تاثیر طرح معاملات ریسک در حجم معاملات بازار

مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار بورس امروز عنوان کرد: پس از ابلاغیه جدید پیرامون راه اندازی سامانه مدیریت ریسک، در فضای مجازی اظهار نظرهای متفاوتی پیرامون اثرات آن بر بازار سهام منتشر شد؛ برخی موافق و برخی دیگر مخالف بودند؛ اما میان مخالفت ها دامنه گسترده تری داشت. مدیران سازمان بورس نیز در مصاحبه های مختلف از راه اندازی این سامانه دفاع کرده و کارکرد آنرا به نغع بازار سرمایه میدانند.

وی افزود: پیش از راه اندازی این سامانه، شرکت کارگزاری قادر بود در ساعت معاملات برای مشتریان به میزان دلخواه سهم بخرد. اکنون نیز وضعیت بر همین منوال است؛ اما تفاوت در این است که اینبار مدیر معاملات کارگزاری باید میزان اعتبار را در سیستم تعیین و سپس معامله گر میتواند آنرا انجام دهد. یعنی مدیرمعاملات کارگزاری در بک آفیس خود اعتبار مشتری را ثبت می‎کند و لحظه ای بعد می‎تواند برای مشتری از طریق نامک خرید کند. در واقع مسئولیت ریسک معاملات اعتباری به عهده شرکتهای کارگزاری نهاده شده است.

به گفته دبیرکل کانون کارگزاران، این سامانه تنها کاری که انجام می‎دهد نظارت و مدیریت مدیر کارگزاری بر معامله‎گران است. یک معامله‎گری که در هر نقطه از کشور و دور از مرکز، می‎توانست راسا و مستقیم این اعتبار را به مشتری دهد، الان نمی‎تواند با اختیار خود به خریدار اعتبار دهد و باید از دفتر مرکزی کارگزاری و از طریق مدیران مورد اطمینان کارگزاری، اعتبار را دریافت کند و بعد از اینکه مشخص شد مشتری مورد وثوق است و شارژ اعتبار انجام شد، لحظه ای بعد می‎تواند معامله را برای مشتری انجام دهد. پیش از این ‎کنترل های مدیر کارگزاری به صورت پسین و پس از انجام معامله و پس از وقوع بود، اما با اجرای این سامانه، این نظارت و کنترل بر معامله گران قبل از وقوع و پیش از معامله انجام می شود.

کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در این بین مشکلی که وجود دارد این است که سیستم معاملات برخی کارگزاری ها اصطلاحا استیشن است و برخی کارگزاری ها از سیستم هایی نظیر رکسار استفاده میکنند. سامانه جدید فقط قابلیت خرید از سیستم رکسار را داراست. به همین دلیل است که حجم معاملات بازار در چند روز گذشته نزدیک به ۵۰% افت کرده است. همچنین این طرح اثر کاهنده بر حجم معاملات معامله گران نوسان باز دارد که بخش قابل ملاحظه ای از گردش معاملات روزانه بورس را شامل می شوند. درست است که این طرح باعث کاهش ریسک شرکتهای کارگزاری می شود؛ اما در درازمدت با کاهش قدرت معاملات معامله گران نوسان باز، بر سطح درآمد شرکتهای کارگزاری اثر کاهنده دارد. اما از نکات مثبت آن واقعی شدن بازار است.

وی در ادامه گفت: ریسک افزایش سطح میزان اعتبارات در بازار مخصوصا در یک بازار کاهشی باعث فشار فروش فزاینده و سقوط بازار می شود! واقعی شدن بازار و کاهش سطح معاملات روزانه نوسان بازها هم به روند معقول تر بازار کمک میکند، هم حجم و عمق واقعی بازار را نمایان میکند.انتقاد دیگر به این سامانه مدت زمان اجرای آن است. اکنون این سامانه که بیشتر برای نظارت بر معامله گران طراحی شده، جولانگاهی برای نوسان بازی شده است. به طور مثال درچند روز گذشته میشد در بسیاری از سهام در میانه های تایم کاری خرید و در اواخر بازار که قیمت به صورت هیجانی بالا میرفت آنرا فروخت! به نظر اگر این قانون نهایتا برای کل تایم بازار اجرا شود این معضل نیز برطرف میشود.

میرزایی در انتها تاکید کرد: مجموعا اعتقاد دارم راه اندازی این سامانه ایده ای بسیار عالی برای کنترل ریسک معاملات اعتباری در بازار و کنترل بیشتر بر معامله گران است و هیچ گونه تاثیری بر روند بازار ندارد. به طور مثال در روز اجرایی شدن این طرح شاهد صف خرید سنگین در نماد «خساپا» و برخی نمادهای دیگر بازار بودیم. سهام ارزنده راه خودش را می رود و راه اندازی این سامانه تاثیری بر روند کلی بازار ندارد و فعالان بازار نباید نگران باشند.