حمید مرتضی کوشکی- معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی مهرگان
سوال بازار از الگوریتم
در شرایط حاضر بازار که تنش‌های خاورمیانه در اوج خود قرار دارد بهتر است روش تهاجمی در معاملات توسط الگوریتم‌ها تا حد زیادی با لحاظ کردن ملاحظات بازار کاهش یابد تا از این بخش تنش جدیدی به بازار تزریق نگردد. در این راستا بهترین نهادی که میتواند مانع از هرگونه تنش در بازار گردد سازمان بورس اوراق بهادار است که با نظارت دقیق‌تر مانع از رفتار غیرحرفه‌ای برخی معاملات مبتنی بر الگوریتم گردد تا اعتماد خدشه‌دار نگردد.
به گزارش بورس امروز، عمق اندک بازار سرمایه کشور در بسیار از نماد‌های معاملاتی، ابتدا این نیاز را ایجاد کرد که فعالیت صندوق‌های بازارگردانی گسترش یابد. با توجه به ماهیت فعالیت این صندوق‌ها این نیاز احساس شد که معاملات آن‌ها به صورت مکانیزه صورت گیرد و از این رو ساختار معاملات الگوریتمی به این نیاز پاسخ داد. پس از آن شاهد بودیم که معاملات شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی نیز با توجه به حجم معاملات آن‌ها در بستر معاملات الگوریتمی صورت گرفت.
بنابراین با این مقدمه کوتاه می‌توان ادعا نمود که وجود ساختار معاملات الگوریتمی در سهولت انجام معاملات و نظم بخشی به آن برای بازارگردان‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی که حجم قابل توجهی از معاملات روزانه را در اختیار دارند یک اتفاق مثبت بوده است. به گونه‌ای که این مزیت‌ها کلیت بازار سرمایه را تحت تأثیر قرارداده است. با این حال بار‌ها اعتراضاتی در خصوص عملکرد الگوریتم‌ها وارد شده است که این موضوع به عدم هماهنگی معاملات نهاد‌های استفاده‌کننده از الگوریتم با شرایط عمومی بازار بوده است. موضوع به این صورت است که سامانه‌های الگوریتم، روش‌های معاملاتی مختلفی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که بر آن اساس معاملات صورت گیرد. گاهاً انتخاب‌های اشتباه در روش انجام معاملات با توجه به شرایط کلی بازار و به صورت خاص یک نماد منجر به یک روند غیرعادی در معاملات، حداقل از نظر سرمایه‌گذاران می‌گردد. به نظر می‌رسد که سامانه‌های نظارتی طی چند سال گذشته توسعه یافته‌اند اما با این حال افزایش تعداد نماد‌های معاملاتی در کنار رشد مشارکت‌کنندگان در بازار با سرعتی بیشتر از توسعه این سامانه‌ها بوده است. نمی‌توان توسعه فناوری و شیوه‌های مکانیزه انجام کار‌ها را در جهان امروزی نادیده گرفت و چه بسا در آینده‌ای نزدیک این سامانه‌ها هستند که به جای نیروی انسانی چه در سطح نهادی و چه در سطح شخصی قرار است معاملات را رهبری نمایند. بنابراین به جای نادیده گرفتن این مسیر رشد فناوری بهتر است ساختار‌هایی ایجاد گردد که بهترین بهره‌برداری از آن‌ها صورت گیرد.
منطقاً روش صحیح مقابله با برخی الگوریتم‌های (احتمالاً متخلف) این نیست که کلیت این ساختار زیر سؤال رفته و آنطور که قبلاً شاهد بودیم منجر به خاموش نمودن سامانه‌ها شود. بلکه نظارت بیشتر بر جریان معاملات الگوریتم، آموزش به متصدیان این سامانه‌ها و در نهایت توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری است که میتواند در عین استفاده از این سامانه‌ها و بهره‌برداری از مزایای آن‌ها منجر به کاهش مخاطرات ناشی از این استفاده گردد.
با علم بر اینکه عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت‌ها هستند و با توجه به اینکه هیچگاه نظر به قیمت‌های ساختگی نیست لازم به ذکر است که در شرایط حاضر بازار که تنش‌های خاورمیانه در اوج خود قرار دارد بهتر است روش تهاجمی در معاملات توسط الگوریتم‌ها تا حد زیادی با لحاظ کردن ملاحظات بازار کاهش یابد تا از این بخش تنش جدیدی به بازار تزریق نگردد. در این راستا بهترین نهادی که میتواند مانع از هرگونه تنش در بازار گردد سازمان بورس اوراق بهادار است که با نظارت دقیق‌تر مانع از رفتار غیرحرفه‌ای برخی معاملات مبتنی بر الگوریتم گردد تا اعتماد خدشه‌دار نگردد.
