چالش های اختیار در بازار سرمایه

به گزارش بورس امروز، ابزار مالی به‌طور عمده مشتق یا مبتنی بر یک دارایی پایه هستند و ارزش آن‌ها برخاسته از ارزش دارایی دیگری است و به همین دلیل، ابزار مشتقه نیز نامیده می‌شوند. یکی از ابزارهای مشتقه قرارداد اختیار معامله است. اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمان مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد. از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است.

• اختیارمعامله سهام در بورس ایران

بازار اختیار معامله سهام در بورس ایران یک بازار جدید نوپاست و از اواخر سال ۹۵ به وجود آمده است. یکی از مشکلات و ایرادات اساسی بورس ایران این است که بازار بورس ایران دو طرفه نیست اما اختیار معامله سهام به وسیله قرارداد اختیار خرید سهام و قرارداد اختیار فروش سهام این مشکل را تا حد بسیار زیادی حل می کند. کارگزاری هایی که بازار اختیار معامله و ارائه می‌دهند تحت دو پلتفرم صحرا و تدبیر فعالیت می کنند. با وجود اینکه این بازار،  قابلیت حل مشکل بسیار بزرگ بورس ایران که قفل در صفحه فروش و صرف خرید شدن باشد را دارد، اما از این بازار حمایت خاصی صورت نمی گیرد. سازمان بورس برای رفع تکلیف، این ابزار را راه اندازی کرده است و تنها چند سهم شاخص ساز اقدام به انتشار اوراق نموده اند؛ از طرف دیگر کارگزاری ها خدمات مربوط به ثبت نام و ارائه معاملات این بازار را سخت‌گیرانه انجام می‌دهند مانند چک ضمانت و یا مبالغ بالای موجودی نقد و سهام در پورتفوی؛ به طوری که پشتیبانی های لازم توسط کارگزاری ها صورت نمی‌گیرد. در ادامه به مشکلات و چالشهای مربوط به اختیارمعامله در بورس ایران خواهیم پرداخت.  از مهمترین مسائل و مشکلات این بازار می‌شود به موارد زیر اشاره کرد:

۱- نواقص سامانه‌های معاملاتی و زیرساخت کارگزاری

۲- عدم بازارگردانی مناسب در معاملات اختیار

۳- ارائه ناقص وجوه ابزار مشتقه در برخی کارگزاری‌ها همچون وثیقه سهام به‌ عنوان وجه‌تضمین در حالیکه متن صریح دستورالعمل معاملات اختیارمعامله می‌باشد. با حل این مشکل، امکان اجرای استراتژی‌های معاملات اختیار فراهم می‌شود و نهایتا به افزایش عمق و کارایی بازار منجر خواهد شد.

۴- اجرایی فروش استقراضی سهم هایی که دارای اختیار معامله‌اند.

۵- محاسبه شاخصی برای بازار اختیار معامله

۶- ایجاد معاملات اختیار معامله برای دارایی‌های با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و اخزا