مهر تایید مرکز پژوهش های مجلس بر عرضه خودرو در بورس کالا

به گزارش بورس امروز؛ خطاهای موجود در شیوه تعیین قیمت خودرو، سبب ایجاد آسیب گسترده در صنعت و بازار خودرو شده است؛ کاهش ۳۰ الی ۵۰ درصدی تولید خودرو در سالهای ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱، افزایش شدید قیمت خودرو و عدم دسترسی افراد به خودرو مناسب در کنار زیان سنگین خودروسازان نشان میدهد که این صنعت از مسیر خود خارج شده و بایستی برای احیای این صنعت تصمیمهای مناسب و درستب گرفته شود.

قبل از ورود شورای رقابت به بحث قیمت گذاری خودرو، قیمت کارخانه محصولات تولیدی در دو خودروساز بزرگ کشور( ایران خودرو و سایپا)  با قیمت بازار محصولات تولیدی تفاوت چندانی نداشت ولی پس از ورود شورای رقابت به بحث قیمت گذاری مخصوصا نیمه دوم دهه ۹۰ این اختلاف قیمت شدیدتر شد.

همچنین این موضوع باعث توزیع یک رانت ۸۰ هزار میلیاردی در میان عده کمی که با روشهای مختلف به قیمت شورای رقابت از دو خودرو ساز خودرو خریداری کردند  و زیان انباشته بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی دو خودرو ساز بزرگ کشور شد.

علاوه بر این افت شدید کیفیت خودروی تولیدی و عدم دسترسی عموم مردم به خرید خودرو از کارخانه باعث نارضایتی مصرف کنندگان گردید.

مرکز پژوهشهای مجلس طی یک گزارشی در خصوص قیمت گذاری خودرو در کشور، اصلی ترین ایراد وارد بر دستورالعمل قیمت گذاری شورای رقابت را عدم بروز رسانی  آنالیز بهای تمام شده تولید خودرو که  در سال ۱۳۹۱  انجام شده، اعلام کرد که  هرگز پس از آن مجددا از سوی این شورا محاسبه نشده و همان محاسبه به عنوان قیمت پایه در نظر گرفته شده است و صرفا به صورت سالیانه با شاخص تورم تولید کننده خودرو افزایش داده شده است. این در حالی است که ساختار هزینه های خودروسازان پس از ۱۰سال دچار تغییر شده است و همچنین شاخص تورم تولید کننده نیز نمی تواند بازتاب دقیقی از افزایش هزینه های تولیید کنندگان طی این سالها داشته باشد. مرکز پژوهشهای مجلس  مهمترین راهکار این ایراد را تعیین قیمت تمام شده بر اساس تجزیه و تحلیل هزینه به صورت حداقل سالی یکبار در سال و در نظر گرفتن هزینه های تحقیق و توسعه و هزینه های مالی مرتبط با فعالیتهای تولیدی اعلام کرده است. البته موضوع مهمی که در ساختار هزینه این شرکتها شاید باعث بالارفتن بهای تمام شده نیز شده تکنولوژی بسیار قدیمی و فرسوده خط تولید خودرو میباشد که نیاز فوری برای سرمایه گذاری در این حوزه احساس میشود.

در بخش دیگر گزارش مرکز پژوهشها به  به بحث زیان انباشته این صنعت پرداخته شده و مهمترین دلیل این موضوع در کنار تحریم های بین المللی  ، بحث ساختار مدیریتی و مالکیت صنعت خودرو  است که نیازمند اصلاحات ساختاری میباشد.

ایرادهای ذکر شده در شیوه قیمت گذاری خودرو، عملا موجب شده است که میان قیمت کارخانه و قیمت بازار اختلاف چشمگیری ایجاد شود و رانتی که در اختلاف قیمت وجود دارد بین افراد بسیار کمی توزیع شود و همزمان صنعت خودرو نیز دچار بحران شود. به همین دلیل مرکز پژوهشها برای کوتاه مدت پیشنهاد داده که تمام خودروها به تدریج و با برنامه که وزارت صمت تهیه میکند از قرعه کشی خارج شده و در بورس کالا عرضه شوند. همچنین به منظور کاهش تقاضای غیر مصرفی، فروش خودروهای خریداری شده از بورس کالا در سال اول مشمول مالیات شود. در زمان عرضه خودروساز در تابستان ۱۴۰۱ که قیمت ارز از ثبات نسبی برخوردار بود، عرضه خودرو در بورس کالا نه تنها باعث افزایش قیمت بازار نشد بلکه جز یکی از عوامل کاهش قیمت بازار نیز شد. لازم به ذکر است که طی ۹ ماهه ۱۴۰۱ که ایران خودرو و سایپا محصولات خود را در بورس کالا عرضه کردند طبق آمار اعلام شده از سوی بورس کالا از حیث تعداد خودروهای عرضه شده این دو خودرو ساز کمتر از ۵ درصد محصولات خود را بورس کالا عرضه کردند؛ در حالیکه اگر حجم عرضه قابل توجه و منظم و پیش بینی پذیر بودند قطعا بازار خودرو به تعادل خوبی میرسید و هم تولید کننده و هم مصرف کننده از این اتفاق سود می بردند.

محسن میرزائی معاون عملیات کارگزاری سهم اذین