مهمترین عوامل کلیدی بازار سرمایه در سال جاری چیست؟

به گزارش بورس امروز؛ شاخص کل بورس تهران در آغاز سال ۱۴۰۱ کار خود را با عدد ۱.۳۶۷.۲۵۰ واحد شروع و در پایان اسفندماه به عدد ۱.۹۶۰۴۵۷ واحد رسید و بازدهی ۴۳ درصدی را در ۱۲ ماهه ثبت کرد. این درحالیست که شاخص کل هم وزن با عدد ۳۴۸.۲۶۹ واحد کار خود را شروع کرد و در پایان اسفندماه به عدد ۵۸۵.۲۵۰ واحد رسید و بازدهی ۶۸ درصدی را در این مدت ثبت کرد، این امر حاکی از بازدهی بیشتر سهم های کوچک بازار است.

در سال ۲۰۲۱، فروکش کردن محدودیت های کرونایی و گسترش واکسیناسیون، توام با تحریک تقاضای ناشی از سیاست های پولی انبساطی، منجر به رشد سریع قیمت کامودیتی ها شد. در سال ۲۰۲۲ درگیری های شرق اروپا ( روسیه و اوکراین) نیز بر نگرانی از عرضه بسیاری از کامودیتی ها افزود و باعث افزایش بیش از پیش قیمت ها گردید . به طوری که در واکنش به تورم ایجاد شده، بسیاری از اقتصادهها به سمت افزایش نرخ بهره گام برداشتند. با افزایش تنش بین روسیه و اوکراین، افزایش قیمت انرژی در کنار سیاست افزایش نرخ بهره، به شدت تقاضای کامودیتی ها را تحت فشار قرار داد. به طوری که منجر به افت شدید قیمت ها پس از صعودهای پی در پی در سال قبل شد. پس از یک سال بی ثباتی شدید، با افزایش هزینه های انرژی در بحبوحه حمله روسیه به اوکراین، قیمت گاز در زمستان کاهش قابل توجهی یافت؛ چرا که اروپا توانست بخش زیادی از خلا گاز صادراتی روسیه را با گاز طبیعی مایع یا ال ان جی جایگزین کند. در این مقطع زمانی، قیمت برخی از کامودیتی ها نیز به دلیل کاهش ذخایر جهانی آنها و همچنین تضعیف شاخص دلار، افزایش نسبی را تجربه نمودند.

از مهمترین اخبار با اهمیت در سه ماهه آخر سال ۱۴۰۱ می توان به توافق ایران و و عربستان پرداخت. بازگشایی سفارتخانه ها و از سرگیری روابط ایران  و عربستان می تواند تاثیر مثبت در تحولات منطقه ای داشته باشد. ایران وعربستان به عنوان دو کشور قدرتمند در منطقه جهان اسلام مطرح هستند و این دو کشور دارای ظرفیت های بسیاری در منطقه و مسائل فرامنطقه ای هستند. بنابراین به دنبال این توافق تنش های منطقه ای از جمله روسیه و یمن نیز کاهش خواهد یافت. اگر روابط بین ایران و عربستان با حسن نیت و با ظرافت دقیق راهبردی شکل گیرد، می تواند تغییر در هندسه نظم جدید جهانی را سرعت بخشد. به طور کلی اگر این توافق با  تدوین و اجرای برنامه های کاربردی در دستور کار قرار گیرد، می توان به صلح در خاورمیانه امیدوار باشیم و هزینه های تخاصم بین کشورها صرفا خدمت به مردم منطقه جنگ زده از جمله سوریه و یمن گردد. به عبارت دیگر توافق اخیر ایران و عربستان می تواند موجب صلح و ثبات و پایان دادن به رنج مردم سوریه و یمن شود.

همزمان با توافق ایران و عربستان قیمت ها در بازار طلا و ارز کاهش یافت و این موضوع در تقویت ارزش پول ملی ایران طی چند روز تاثیر فراوان  داشت.

همچنین در این مقطع زمانی بر اساس تصمیم کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی ایران موضوع عرضه خودرو در بورس کالا از لایحه بودجه ۱۴۰۲ حذف شد.

با افزایش نرخ ارز و رشد بازارهای موازی، بازار سهام در فصل زمستان رشد قابل توجهی در این مدت به ثمر رساند.

پس از رکود نسبی در سایر بازارها، تمایل سرمایه گذاران بیشتر از قبل به بازار سرمایه شده و شاخص کل در تلاش برای باز پس گیری سقف قبلی خود است.

در بررسی کلی بازارهای دیگر به عنوان بازارهای رقیب همچون مسکن، خودرو، طلا و ارز، شاهد رشد و ادامه روند فزاینده قیمت ها در این بازارها بودیم. به طوری که شاخص بهای هر متر مربع مسکن در تهران که در ابتدای سال ۱۴۰۱ در محدوده ۳۱۰ میلیون ریال قرار داشت، در پایان آذرماه بر اساس آمار منتشره به محدوده ۴۸۱ میلیون ریال افزایش یافته است. همچنین در بازار سکه و طلا همزمان با روند افزایش قیمت انس طلا در بازارهای جهانی و افزایش نرخ ارز شاهد رشد قیمت سکه و طلا بودیم.

در بازه زمانی ۶ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۱، از عوامل کلان موثر بر شرایط فعلی اقتصاد و بازار سرمایه ایران، موضوع مذاکرات برجام و عدم تحقق نتیجه، به رغم رفت و برگشت های متعدد متن پیش نویس تهیه شده، عنوان می گردد. موضوع مذاکرات برجام و بهبود تعاملات سیاسی کشور در ابتدای سال با جو مثبت نسبت به احیای مجدد آن، در اذهان شکل گرفت. اما از اواخر سه ماهه دوم با وجود موضع گیری های طرفین مذاکرات، در نهایت تا کنون توافق نهایی در این خصوص صورت نگرفته و به تبع آن روند صعودی نرخ ارز در بازار آزاد ادامه یافته است.

از دیگر نکات قابل تامل و تاثیر گذار بر جهت حرکت بازار سرمایه، نرخ دلار نیمایی را می توان عنوان نمود. با وجود رشد قابل توجه قیمت دلار در بازار آزاد و محدودیت های موجود در خصوص تامین منابع ارزی مورد نیاز، افزایش نرخ دلار نیما به میزان افزایش نرخ دلار آزاد نبوده و عملا شاهد کنترل نرخ گذاری در عملکرد شرکت ها با وجود افزایش نرخ دلار در بازار آزاد بوده ایم.

در مجموع با توجه به شرایط فعلی اقتصاد و چشم انداز تورمی در ایران، ابهامات موجود در خصوص آینده سیاست های بین المللی و امکان برقراری تعاملات سیاسی و اقتصادی با دنیا از یک سو و پیش بینی رکود و کاهش رشد اقتصادی کشورها، از عوامل مهم و کلیدی تاثیر گذار بر آینده بازار سرمایه عنوان می گردد.