شرط حضور در چرخه‌های بازار
در یک سال گذشته شاهد شکل‌گیری ابزار جدیدی در بازار سرمایه بودیم که اصل سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌کند و آن ابزار همان صندوق‌ها هستند. در حال حاضر ۴ صندوق تضمین سرمایه در بازار وجود دارد که وظیفه آن‌ها تضمین ارزش اصل سرمایه سرمایه‌گذاران است.
به گزارش بورس امروز؛ اصلی‌ترین عامل برای جلوگیری از خروج سرمایه در بازار بورس، بازارگردانی مناسب است که این مهم خود منجر به اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران خرد نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌شود. در صورتی که بازارگردانی مناسبی در یک دامنه مظنه استاندارد انجام شود، اعتماد سرمایه‌گذار جلب خواهد شد که نتیجه آن را می‌توان در کاهش فروش بی‌محابای آن‌ها مشاهده کرد. بازارگردانی مناسب این اطمینان را به سرمایه‌گذار می‌دهد که در زمان رشد، امکان خرید در یک قیمت مناسب وجود داشته و در زمان فروش نیز معاملات با قیمت منصفانه‌ای انجام شوند. متأسفانه در زمان نزولی بودن قیمت‌ها، سرمایه‌گذاران با کاهش دامنه نوسان مواجه می‌شوند اما آنچه که بیشتر از این موجب نگرانی آن‌ها می‌گردد قفل شدن صف‌های فروش و افت‌های عجیب و غریب قیمت معاملات است.
در صورتی که یک بازارگردانی به درستی و با مظنه استاندارد انجام شود، نگرانی اول به خودی خود برطرف می‌شود. در خصوص رفع مشکل افت شدید قیمت معاملات سهام نیز، نقش مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها حائز اهمیت است؛ آن‌ها با فعال بودن در بحث معاملات و کنترل هیجانات می‌توانند از رخ دادن مسئله دوم جلوگیری کنند. مدیران باید در زمانی که روند صعودی مطلوبی در سهام مشاهده می‌شود، به آرامی سرمایه را نقد کنند و در زمان نزول که قیمت سهام به نقطه مناسبی رسیده است، به خرید اقدام نمایند. نگهداری چنین منابع نقد و یا حتی اخذ اعتبار و استفاده از ابزار اهرمی توسط مدیران سرمایه‌گذاری می‌تواند اطمینان خاطر سرمایه‌گذاران را فراهم سازد که در صورت رشد بازار، صندوق به خوبی رشد می‌کند و در زمان افت بازار، ارزش صندوق به شدت کاهش نخواهد یافت.
وجود دو عامل مذکور (بازارگردانی مناسب و فعال بودن مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها) در نهایت باعث تغییر دیدگاه سرمایه‌گذاران از کوتاه مدت به بلندمدت می‌شود تا در شرایط سینوسی بازار، هیجانی عمل نکرده و به عملکرد صندوق‌ها در شرایط افت بازار اعتماد کنند؛ زیرا این دوعامل این اطمینان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که ارزش صندوق‌ها در شرایط افت بازار، کاهش چندانی نخواهد یافت و در شرایط صعودی نیز رشد مطلوبی را طی خواهند نمود. به عنوان یک شاهد عینی در دنیای واقعی برای این بحث، می‌توان به رخداد ۱۴۰۱ صندوق‌ها اشاره کرد. در آن سال (۱۴۰۱) ما شاهد رشد قابل توجه ۷۰ درصدی در بازده سهام صندوق‌ها بودیم که علت آن، عملکرد بهتر آن‌ها نسبت به بازار سرمایه بوده است.
اگرچه یکی از دغدغه سرمایه‌گذاران تضمین سود آن‌ها است اما باید توجه داشته باشیم که شرکت‌های سبدگردانی مجاز نیستند که هیچ سودی را برای سرمایه‌گذاران تضمین کنند؛ اما در یک سال گذشته شاهد شکل‌گیری ابزار جدیدی در بازار سرمایه بودیم که اصل سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌کند و آن ابزار همان صندوق‌ها هستند. در حال حاضر ۴ صندوق تضمین سرمایه در بازار وجود دارد که وظیفه آن‌ها تضمین ارزش اصل سرمایه سرمایه‌گذاران است.
صندوق‌های تضمین اصل سرمایه که همواره مفقود بوده و در یک سال گذشته با مساعدت سازمان بورس مورد توجه قرار گرفته، یکی از ابزارهایی است که با وجود کارآمد بودن در شرایط افت شدید بازار، کمتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته اند. ویژگی مثبت این نوع صندوق‌ها از بین بردن نگرانی سرمایه‌گذاران از کاهش ارزش دارایی و از دست دادن پول آن‌هاست.
علاوه بر این، سرمایه‌گذاران باید توجه داشته باشند که در شرایط مثبت بازار، این صندوق‌ها نیز همراه با رشد بازار، افزایش می یابند و سرمایه آن‌ها از بین نخواهد رفت. لذا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های تضمین بازار، در کنار حفظ اصل سرمایه در زمان افت، با رشد بازار نیز منجر به افزایش ارزش سرمایه می‌شوند تا سرمایه سرمایه‌گذاران از بین نرود. این دسته از صندوق‌ها که تضمین‌کننده اصل سرمایه و رشد همراه بازار هستند، می‌تواند در دسته ابزارهایی قرار گیرند که باعث جذابیت بازار سرمایه می‌شوند.
هرچه ابزارهای حاضر در بازار سرمایه جهت ورود سرمایه‌گذاران متنوع‌‌تر باشد، جذابیت بازار افزایش خواهد یافت؛ لذا تنوع بخشی صندوق‌های سبدگردان و سایر نهادهای سرمایه‌گذاری در ابزارهای مورد استفاده، باعث جذابیت بیشتر بازار سرمایه خواهد شد. هر کدام از ابزارهای سرمایه‌گذاری مخاطب خاص خود را دارند؛ به عنوان مثال صندوق‌های اهرمی برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی مناسب است که ریسک‌پذیر بوده در حالی که صندوق‌های تضمین اصل سرمایه برای افراد کمتر ریسک پذیر جذاب هستند.
علت این جذابیت برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، سود دارندگان واحدهای عادی در شرایط رشد بازار است که به عنوان حق بیمه خواهند داشت؛ زیرا صندوق‌های اهرمی، پول صندوق‌های تضمینی عادی را ضمانت می‌کنند. استقبال از وجود چنین صندوق‌هایی از ابتدای شکل‌گیری تا به الان به ما نشان داده که آن‌ها ابزار خوب و مطلوبی در بازار سرمایه بوده و روند شکل گیریشان همچنان ادامه دارد.
صندوق‌های اهرمی که از دو سال گذشته شکل گرفته و تا به اکنون فعالیت خود را ادامه داده‌اند شاهدی بر این گفته هستند. اگرچه در ابتدای شکل‌گیری این صندوق‌ها ابهاماتی در خصوص چگونگی فعالیت آن‌ها وجود داشت، اما عملکرد خیلی خوبشان، نهادهای جدید حاضر در بازار سرمایه را به سمت آن‌ها سوق داد تا به شکل‌گیری بازار رقابتی در حوزه صندوق‌های اهرمی منجر شود. البته صندوق‌های اهرمی یکی از ابزارهای جدیدی است که اکثرنهادها به دنبال آن هستند و باتوجه به مخاطب خاص هر کدام را انتخاب می‌کنند. این ابزارها نیاز به آزمایش برای حضور پررنگ‌تر در بازار دارند تا اعتماد لازم را از سوی سرمایه‌گذاران خاص خود جذب کرده و خریداری شوند.
نویسنده: عزت‌اله طیبی – مدیرعامل سبدگردان کاریزما
