حاشیه نشینی اوراق شرکتی

به گزارش بورس امروز، از ابتدای سال جاری حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان اوراق تامین مالی در بورس، فرابورس و بورس انرژی برای شرکت های مختلف توسط شرکت های تامین سرمایه منتشر شده است. سهم بورس از انتشار این اوراق ۸.۶۰۰ میلیارد تومان، فرابورس ۸.۵۰۰ میلیارد تومان بوده است و ۱۰۰۰ میلیارد تومان نیز توسط بورس انرژی مجوز انتشار گرفته است.

از نظر نوع اوراق حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت، ۶۳۰۰ میلیارد تومان اوراق مرابحه، ۹۴۰۰ میلیارد تومان اوراق اجاره و ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق سلف منتشر شده است.

با توجه به محدودیت های پذیره نویسی و انتشار اوراق، نرخ اکثر اوراق منتشره  ۱۸ درصد و پرداخت در دوره های سه ماهه است. با توجه به وجود ارکان استاندارد انتشار اوراق، تعهدات خارج از بازار با خریداران با پرداخت سودهای ترجیحی و سود نگهداری اوراق توسط ارکانی مانند بازارگردان به سایر خریداران پرداخت می‌شود. به عبارت دیگر خریداران می‌توانند نهادهای مالی، بانک‌ها و یا صندوق های سرمایه‌گذاری باشند، با انعقاد قرارداد مجزا سود مازاد بر نرخ های اعلام شده در اعلامیه پذیره نویسی دریافت کنند.

به طور طبیعی نرخ نگهداری به عنوان کارمزد بازارگردانی یا متعهد پذیره نویسی طبق توافقات با ارکان مورد توافق توسط شرکت ها پرداخت می شوند که تضمین انتشار موفق اوراق باشند. از اینرو شرکت‌های تامین سرمایه به عنوان متولیان انتشار اوراق بخشی از کارمزد دریافتی در جهت بازاریابی به شرکت های متقاضی خرید اوراق شرکتی پرداخت می کنند.

ممکن است بر حسب نوع اوراق تامین سود مازاد بر نرخ های انتشار با مکانیزم معاملاتی انجام شود. خلق سود مازاد طی خرید و بازخرید به کسر یا صرف نرخ اسمی اوراق صورت می‌گیرد؛ از این رو تمام ابزارهای بازاریابی برای ایجاد انتشار موفق اوراق در اختیار ارکان انتشار وجود دارند.

با بهره گیری از این مدل ها تمام اوراق منتشره عرضه موفق داشته اند و در دوره پذیره نویسی به طور کامل به فروش می‌رود. مضاف بر اوراق  منتشره شاید بتوان انتشار اوراق گام را نیز به عنوان ابزاری بین بانک و بازار سرمایه به عنوان درگاهی برای تامین مالی کوتاه مدت بنگاه های اقتصادی معرفی کرد. در این مدت ۱۰ هزار میلیارد تومان اوراق گواهی اعتبار مولد اسنادی با ضمانت های مختلف از بانک ها قابلیت معامله پذیری در بازار بورس را یافته است. بازدهی مورد توافق  میانگین در دوره های اخیر معادل نرخ موثر سالانه ۲۴ درصد بوده است. به نظر می‌آید در افق پیشرو این نوع از اوراق نقش بیشتری در تامین مالی کوتاه مدت بنگاه های اقتصادی داشته باشند.

مجموع اوراق منتشره مذکور در مقایسه با حجم اوراق دولتی منتشره نشان از نقش نسبتا کم رنگ تامین مالی شرکت ها در مقایسه با تامین مالی دولت دارد. موارد تکلیفی سرمایه گذاری برخی از ابزارها و نهادهای مالی به همراه بانک ها در خرید و نگهداری اوراق دولتی سبب کاهش سمت تقاضای سیار اوراق شرکتی شده است. به نظر می‌رسد با توجه به عدم وجود تقاضای مناسب در بازار ضمن کاهش امکان تامین مالی شرکت ها از طریق بورس، نرخ موثر تامین مالی آنان افزایش می‌یابد که این موضوع سبب فشار به بانک ها برای تامین مالی شرکت ‌ها و در نتیجه افزایش نرخ بهره خواهد شد. با توجه به موارد مشاهده شده، نرخ سپرده های بلند مدت برای ارقام نسبتا بزرگ به حدود ۲۳ درصد رسیده است.