تورم ارز ، تورم شاخص/ تحمیل سیاست بر بازار

به گزارش بورس امروز؛ شاخص کل بورس در اواسط سال ۱۳۹۷ در ارتفاعی حدود ۱۹۶ هزار واحد قرار داشت که پس از آن، حرکتی تندی را به سمت بالا شروع کرد.

به گونه ای که در سال ۱۳۹۹ به رغم رسیدن به ارتفاع یک میلیون و ۴۱ واحدی، از حرکت رو به بالای خود متوقف نگردید. و در نهایت شاخص کل با یک اصلاح ۱۰ درصدی تا ارتفاع حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ واحدی در مرداد سال ۱۳۹۹ صعود کرد. ارتفاع ۲ میلیون و ۱۰۰ واحدی از شاخص کل بلندترین ارتفاعی بود که شاخص کل تاکنون آن را لمس کرده است.

پس از آن شاخص ریزش ۴۲ درصدی را به همراه داشت که در نهایت در آذر ۱۳۹۹، پس از این ریزش شروع به حرکت رو به بالا تا ارتفاع یک میلیون و ۵۳۳ واحدی می نماید. پس از آن، شاخص باز هم به سمت پایین حرکت کرده و در نهایت به ارتفاع یک میلیون و ۱۰۰ واحدی نزول می کند. در اواسط سال ۱۴۰۰ شاخص کل بورس سقف قبلی خود را یعنی یک میلیون و ۵۳۳ واحدی خود را می شکند و به ارتفاع یک میلیون و ۵۸۹ واحدی می رسد.

اما سپس شاخص کل شروع به حرکت به سمت پایین کرده و این حرکت ادامه می یابد تا زمانی که شاخص کل به ارتفاع یک میلیون و ۲۴۱ واحدی می رسد. از آبان ۱۴۰۱ تاکنون شاخص کل توانسته سقف قبلی  خود را بشکند و تا ارتفاع یک میلیون و ۶۵۲ واحد صعود کند. شاخص کل در ۹ آبان ۱۴۰۱ رشدی را تجربه نمود که در ۱۲ سال گذشته بی سابقه بوده است.

رشد شاخص کل در ۹ آبان ۱۴۰۱ معادل با ۴.۵ درصد بوده است. در سال ۱۳۹۹ شاخص کل بیشترین رشد را به همراه داشته است که معادل با ۴.۴۸ درصد بوده است. اما در نهم آبان ماه شاخص توانست رکورد بیشترین رشد خود را که ۴.۴۸ درصد بود را بشکند و رشدی معادل با ۴.۵۰ درصد را ثبت نماید.

برای درک درست از علت رشد شاخص کل بازار باید یک سری از عوامل بنیادی بازار سرمایه را مورد سنجش قرار داد. یکی از عواملی که می تواند بر رشد شاخص کل بورس تأثیرگذار باشد نرخ ارز یا نرخ دلار است. همانطور که مشخص است بازار سرمایه به ۴ صنعت، فراورده های نفتی، کانی های فلزی، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی اختصاص یافته است که این صنایع ماهیتی صادراتی را دارند در نتیجه به افزایش نرخ ارز مزیت صادراتی این صنایع بالا رفته و به دنبال ثبات قیمت های جهانی سودآوری این شرکت ها نیز بالاتر خواهد رفت.

طبق بررسی های انجام شده اگر نرخ دلار ۱۰ درصد افزایش یابد یک شرکت پتروشیمی نیز می تواند ۱۵ درصد سودآوری خود را افزایش دهد. اما در کنار این شرکت ها، شرکت هایی نیز در بازار سرمایه وجود دارند که درآمد ارزی ندارند و با افزایش نرخ دلار هزینه های گزافی را متحمل می شوند. به گونه ای که درنهایت مجبور می شوند که متناسب با این هزینه های تحمیلی، نرخ محصولات تولیدی خود را افزایش دهند؛ در نتیجه تورم شدیدی در جامعه حاکم می گردد.

در نتیجه افزایش نرخ دلار سبب تشدید تورم های موجود شده به گونه ای که در ۵ سال اخیر کشور ما بیشترین نرخ تورم را به همراه داشته است. افزایش نرخ دلار تا قیمت کنونی نیز میزان این تورم ها را تشدید نموده است.

• رابطه بازار سرمایه با نرخ تورم

اغلب تحلیلگران نتوانسته اند به یک نقطه نظر واحد در خصوص رابطه بین تورم و بازار سهام برسند و این رابطه در کشورهای مختلف متغیر است. اما اساسا ساختار اقتصادی کشور ما به گونه ای است که اثر نرخ تورم بر شاخص فعالیت بازار سهام (ارزش معاملات، حجم معاملات، نسبت ارزش معاملات به کل ارزش جاری بازار سهام) در کوتاه مدت مثبت است. اما بین نرخ تورم و تعداد سهام افزوده شده و نسبت تعداد سهام معامله شده به کل سهام منتشر شده در بلند مدت رابطه معناداری یافت نمی شود.

با افزایش نرخ تورم در کوتاه مدت، سود تقسیمی شرکت ها و به تبع آن قیمت سهام افزایش خواهد یافت؛ در واقع با افزایش تورم، سرمایه گذاران با توجه به اینکه پول ارزش زمانی دارد، از کاهش ارزش پول خود می ترسند، در نتیجه تلاش می کنند که ارزش پول خود را حفظ نمایند. سرمایه گذاری و خرید سهام یکی از روش هایی است که سرمایه گذاران برای حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم ها از آن استفاده می کنند.

• افزایش تورم محرکی بر رشد شاخص بازار

رسیدن قیمت دلار  تا مرز ۴۳ هزار تومان می تواند علتی باشد بر افزایش شاخص کل. یکی از محرک های اصلی تغییرات شاخص کل بازار بورس را می توان نوسانات ارزی دانست و این روزها نیز از این قاعده کلی مستثنی نبوده است.

البته لازم به ذکر است که اتفاقات داخل بازار نیز بر این رشد بی تأثیر نبوده است. از طرف بورس کالا بخشنامه ای در خصوص نحوه محاسبه قیمت پایه محصولات بر اساس ارز توافقی عرضه گردید که این بخشنامه سبب گردید که بر حجم معاملات بسیار افزوده شود.