پر ریسک در بانکداری و پر سود در بازار سرمایه

به گزارش خبرنگار بورس امروز: صنعت بانکداری در کشورمان طی سال‌های فعالیت خود با فراز و نشیب‌های بسیاری مواجه بوده است. گاهی این صنعت در اوج بوده و گاهی با مشکلات بسیاری مواجه شده است. طی سالیان متفاوت زیان‌ده بوده و با کمک دولت سرپا مانده است. در سال‌های اخیر با شروع تحریم‌ها دوران سختی بر بانک‌های ایرانی گذشته است. عدم انتقال پول و مسدود شدن دارایی‌های بانک‌های ایران در کشورهای دیگر به واسطه تحریم‌ها باعث شده عملکرد این سازمان‌های اقتصادی با چالش مواجه شود.

تحلیلی بر عدم توسعه یافتگی بانکداری در ایران

طبق تحلیلی که گروه تحقیقات بین‌المللی بیزریپورت از وضعیت بانکداری در کشورمان ارائه کرده، بخش بانکداری و خدمات مالی ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی توسعه‌نیافته باقی خواهد ماند. بنا به تحلیل این گروه تحقیقاتی سال‌ها تحریم از ورود شرکت‌های خارجی و به‌کارگیری سرمایه‌ و تخصص این شرکت‌ها در بازار ایران ممانعت کرده است. در حالی‌که رفع نسبی تحریم‌ها در سال ۲۰۱۶ باعث دسترسی ایران به دارایی‌های مسدودشده در گذشته شد و زمینه مشارکت خارجی را در این حوزه افزایش داد، اما مداخله سنگین دولت در بخش بانکداری و ضعف نظارت‌های قانونی بر این بخش همچنان مانع از حضور شرکت‌های خارجی در این بازار می‌شود.

کاهش زیان بانک‌های ایرانی در سال مالی‌منتهی به اسفند ۹۷

با وجود زیان‌ده بودن بسیاری از بانک‌ها در سال‌های گذشته اما در آخرین صورت‌ حساب‌های مالی برخی از شرکت‌ها نشانه‌‌هایی از کم شدن زیان و پیش روی به سمت سوددهی دیده می‌شود. بانک صادرات و بانک تجارت که طی سال‌های اخیر و به واسطه برخی اقدامات اشتباه دچار زیان‌های کلانی شده بودند، توانسته‌اند میزان زیان‌های خود را به طور چشم‌گیری کاهش دهند. حتی پیش‌بینی می‌شود که این دو بانک طی سال جاری به طور کامل از زیان خلاص شوند و به سوددهی کامل برسند. این وضعیت برای برخی دیگر از بانک‌ها نیز دیده می‌شود اما برای دو بانک تجارت و صادرات به طرز قابل قبولی رو به کاهش است.

وضعیت صنعت بانکداری در ایران

۳۰ بانک و ۵ نهاد مالی، اعتباری فعال در ایران وجود دارد، این بانک‌ها و موسسات مهمترین نقش را در تامین مالی و اعتباری برنامه‌های توسعه‌ای ایفا می‌کنند. سهم صنعت بانکداری در تولید ناخالص داخلی(GDP)کشور حدود ۲.۵ درصد است که طبق برآوردهای انجام شده دومین ضریب نفوذ را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA)  داراست. ضمن اینکه صنعت بانکداری در ایران با ۲۲ شرکت فعال در بورس اوراق بهادار و فرابورس، دومین و بزرگ‌ترین صنعت پس از صنعت فرآورده‌های نفتی است که حدود ۷ درصد از کل ارزش بازار را در اختیار دارد.

ریسک‌های بانکداری در ایران

به عقیده بسیاری از کارشناسان این صنعت در کشورمان جزو صنایعی است که ریسک بالایی دارد. طی سال‌های اخیر روند دریافت تسهیلات و عدم بازپرداخت آن توسط بدهکاران بانکی اوج گرفته و بانک‌های ایرانی را در معرض ریسک قرار داده است.  ریسک اعتباری یا احتمال عدم برگشت اصل و فرع تسهیلات ارایه شده، ریسک نقدینگی یا عدم توانایی نقدینگی در تأمین نیازهای متقاضیان وام یا دارندگان سپرده و ریسک عملیاتی مانند اختلاس از جمله ریسک‌های صنعت بانکداری در ایران است. ضمن اینکه ریسک نوسان ارز و ریسک نوسان نرخ بهره و ریسک حقوقی نیز از جمله سایر ریسک‌های مترتب به این صنعت بشمار می‌روند. به این موارد باید ریسک مربوط به تحریم‌ها را نیز افزود.

مشکلات بانک‌داری در ایران

بانک‌ها به دلیل سابقه طولانی مدتی که در کشورمان دارند اعتماد عمومی را جلب کرده‌اند. به طوری که مردم با خیال راحت اقدام به سرمایه‌گذاری یا سپرده‌گذاری در بانک‌ها می‌کنند. ضمن اینکه به دلیل عدم پرداخت مناسب به بازار سرمایه، بانک‌ها به محل اصلی و اساسی تامین مالی تبدیل شد‌ه‌اند. البته قطعا تامین مالی از بانک‌ها یکی از اصلی‌ترین وظایف آن‌ها است اما در سال‌های اخیر این مورد شدت گرفته و آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است. بالا بودن مطالبات معوق، بانک محور بودن تامین مالی و بهره گیری کم از بازار سرمایه از جمله مشکلات بانک‌داری در کشور است. به نظر می‌رسد باید برنامه‌ ویژه‌ای در راستای پرورش بازار سرمایه به منظور تامین مالی‌‌های بزرگ انجام شود. در این صورت حجم کار بانک‌ها به تامین منابع مالی کوچک‌تر محدود می‌شود و آن‌ها بهتر می‌توانند نسبت به ارائه خدمات و وصول مطالبات اقدام کنند.

گروه بانکی‌ها در بازار سرمایه

تحلیلگران معتقد هستند که بانکی‌ها طی سال‌ جاری در بورس با رشد خوبی همراه خواهند بود. به لحاظ تحلیل تکنیکال و نموداری و از نظر صورت‌های مالی ماهانه و سه ماهه بانک‌ها این مهم به دست می‌آید که بانک‌ها روند رو به رشد خود را در سال جاری نیز ادامه خواهند داد. سال آینده و با خروج برخی از بانک‌ها از زیان‌دهی قطعا شاهد اقبال بیشتر سرمایه‌گذاران به سهام‌ بانکی‌ها خواهیم بود.

افق گروه بانکی در بازار سرمایه بسیار مثبت است و به خصوص در مورد برخی بانک‌ها که بانک تمیز به شمار می‌روند و از نظر تحلیلی، وضعیت مناسبی را در ترازنامه مالی خود تجربه می‌کنند، دوره رشد آغاز شده و ادامه دار خواهد بود؛ به تبع آن، احتمال اینکه بعد از ادغام بانک‌ها در یک بانک و بازگشایی نماد آنها در بازار سرمایه با هر اسمی، رشد مناسبی حاصل شده و سهام آن مورد توجه باشد نیز امیدواری زیادی وجود دارد.