ریسک توقف نماد در آپشن ها
توقف نماد، مهمترین ریسک برای هر فعال بازار آپشن است و به مفهوم از بین رفتن ارزش زمانی یک اختیار هست (هر اختیار از دو بخش ارزش ذاتی و ارزش زمانی تشکیل شده است) و عدم امکان آفست کردن یا بستن موقعیت‌ها چه برای خریداران و چه برای فروشندگان امکان زیان به هر دو طرف و حتی انتقال برخی ریسک‌ها به کارگزاران را در بر دارد.
به گزارش بورس امروز؛ بازار آپشن در بهمن ماه با یک روند خنثی همراه بود، هرچند در نیمه این ماه با تعلیق نماد خودرو کاهش ارزش معاملات را شاهد بودیم چرا که توجه فعالین به نقدشونده‌ترین نماد معاملاتی بازار آپشن بیش از سایر نمادها بود، در نیمه اول ماه ارزش معاملات با میانگین ۱۰۰ میلیارد تومان در روز دنبال می‌شد و با تعلیق نماد خودرو این ارزش به نصف کاهش پیدا کرد.
در حال حاضر ۵۱ نماد دارای معاملات آپشن سهام هستند و تعداد موقعیت‌های باز آن نزدیک به ۶۰ میلیون قرارداد است که ارزش اعمال آن بالغ بر ۱۴ هزار میلیارد تومان است و با توجه به قیمت پایانی نمادها ۳۲% از این مبلغ ارزش اعمال در سررسید را دارد.
در دو هفته آینده بخش قابل توجهی از موقعیت‌های باز بازار سررسید خواهند شد یعنی نماد (خودر و شستا) که خودرو بالغ بر ۸ میلیون قرارداد باز دارد و شستا بالغ بر ۲۵ میلیون قرارداد، انتظار می‌رود پس از سررسید این قراردادها فعالین به سررسیدهای سال آینده کوچ کنند و شاهد رونق بیشتر در نمادهای سال آینده باشیم.
در خصوص توقف نماد خودرو و تعلیق آن باید گفت این موضوع مهمترین ریسک برای هر فعال بازار آپشن است چرا که توقف نماد به مفهوم از بین رفتن ارزش زمانی یک اختیار هست (هر اختیار از دو بخش ارزش ذاتی و ارزش زمانی تشکیل شده است) و عدم امکان آفست کردن یا بستن موقعیت‌ها چه برای خریداران و چه برای فروشندگان امکان زیان به هر دو طرف و حتی انتقال برخی ریسک‌ها به کارگزاران را در بر دارد.
متاسفانه همین اتفاق در سال گذشته نیز تکرار شد، آن زمان پس از برگزاری مجمع فوق‌العاده و انتخاب اعضای هیات مدیره به دلیل انتشار نتایج مجمع نماد چندین روز تعلیق شد و هم اکنون نیز به دلیل عدم انتشار گزارش تلفیقی شاهد توقف نماد هستیم؛ گویا ضعف هیات مدیره بیشتر به زیان سهامداران و به ویژه فعالین آپشن ختم می‌شود و سازمان بورس در تنبیه مدیران این مجموعه‌ها اقدام شایسته‌ای تا امروز نتوانسته است انجام دهد.
به دلیل اهمیت این موضوع اقدام به ارزیابی موقعیت‌ها و حساسیت موضوع می‌پردازیم که چه مبالغی درگیر معاملات آپشن خودرو است:
بالغ بر ۸ میلیون قرارداد در سمت اختیار خرید داریم به ارزش ۲۶۶۰ میلیارد تومان جهت اعمال که در حال حاضر ۶۷۰ میلیارد تومان آن ارزش اعمال کردن دارند.
همچنین نزدیک به ۵۰۰ میلیون قرارداد پوت آپشن داریم که در نقطه سر به سر هستند به ارزش ۱۳۰ میلیارد تومان که امکان اعمال کردن دارند.
دارندگان اختیار خرید هر چند بدلیل توقف نماد و از دست رفتن ارزش زمانی دچار خسارت شدند با این حال برای از بین نرفتن بیشتر سرمایه خود نیاز به ۶۷۰ میلیارد تومان وجه نقد برای اعمال و تحویل گرفتن سهام دارند. حال این مبلغ اگر در حساب سمت خریداران آپشن جهت اعمال نیابد عملاً با زیان همراه خواهد بود؛ چرا که فرصت آفست کردن موقعیت‌ها قبل از سر رسید از ایشان سلب شده است.
همچنین خریداران اختیار فروش نیز برای اعمال باید سهام ایران خودرو را در دست داشته باشند یا در روز پایانی باید مبادرت به خرید آن کرده و یا موقعیت خود را آفست کنند که توقف نماد جلوگیری از تکمیل عملیات این فعالین می‌کند و منجر به زیان آنها نیز می‌شود.
در نتیجه رقمی نزدیک به ۸۰۰ میلیارد تومان از منابع فعالین اختیار در حال حاضر باید انتظار کدال شدن گزارش تلفیقی از خودرو باشند.
خوب است نگاهی به سابقه نماد خودرو در سر رسید نیز داشته باشیم که چند درصد از اختیارها در دوره‌های متفاوت مشمول اعمال شده‌اند.
در ۱۱ دوره از سررسیدهای گذشته تنها دو مورد را شاهد بودیم که بیش از ۶۰ درصد موقعیت‌ها ارزش اعمال کردن داشتند که یکی از آنها مربوط به آذر امسال است. همچنین رکورد عدم اعمال با زیر یک درصد مربوط به مرداد امسال است که نزدیک به ۱۵ میلیون موقعیت سوخت شدند.
همواره در بازار آپشن باید به احتمالات توجه داشت چرا که این بازار جهت کاهش و کنترل ریسک طراحی شده است و عدم توجه و وزن دادن به داده‌های خارج از کنترل مشابه توقف نماد می‌تواند سرمایه‌های درگیر این بازار را از بین برده و منجر به زیان غیر قابل جبران شود. به همین دلیل مدیریت سرمایه در بازار اختیار به مراتب از اهمیت بالایی برخوردار است.
نویسنده: میثم مقدم – مدیر امور اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری پویا
منبع خبر: نشریه بورس امروز
