چگونه سهام خود را در بازار سرمایه انتخاب کنیم؟
افرادی که از گذشته تا کنون مبنای سرمایه‌گذاری خود را از طریق P/E انتخاب کرده‌اند همیشه نسبت به سایرین در رشدها و افت‌های بازار بیشترین سود و کمترین افت سرمایه را تجربه کرده‌اند.
به گزارش بورس امروز، بیش از ۶۰ درصد از صنایع بورسی کشور، شرکت‌های تولیدی محور هستند که سود سالانه آن‌ها بر اساس تولیداتشان، بین سهامداران تقسیم می‌شود. میزان سود صنایع و شرکت‌ها تحت تاثیر فاکتورهای بسیاری قرار دارد. با توجه به اینکه اکثر شرکت‌های بزرگ مانند صنایع پتروشیمی، پالایشی، فولادی، معدنی و… کامودیتی محور و وابسته به قیمت‌های جهانی هستند. این شرکت‌ها بر اساس قیمت‌های جهانی تولید و فروش می‌کنند؛ بر این اساس دو فاکتور مهم نرخ‌های جهانی و نرخ تسعیر ارز در سودسازی این شرکت‌ها نقش بسیار پررنگی دارد.
با افزایشی بودن نرخ‌های جهانی، چشم‌انداز خرید از شرکت‌های صادرات محور (فارغ از تحریم‌ها و هزینه‌های تحمیلی به شرکت‌ها) مثبت و سود آن‌ها نسبت به گذشته افزایش می‌یابد. در این میان برخورداری شرکت‌ها از طرح‌های توسعه‌ای و افزایش میزان تولید و فروش آن‌ها که در گزارشات ماهانه و فصلی در سایت کدال به اطلاع سهامداران می‌رسد، فاکتور مهمی برای انتخاب سهم محسوب می‌شود.
با توجه به اهمیت نرخ‌های جهانی و نرخ تاثیر ارز برای شرکت‌ها، باید به این موضوع اشاره کرد که تورم در آمریکا و اروپا که در دوران کرونا شکل گرفت و سیاست‌هایی انقباضی در پساکرونا همچنان ادامه دارد، به افزایش نرخ بهره و تقویت دلار منجر شد. این موضوع سبب شده است تا اکثر بازارهای جهانی در رکود به سر برند. با توجه به ثابت بودن نرخ‌های محصولات کامودیتی، به نظر می‌رسد تا نیمه سال ۲۰۲۴ این شرایط ادامه دار باشد. بر این اساس به نظر می‌رسد که یکی از فاکتورهای رشد قیمت‌ها در کوتاه مدت منتفی باشد. اما در خصوص نرخ تسعیر ارز به عنوان فاکتور دوم باید سیاست جدید بانک مرکزی را مورد اشاره قرار داد که به موجب آن نرخ تسعیر ارز از مبلغ ۲۸۵۰۰ تومان به مبلغ ۳۷۵۰۰ تومان افزایش یافته است. این افزایش نرخ نسبت به نرخ ارز در بازار آزاد واقعی‌تر و معقول‌تر شده است؛ در نتیجه سود شرکت‌ها در آینده منطقی‌تر و افزایشی خواهد بود. این مهم در گزارشات ۶ ماهه و ماهانه‌های بعدی شرکت‌ها، خود را به نمایش خواهد گذاشت. با توجه به پتانسیل رشد سودآوری شرکت‌ها، شاهد افزایش قیمت سهام خواهیم بود.
لازم به ذکر است که فاکتور سودآوری شرکت‌ها از گذشته تاکنون جزء مهمترین فاکتورها برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها بوده است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. اینکه در حال حاضر و شرایط کنونی، بازار سرمایه به واسطه مسائل سیستماتیک سرمایه‌گذاران چه وزنی به این متغیر می‌دهد بستگی به شرایط کلی و روند بازار نیز دارد.
غالبا یکی از فاکتورهای مهم برای خرید یک سهم، در نظر گرفتن سودسازی آن سهم است. در این میان به واسطه نسبت P/E می‌توان سودسازی سهم را مورد بررسی قرار داد. افرادی که از گذشته تا کنون مبنای سرمایه‌گذاری خود را از این طریق انتخاب کرده‌اند همیشه نسبت به سایرین در رشدها و افت‌های بازار بیشترین سود و کمترین افت سرمایه را تجربه کرده‌اند. در واقع به موجب نسبت P/E شرکتی، قیمت سهم بر اساس سودسازی آن شرکت تعیین می‌شود. در شرایط عادی و طبیعی بازار سرمایه میانگین P/E معمولاً بین ۷ تا ۸ واحد است. اما در شرایط رکودی و یا اصلاحی بازار، بهترین P/E برای خرید سهم کمتر از ۵ بین ۳ تا ۴ واحدی برای شرکت‌های سودآور است. معمولاً در پایان سال مالی شرکت‌ها و فصل مجامع، قیمت سهام شرکت‌ها خود را به P/E نرمال بازار می‌رسانند. در واقع سرمایه‌گذاران که دید یک ساله برای سرمایه‌گذاری خود را دارند معمولاً بر اساس گزارشات ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و … روند رو به رشد و سودآوری شرکت خود را رصد و بر آن اساس نسبت به سهامداری در شرکت‌ها و انتخاب سهام مبادرت می‌ورزند؛ و یا به جایگزینی سهم با سهام شرکتی که از شرایط بهتری در سودسازی در آن صنعت و یا صنعت دیگری اقدام می‌کنند.
دارایی محور بودن شرکت‌ها نیز فاکتور دیگری است که برای انتخاب سهام در بازار سرمایه متداول است و مورد توجه قرار می‌گیرد. معمولاً شرکت‌های دارایی محور بر اساس nav (خالص ارزش ذاتی) قیمت‌گذاری می‌شوند. در شرایط رکودی و اصلاحی چنانچه شرکتی کمتر از nav در حال معامله باشد معمولاً انگیزه خرید برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. در شرایط خروج بازار از روند اصلاحی خود، قاعدتاً قیمت‌ها میل به ارزش خود دارند؛ به گونه‌ای که در اکثر موارد خود را به ارزش ذاتی خود می‌رسانند.
و اما فاکتور دیگری که برای انتخاب سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار می‌گیرد، شرکت‌های خبر محور است؛ برخی از تصمیمات کلان اقتصادی دولت از تاثیرات مثبتی در برخی از صنایع و یا شرکت‌ها برخوردار است. بعضاً افراد ریسک‌پذیر در جستجوی این شرکت‌ها و صنایع هستند. البته این روش به دلیل ریسک بالا مناسب افراد عادی و سرمایه‌گذاران جدید نیست.
فاکتورهای دیگری که در سرمایه‌گذاری بورس ایران نیز مرسوم است انتخاب سهام شرکت‌ها بر اساس روش تکنیکال می‌باشد. معمولاً این روش مناسب افراد آشنا به علم تکنیکال و با تجربه بوده و مناسب همه افراد نمی‌باشد.
در پایان به این موضوع اشاره می‌کنم که بهترین فاکتور جهت سرمایه‌گذاری در بورس و انتخاب شرکت‌ها همان روش بر مبنای P/E و یا nav است که به آن تحلیل بنیادی نیز گفته می‌شود.
نویسنده: علی ناظمیان- کارشناس ارشد بازار سرمایه
