تامین مالی از طریق اوراق مالکیت و انتشار سهام بیشتر برای شرکت‌هایی است که طرح توسعه دارند. این شرکت‌ها اگر چشم‌انداز روشنی داشته باشند و نرخ بازدهی که کارشان دارد مطابق با حداقل بازدهی مورد انتظار بازار سرمایه باشد می‌توانند شرکت خود را در بازار بورس یا فرابورس مورد پذیرش قرار دهند و سپس از امکان افزایش سرمایه و تامین مالی از طریق آورده سهامداران جدید بهره مند شوند.

شرکت‌ها، صنایع و واحدهای تولیدی به منظور توسعه کسب‌وکار خود نیازمند به دست آوردن نقدینگی هستند. کسب نقدینگی و تامین سرمایه می‌تواند از طریق شبکه بانکی انجام شود یا از طریق بازار سرمایه. تامین مالی از بانک‌ها معمولا طولانی‌تر خواهد بود اصولا بانک‌ها در پرداخت تسهیلات محدودیت‌های بسیاری دارند. همین مساله باعث می‌شود تا صنایع بزرگ و شرکت‌های سهامی، سراغ بازار سرمایه بروند. در خصوص اینکه چه روش‌هایی در بازار سرمایه برای تامین مالی وجود دارد جواد عشقی‌نژاد مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مدبران اقتصاد می‌گوید: تامین مالی در بازار سرمایه می‌تواند مبتنی بر بدهی یا دارایی باشد. طی این‌ سال‌ها تجربه خوبی از تامین مالی به این روش وجود داشته است.

وی در خصوص اینکه کدام روش به اصلاح ارزان‌تر تمام خواهد شد می‌گوید: لغت ارزانی را باید با احتیاط استفاده کنیم. بهای پول در یک اقتصاد کاملا مشخص است. تامین مالی چه از بازار سرمایه باشد، چه از بورس کالا و چه از بانک باشد، هزینه‌های مستقیم و قابل شناسایی در صورت‌های مالی، تقریبا در همه این بازارها مشابه یکدیگر است.

عشقی‌نژاد در مورد تفاوت‌های موجود در این بازارهای مالی اظهار می‌کند: در بحث سرعت، اعتبار و کردیت و روش‌های اجرایی که گاها بین بازار پول و بازار سرمایه مبانی اتکایی آن و روش‌های اجرایی و زمان اجرا اندکی متفاوت است.

 خدمات تامین مالی بورس به شرکتهای بزرگ

شهاب الدین ادیب‌ مهر مدیر سبدگردانی مشاوره سرمایه‌گذاری معیار می‌گوید: شیوه‌های تامین مالی در بازار سرمایه به دو روش اوراق مالکیت یا اوراق بدهی تقسیم می‌شود و در ایران هر دو روش وجود دارد کاربرد دارد.

وی می‌افزاید: تامین مالی از طریق اوراق مالکیت و انتشار سهام بیشتر برای شرکت‌هایی است که طرح توسعه دارند. این شرکت‌ها اگر چشم‌انداز روشنی داشته باشند و نرخ بازدهی که کارشان دارد مطابق با حداقل بازدهی مورد انتظار بازار سرمایه باشد می‌توانند شرکت خود را در بازار بورس یا فرابورس مورد پذیرش قرار دهند و سپس از امکان افزایش سرمایه و تامین مالی از طریق آورده سهامداران جدید بهره مند شوند. در ادبیات مدیریت مالی، این روش روشی گران‌قیمت به حساب می‌آید. به این خاطر که هم مالکیت را با دیگران شریک می‌شوید و هم کسانی که در این کار شریک می‌شوند انتظار بازدهی بیشتری نسبت به نرخ بازدهی اوراق بدهی دارند چرا که ریسک‌های شرکت را می‌پذیرند و در عرصه واقعی اقتصاد مشارکت می‌کنند. پس طبیعتا باید نرخ بدون ریسک به اضافه یک نرخ بازده مشخص را به دست بیاورند.

بیشتر بخوانید:  عرضه بلوکی سهام "فملی" در فرابورس

ادیب‌مهر با بیان اینکه علاوه بر این مورد، ابزارهای مالکیتی جدید دیگری مانند صندوق‌های جسورانه در حال شکل گرفتن است، می‌گوید: تامین مالی از طریق این صندوق ها بیشتر برای شرکت هایی کاربرد دارد که که فکر و ایده نوپایی دارند و قصد پرورش ایده و فکر خود تا را رسیدن به مرحله تجاری سازی را دارند.

این کارشناس بازار سرمایه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین روش تامین مالی در دنیا را اوراق بدهی می‌داند که از طریق عرضه اوراق قرضه انجام می‌شود. ادیب‌مهر می‌گوید: در ایران به خاطر محدودیت‌های شرعی که وجود دارد روش اوراق قرضه انجام نمی‌شود و اوراق صکوک که مبتنی بر عقود اسلامی است مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شهاب‌الدین ادیب‌مهر با اشاره به روش‌های مختلف در عقود اسلامی اظهار می‌کند: اوراق بدهی برای ما انواع مختلفی دارد و متناسب با نیاز شرکت، می‌تواند اوراق مشارکت، مرابحه یا اجاره به شرط تملیک باشد.

گران بودن یا گران نبودن تامین سرمایه در ایران موضوعی است که همواره روی آن بحث بوده است. بسیاری معتقد هستند که تامین مالی برای تولید در کشور بسیار گران به دست می‌آید.
ادیب‌مهر در این خصوص می‌گوید: بحث ارزانی یا گرانی تامین مالی در دنیا به این بازمی‌گردد که شرکت چقدر توانایی دارد که بدون اینکه به مشکلی برخورد اصل و سود وجهی که قرض گرفته را پس بدهد. در دنیا موسسات رتبه‌بندی اعتباری، توانایی مالی شرکت‌ها را بررسی می‌کنند و متناسب با توانایی شرکت‌ها به آن‌ها رتبه اعتباری می‌دهند.

این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه در ایران هنوز این مساله جا نیفتاده است می‌گوید: عمده‌ شرکت‌هایی که توانسته‌اند از بازار سرمایه تامین مالی کنند، شرکت‌هایی با سرمایه بالا و شناخته شده و همچنین شرکت‌هایی وابسته به دولت بودند و خیلی بخش خصوصی ما نتوانسته از ظرفیت‌هایی که بازار اوراق بدهی دارد، استفاده کنند.

بیشتر بخوانید:  قیمت سهام ۱۵ شرکت، بیمه می شود/ تزریق اطمینان‌بخشی به بازار سهام

وی با اشاره به مجوزهایی که سازمان بورس برای ایجاد موسسات اعتباری صادر کرده است می‌گوید: اگر این مورد گسترش پیدا کند بازار ما نیز بیشتر می‌تواند از پتانسیل‌های تامین مالی مبتنی بر اوراق بدهی بهره‌مند شود.

تامین مالی از بازار سرمایه به عقیده بسیاری از کارشناسان اقتصادی دارای مزیت است. شاید یکی از مهم‌ترین آن‌ها سریع بودن دسترسی به منابع مالی بازار سرمایه باشد.
در این خصوص عشقی‌نژاد می‌گوید: سرعت این تامین مالی باعث شده تا در دنیا این روش مورد تاکید و توجه باشد. ضمن اینکه هزینه‌های مالی مستقیم و غیرمستقیم تامین مالی در بازار سرمایه‌ به نسبت بازار پولی کمتر است. همچنین از نظر فرآیند اجرایی تامین‌کنندگان منابع مالی، سرمایه‌گذاران معنی سرمایه‌گذاری را بهتر می‌دانند و آشناتر هستند. یعنی سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری در این بخش راحت‌تر انجام می‌شود.

شهاب‌الدین ادیب‌مهر نیز با بیان برتری‌های تامین مالی در بازار سرمایه‌ می‌گوید: مهم‌ترین مزیت‌ این تامین مالی حجم آن است. با توجه به اینکه سرمایه‌های خرد جمع می‌شود، می‌توان روی مبالغ سنگین‌تری و برای پروژه‌های بزرگ‌تری سرمایه‌گذاری کرد. ضمن اینکه اگر شرکت صورت‌ مالی مناسبی داشته باشد تامین مالی از طریق بازار سرمایه می‌تواند خیلی سریع انجام شود.

افزایش سرمایه یکی از مواردی است که شرکت‌های مختلف از آن برای به دست آوردن نقدینگی و تامین مالی استفاده می‌کنند. در اینکه آیا می‌توان از این مورد هم به عنوان روشی برای تامین مالی نام برد یا خیر اختلاف نظر وجود دارد. عشقی‌نژاد در این زمینه می‌گوید: این روش می‌تواند تامین مالی محسوب شود. وقتی این مورد به سرمایه اضافه می‌شود و نسبت‌های مالی شرکت را اصلاح می‌کند می‌تواند برای گرفتن خط اعتباری یا اصلاح ساختار سرمایه‌گذاری مناسب باشد. البته نکات فنی در این مساله وجود دارد که آیا شرکت مشمول ماده ۱۴۱ بوده و از افزایش سرمایه استفاده می‌کند یا شرکت سودآور بوده است. اگر شرکت مشمول ماده ۱۴۱ باشد برای شرکت ویژگی‌های بهتری خواهد داشت.

بیشتر بخوانید:  بازارگردانی نماد «بالاس» تمدید شد

در مقابل شهاب‌الدین ادیب‌مهر با بیان اینکه افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها نمی‌تواند به عنوان روش تامین مالی محسوب شود، می‌گوید: چرا که آورده‌ نقدی برای شرکت ندارد. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی بیشتر برای اقتصادهایی است که شرایط تورمی را تجربه می‌کنند و اطلاعات ترازنامه‌ای آنها با ارزش روز دارایی‌های‌شان مطابقت ندارد. در کشورمان شرکت‌هایی که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت هستند و بیش از نیمی از سرمایه‌شان زیان انباشته دارند از این روش استفاده می‌کنند.