد، تغییرات ارزش دلار مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر قیمت طلا است. در حال حاضر، با توجه به تأثیرگذاری قابل توجه اقتصاد آمریکا بر اقتصاد جهانی، کاهش ارزش پول این کشور به معنی تضعیف اقتصاد جهانی است. در نتیجه ارزش طلا به عنوان وسیله حفظ ارزش بر حسب تمام ارز‌ها افزایش می‌یابد. همچنین، کاهش ارزش دلار باعث کاهش ارزش دارایی‌های دلاری می‌شود، لذا برای حفظ ارزش دارایی‌ها باید به دنبال جایگزینی مناسب مانند طلا بود.

به نظر اکثر کارشناسان مهم‌ترین عامل افزایش ارزش طلا کاهش ارزش دلار است که عوامل اثرگذار دیگر نیز از این عامل تأثیر می‌پذیرد. هنگامی که ارزش دلار کاهش پیدا می‌کند، مقدار زیادی پول از بازار خرید و فروش ارز وارد بازارهای کالاهایی می‌شود که در بورس معامله می‌شوند. در چنین شرایطی، در بازار طلا نیز، پول‌های بسیار زیادی وارد می‌شود. از سویی دیگر تنزل ارزش دلار به کاهش ذخیره ارزی بانک مرکزی کشور‌های مختلف منجر می‌شود و آن‌ها برای جبران این مسأله به دنبال افزایش ذخیره طلای خود می‌افتند که به رشد چرخش پول در بازار طلا و افزایش قیمت آن می‌انجامد. بنابراین هم بانک‌های مرکزی و هم سرمایه‌گذاران در جهت جلوگیری از کاهش دارایی‌ها خود طلا را بهترین گزینه برای جایگزین نمودن دلار می‌دانند.

نرخ بهره بانکی: نرخ بهره بانکی در واقع بیانگر میزان سود بدون ریسک قابل پرداخت به سپرده‌های بانکی افراد است. در شرایط کنونی اکثر کشور‌ها بخصوص ایالات‌متحده و ژاپن و برخی کشور‌های اروپایی برای باقی ماندن در کورس رقابت جهانی و تلاش در جهت بهبود اقتصادی، نرخ بهره خود را در حد صفر نگه داشته اند، لذا در این شرایط تمایل افراد به سپرده‌گذاری کاهش یافته و در مقابل تمایل به خرید و نگهداری طلا که از ثبات قیمتی مناسبی برخوردار است، افزایش یافته است. این کاهش نرخ به خصوص در آمریکا که ارز آن به عنوان ارز جهانی مطرح است به شدت قیمت طلا را حمایت خواهد کرد.

تورم: مقایسه روند تاریخی قیمت طلا و تورم جهانی (شامل قیمت نفت) نشان‌دهنده وجود ارتباط مستقیم میان این دو است. باید گفت که نفت و طلا هر دو از کالاهای کمیاب و استراتژیک محسوب می‌شوند و رابطه نزدیکی با تورم جهانی دارند.

قیمت نفت: ارتباطتنگاتنگی میان نفت و طلا وجود دارد؛ زیرا هر دو کالاهای استراتژیکی هستند که با تحولات اقتصادی دچار تأثیر می‌شوند. از طرفی طلا و نفت هر دو کالا‌هایی تجدید ناپذیر هستند که در واقـع عرضه‌شان محدود به مقدار موجودشان در طبیعت است، در مقابل طلا همچون پول دارای ویژگی ذخیره ارزش است و از نقدپذیری بالایی برخوردار است و افراد به عنوان ذخیره یا سرمایه از آن بهره می‌برند.

زمانی که قیمت نفت افزایش می‌یابد، به دلار بیشتری برای چرخاندن گردونه تجارت نفت نیاز خواهد بود. آمریکا این افزایش قیمت را با چاپ دلار تأمین مالی می‌کند. افزایش حجم دلار و عرضه آن در بازار بین‌المللی موجب کاهش ارزش و قدرت خرید دلار می‌گردد عوامل مذکور سبب می‌گردد که دولت‌ها به سمت دارایی‌هایی از جمله طلا گرایش داشته باشند، برای اینکه طلا از خاصیت حفظ ارزش برخوردار است و می‌توانند افراد با ذخیره آن نسبت به نگهداری دلاری که ارزش آن در حال پایین آمدن است، از ریسک کمتری برخوردار باشند و نهایتاً قیمت طلا افزایش یابد.

با توجه به موارد فوق‌الذکر و با عنایت به همه مزایای طلا بعنوان دارایی بدون کم ریسک ابزار‌های مختلفی مبتنی بر طلا به وجود آمده‌اند. صندوق‌های طلا نوعی از این ابزار‌ها هستند که پرتفویی از طلا و سکه را دارا بوده و با بهینه‌سازی این پرتفوی سعی در کسب بهترین بازدهی در بازار سکه و طلا می‌باشند.

در ایران نیز صندوق‌های طلا ابزار تازه‌ای محسوب بوده و در حال گسترش می‌باشند. در حال حاضر ۱۳ صندوق سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه در حال فعالیت‌اند.

پرتفوی این صندوق‌ها عمدتاً شامل سکه طلای بورسی و گواهی شمش طلای بورس کالا می‌باشد و بخش کمی از آن هم متعلق به سپرده و سایر دارایی‌ها می‌باشد.

همانطور که در نمودار‌ها مشخص است حباب واقعی صندوق‌ها پس از افت نسبی در هفته گذشته با رشد همراه بوده است و میانگین حباب به ۱۵ درصد رسیده است.

دراین بین صندوق عیار بیشترین حباب و صندوق‌های ناب و جواهر دارای کمترین حباب می‌باشد. اما ذکر این نکته ضروری است که حباب سکه امامی در حدود ۲۰ درصد می‌باشد و صندوق‌ها عمدتاً دارای حباب کمتری نسبت به سکه امامی حباب واقعی (هم مقیاس) کمتری دارند.

بنابراین می‌توان در نظر گرفت که صندوق‌های طلا در مقایسه با سایر ابزار‌ها وضعیت مناسبی دارند اما ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که حباب گواهی سپرده طلا نیز بسیار پایین بوده و حدود ۲ درصد می‌باشد.

نویسنده: آرش صدیقی کارشناس سرمایه گذاری شرکت سرمایه گذاری اقتصاد نوین

منبع خبر:نشریه بورس امروز