نرخ خوراک بزرگترین چالش در صنعت پتروشیمی

به گزارش بورس امروز؛ در صنایع پتروشیمی ۲ نوع خوراک گاز و مایع وجود دارد. در ایران و به خصوص در بازار سرمایه بیشتر پتروشیمی ها از خوراک گازی به عنوان ماده اولیه تولید محصولات خود استفاده می کنند. خوراک گازی نیز خود به دو نوع خوراک گاز متان و  گاز اتان تقسیم می شود. واحد هایی همانند پتروشیمی جم از خوراک ترکیبی، یعنی مایع و گاز استفاده می کنند.

اما واحدهایی که محصول اصلی آن ها متانول، آمونیاک و اوره هستند، بیشتر از گاز متان استفاده می کنند. برخی از واحدهای پتروشیمی مانند پتروشیمی زاگرس تنها از خوراک گازی و برخی نیز مانند پتروشیمی بندر امام تنها از خوراک مایع بهره می برند.

به صورت کلی واحدهایی که از الفین ها محصولات اصلی تولیدی آن ها به شمار می روند از گاز اتان و فراورده های نفتی مایع همچون نفتا، پروپان، بوتان، رافینیت ها و غیره و واحدهایی که محصول تولیدی اصلی آن ها متانول، امونیاک و اوره هستند بیشتر از گاز متان استفاده می کنند. مسئله خوراک از مهم ترین چالش های صنایع پتروشیمی بوده و هست.

با توجه به موضوعی که در بحث کمبودهای زیرساختی و سرمایه گذاری در کشور ما مطرح است باید این صنایع را در جهت پیشرفت اقتصادی کشور توسعه داد تا بتوان چشم اندازهای اقتصادی کشور را مهیا نمود. سال ها قیمت گذاری و فرمول های قیمت گذاری این خوراک نشان از ضعف فرمول های این صنایع محسوب می شود و شاید اصلی ترین دلیل عدم سرمایه گذاری های قابل توجه در این صنعت ناشی از همین نحوه قیمت گذاری است. زمانی که قیمت خوراک مایع ۹۵ درصد فوب خلیج فارس تعیین می شود، عملا کشور ما با سایر کشورهایی که صاحب هیچ انرژی ای نیستند، تفاوت نخواهد داشت و داشتن انرژی های موجود در کشور ما نادیده فرض شده است. ۵ درصد تخفیف وزارت نفت نیز به علت هزینه های مخزن داری، صادرات و سایر هزینه های جانبی در نظر گرفته شده است. در صورتی که این هزینه ها، بیش از ۵ درصد به تولید کننده تحمیل می گردد. همین عوامل سبب عدم جذابیت سرمایه گذاری در این حوزه  شده است.

• مقایسه نرخ خوراک ایران با هنری هاب

در فروردین ۱۴۰۰ نرخ خوراک گاز در ایران ۹.۲ سنت بود در حالیکه نرخ خوراک گاز طبیعی هنری هاب تنها ۸.۶ سنت بود. در اردیبهشت نیز نرخ خوراک گاز هنری هاب ۱۰ سنت بود و نرخ خوراک گاز در کشور ما ۱ سنت بیشتر از نرخ خوراک هنری هاب بود. در ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور، مهر، آبان، آذر، دی، بهمن، و اسفند نیز نرخ خوراک گاز طبیعی در هنری هاب به ترتیب با قیمت های ، ۱۰.۶، ۱۲.۶، ۱۴.۲، ۱۶، ۱۹، ۱۸.۴، ۱۴.۹، ۱۴.۲، ۱۶.۴، ۱۶.۲ سنت ثبت گردید. در حالیکه در کشور ما نرخ این خوراک بسیار بیشتر در این ماه ها ثبت گردید و هر ماه ۱۴۰۰ نسبت به ماه قبلی خود فاصله بین این دو نرخ نیز افزایش می یافت. در ماه های اردیبهشت تا اسفند ۱۴۰۰ قیمت نرخ این خوراک در ایران به ترتیب، ۱۲، ۱۴.۵، ۱۶.۷، ۲۲.۳، ۳۱.۵، ۲۹.۲، ۳۸.۶، ۳۰.۱، ۲۰.۹، ۲۱.۱ سنت بود. این شرایط در حالی وجود داشت که کشور ما با برخورداری از انرژی فراوان، بهایی بیش از سایر کشور های توسعه یافته مانند امریکا و قطر پرداخت می کند.

• وجود هاب ها در قیمت گذاری

وجود هاب های وارد کننده گاز طبیعی در فرمول قیمت گذاری متان، شرایطی را ایجاد کرده که آشفتگی های ناشی از جنگ قاره اروپا در بازار انرژی، در قیمت متان منعکس گردد. بدین صورت که نرخ گاز خوراک تحویلی به صنایع داخلی، بالاتر از سایر کشورهای برخوردار از مزیت و منابع انرژی قرار گرفته است. از طرفی، تامین پایدار متان نیز چالش جدی را برای تولید شرکت های نیازمند این گاز در ماه های سرد سال ایجاد نموده است.

فرمول متان نیز با تعیین سقف و کف و اتصال به نفتا و پلی اتیلن، در کاهش قیمت های جهانی محصولات، قیمت اتان را به صورت مصنوعی بالا نگه داشته و بر اساس تجربه، عدم منفعت شرکت ها را از این موضوع به همراه داشته است. اصلاح فرمول گاز خوراک پتروشیمی ها، نه تنها به کاهش نسبی هزینه خوراک برای شرکت های پتروشیمی خواهد انجامید، بلکه هزینه سوخت برای کل صنایع بزرگ مصرف کننده متان را نیز به تعادل خواهد رساند. در نتیجه برای تحقق چشم انداز های پیش روی این صنعت، باید نرخ تمامی خوراک گازی طبق فرمول ارائه شده اصلاح گردد. و اینگونه پتروشیمی ها می توانند بزرگترین چالش موجود را پشت سر گذارند.