حرکت شرکت بورس کالای ایران بر مدار صحیح

حسابرسی صورت‌ های مالی، شرکت بورس کالای ایران (سهامی عام) برای پایان سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۷ نشان می‌دهد که وضعیت وعملکرد مالی و جریانھای نقدی مجموعه و شرکت برای سال مالی منتھی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه‌ھای با اھمیت، طبق استانداردھای حسابداری قرار دارد. بورس کالای ایران در دوازدهمین سال فعالیت خود که با شعار «حمایت از کالای ایرانی» نامگذاری شده بود، توانسته است به‌عنوان یکی از مهمترین ارکان بازار سرمایه نقش پررنگ و اثرگذاری در اقتصاد کشور به‌ خصوص درزمینه برآورده کردن نیاز بخش‌های مختلف اقتصاد از قبیل صنایع فلزی، پتروشیمی، معدنی و کشاورزی ایفا کند.

کشف قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا، کاهش هزینه‌های مبادلات به‌واسطه تسهیل دسترسی به اطلاعات بازار، افزایش نقدشوندگی بر پایه ایجاد بازار ثانویه برای معاملات، ایجاد سازو کار تأمین مالی و سوق دادن آن به‌سمت صنایع توجیه‌پذیر و همچنین ایجاد امکان پوشش ریسک ازجمله کارکردهای بورس کالای ایران در راستای شکوفایی اقتصاد و تولید ملی است. شرکت بورس کالای ایران با برخورداری از ۷ هزار سهام‌دار در چشم انداز خود برای سال ۱۴۰۰، تبدیل شدن به مرجع قیمت‌گذاری کالاهای اساسی و مواد اولیه‌ واسطه‌ای در منطقه و یکی از گزینه‌های اولویت‌دار تولیدکنندگان برای تامین مالی و پوشش ریسک تجاری را ترسیم  کرده است.

درآمد خالص این شرکت در سال ۹۷ با رشد حدود ۴۰ درصدی از ۶۰۰ هزار میلیون ریال سال مالی منتهی به ۹۶ به  ۹۶۶ هزار میلیون ریال در سال مالی ۹۷ رسیده است. به همین منوال سود عملیاتی این شرکت نیز با افزایش بسیار بالایی روبه‌رو شده است. به طوری که سود این شرکت از ۱۴۶هزار سال ۹۵ به ۲۶۱هزار میلیون ریال در سال ۹۶ و در پایان سال مالی منتهی به ۹۷ به بیش از ۵۵۸ هزار میلیون ریال رسیده است. این نشان می‌دهد سود عملیاتی این شرکت۱۱۳ درصد نسبت به سال قبل از آن رشد داشته است. ضمن اینکه درآمدهای غیرعملیاتی این شرکت نیز طی سال گذشته ۴۲ درصد رشد داشته و به بیش از ۳۸۰ هزار میلیون ریال رسیده است. به طورکلی نگاهی به عملکرد مالی این شرکت طی سال‌های اخیر نشان از روند روبه رشد آن  و افزایشی بودن در موارد مختلف داشته است. به اعتقاد کارشناسان بازار سرمایه روند روبه رشد این شرکت نشان از حرکت بر مدار صحیح دارد.

شرکت بورس کالای ایران در پایان سال مالی منتهی ۹۷ مجموع درآمدهای خود را به عدد ۱.۳۴۶.۹۴۱ میلیون ریال رساند. این رقم نشان از رشد بیش از ۳۵ درصدی نسبت به سال ۹۶ دارد. مجموع درآمدهای این شرکت در سال ۹۶ به عدد ۸۶۶.۶۵۵ میلیون ریال رسیده بود.ارزش معاملات این شرکت طی سال مالی منتهی به ۹۷ به عدد ۱.۱۷۳.۳۴۳ میلیارد ریال رسیده است. تا پایان اسفند ۹۷ بیش از ۲۶۱ میلیون سهم از این شرکت به ارزش ۱.۵۸۹.۰۱۸ میلیون ریال و با قیمت هر سهم ۸.۲۹۷ ریال معامله شده است.

بورس کالا در بعد صادراتی

محمود الهی فرد مدیر عامل کارگزاری سیولکس: عملکرد بورس کالای ایران از بدو تاسیس تاکنون مثبت و همواره کمک دهنده به حل معضلات و  مشکلات بوده است. البته باید توجه داشت با توجه به شرایط خاص حاکم بر اقتصاد کشور اعم از تاثیرات ناشی از ماهیت دولتی اقتصاد و محدودیت های بیرونی نظیر تحریم های اقتصادی و آثار ناشی از آن همچون محدودیت ها و مشکلات در رابطه با تبادل مالی با سایر کشورها، بورس کالای ما با جایگاه حقیقی بورس فاصله دارد. تحریم های بین المللی آثار منفی بر کل اقتصاد کشور و همچنین روی بورس ها از جمله بورس کالای ایران داشته و دارد.

تحریم های مزبور باعث شده تا بورس های کشور نتواند با سایر بورس ها ارتباط کاری داشته باشند که این عامل به نوبه خود مانع افزایش حجم مبادلات و ارزش بورس های کشور شده است. ولی به رغم مشکلات یاده شده در بعد داخلی بورس کالای ایران خدمات قابل ملاحظه ای با نشان دادن مشکلات اقتصادی در رابطه با وضعیت عرضه و تقاضا و آثار تورمی و یا رکودی آن بر بازار و کلیت اقتصاد کشور می باشد. بورس کالا با نشان دادن شرایط واقعی اقتصاد، کمک شایانی به برنامه ریزان اقتصادی برای اتخاذ تصمیمات درست و بموقع در جهت رفع معضلات و مشکلات اقتصادی می کند.

بنظر می رسد در بعد صادراتی نیز بورس کالا می تواند نقش مثبتی را ایفا نماید و در خصوص دور زدن تحریم ها در رابطه با برخی کالاها نظیر فلزات تا حدودی موثر باشد و به امر صادرات کشور کمک نماید. نهایتا اینکه با توجه به حضور فعالان اقتصادی در بورس به شفافیت فعالیت های اقتصادی کمک شایانی می نماید لذا بنظر می رسد برای جذب بخش خصوصی برای حضور  بیشتر و بهتر در بورس، می بایست مشوق های بیشتری برای فعالان حاضر در بورس در نظر گرفت.

تامین امنیت معاملات از طریق بورس کالا

ایرج فرجی مدیر کالایی شرکت کارگزاری مبین سرمایه:هرکاری که در هر سازمانی انجام می‌شود، قطعا نقاط ضعف و قوت خاص خودش را دارد. اما بورس کالا به اعتقاد من در بازار تا حدود بسیار زیادی بهم‌ریخته موفق عمل کرد. چه زمانی که سقف قیمتی وجود داشت و چه زمانی که این سقف وجود نداشت.

یعنی وقتی عملکرد بورس را با توجه به شرایطی که موجود بوده می‌سنجیم، تاحد زیادی در کنترل کدهایی که گاها در قیمت‌های معاملاتی، عرضه و تناژ محصولات غیرواقعی بودند، موفق عمل کرده است. به هرحال هر سیستمی یک سری محدودیت‌هایی دارد که باتوجه به همه این محدودیت‌ها عملکرد بورس کالا قابل قبول بوده است. اگر تحریم‌ها کارساز باشد، ممکن است پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها در صادرات محصولاتشان با مشکل مواجه شوند. این امر باعث می‌شود که نقش بورس در بازار داخلی پررنگ‌تر شود.

احتمال دارد که با توجه به تحریم‌ها عرضه داخلی محصولات بیشتر شود. چرا که اصل کار بورس کالا رینگ داخلی است. ما در رینگ صادراتی بورس کالا، محصولات محدودی مانند قیر، عایق رطوبتی، سنگ‌آهن و گوگرد را داریم. اصل عرضه در رینگ داخلی است. هر چه میزان تقاضا و عرضه بیشتر شود نقش بورس پررنگ‌تر می‌شود. در بحث صادرات به ویژه درمحصولات پتروشیمی از آنجایی که در بورس کالا انجام نمی‌شود، خیلی بورس تعیین کننده نیست. مگر اینکه واقعا سازوکاری چیده شود تا در شرایط تحریمی با پیدا شدن مشتریان بیشتر و بهتر، نقش بورس کالا بیشتر شود. یعنی شاید با وجود تحریم‌ها،‌ کالاهایی هم که در بورس کالا عرضه نمی‌‌شده از این به بعد عرضه شود و زمینه‌ساز فعال شدن بورس کالا در رینگ صادراتی باشد. بورس محلی است برای گسترش بازار. روش سنتی، مشتریان محدودی دارد اما با توجه به شناخته شدن بورس هرچه عرضه پررونق و گسترده در بورس کالا انجام شود به همان نسبت دامنه مشتریانی که کار می‌کنند و بازار را می‌شناسند، بیشتر می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های بورس امنیت آن است. ممکن است که تحریم‌ها باعث شود تا یک مشتری خارجی از اینکه بخواهد خریدی از ایران داشته باشد احساس عدم امنیت کند. در این میان بورس کالا به عنوان یک نهاد مستقل بین خریدارو فروشنده عمل می‌کند و می‌تواند امنیت معاملات را تامین کند. وقتی امنیت معاملات تامین شود، مشتری خارجی نیز برای خرید کردن ترس کمتری دارد. به اعتقاد من در گسترده شدن تعداد مشتریان به عنوان یک روش غیر سنتی نتیجه بخش است.

بورس کالا می‌تواند به دور زدن تحریم‌ها کمک کند

مهدی رباطی مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران:سال گذشته برای بورس کالا واقعا سال خاصی بود. این هم به دلیل مسائلی بود که در بحث نرخ ارز به‌وجود آمد و محدودیت‌هایی که در بحث سقف‌گذاری برای خرید‌ها وجود داشت. همچنین محدودیت عرضه و یک مقدار فضای امنیتی و غیراقتصادی بر بورس کالا حاکم شد. به همین دلیل در یک سال اخیر ما شاهد این بودیم که بورس کالا نتوانست آن رسالتی که در شفافیت فضای اقتصادی کشور و قیمت‌گذاری کالاها و سیاست عرضه و تقاضا را انجام دهد. به نظر من یک سال گذشته سال پرچالش و همراه با حاشیه‌های فراوان برای بورس کالا بوده است.

بورس کالا ظرفیت بسیار بالایی دارد که اگر سیاست‌های بالا دستی، سیاست‌های کلان اقتصادی از مسیر کارشناسی و اقتصادی جلو برود، ظرفیت‌های بالایی مانند بورس کالا تا حدود زیادی می‌توانند فعال شوند و به ورود فعالین اقتصادی و تولیدکنندگان به بورس کالا در راستای خرید و فروش محصولات و نیازهایشان کمک کنند.

اما این موضوع مستلزم این است که آن سیاست‌های بالادستی سازوکار بازار را برهم نزند. اگر این اتفاق بیافتد بورس کالا در شرایط فعلی اقتصادی پتانسیل بسیار بالایی دارد. بورس کالا می‌تواند برای دور زدن تحریم‌ها و فروش محصولات شرکت‌های ما به متقاضیان داخلی و خارجی کمک کند.

اگر ما یک فضایی داشته باشیم که فروشنده و خریدار احساس ثبات و امنیت داشته باشند و بدانند سازوکار بازار مورد دخالت عوامل بیرونی قرار نخواهد گرفت، می‌توان به توسعه این بخش امیدوار بود. در یک سال گذشته شاهد بودیم که خیلی از افرادی که به عنوان تولیدکننده یا به عنوان دلال و سفته‌دار فعال بودند بعد از مدتی مورد پیگیری قضایی قرار گرفتند و مشکلاتی برای‌ اینها به‌وجود آمد.ما اگر قصد دور زدن تحریم‌ها را داریم باید یک فضای بازی را بوجود بیاوریم تا فروشنده بتواند جنس خود را در بورس کالا به فروش رساند. چه در بخش پتروشیمی و چه در بخش فلزات. از آن‌طرف هم خریدار یا فروشنده می‌تواند این محصول را خریداری کند و به خارج کشور صادر یا در داخل مصرف کند.

این به‌خودی خود البته کاری را پیش نمی‌برد و مستلزم این است که دولت سیاست‌های کلان اقتصادی خود را تغییر دهد. از جمله بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی، ارز ترجیحی، قیمت گذاری دستوری برای تولیدکنندگان را تغییر دهد. یعنی فضا باید باز باشد تا آن‌ها با همان قیمتی که صادرات انجام می‌دهند در بازارهای داخلی هم با حاشیه سود پایین‌تر محصولاتشان را به فروش برسانند. وقتی این محصولات را به افراد و بنگا‌ه‌های کوچک بفروشند، بحث ردگیری آن‌ها و مورد تحریم قراردادن آن‌ها خیلی سخت‌تر است تا زمانی که شرکت راسا بخواهد صادرات انجام دهد. اگر این فضا بوجود بیاید بسیار به شرکت‌های پتروشیمی و تولیدکنندگان بزرگ فولاد کمک کند.