به دست آهن تفته کردن خمیر
به گزارش بورس امروز، داستان تاسیس ذوب آهن اصفهان بقدری جذاب و سرشار از احساسات ملی و افتخارات میهنی است که نمی‌توان اهمیت این صنعت پیشران را در احیای ساختار صنعتی ۶۰ ساله کشور نادیده گرفت. کارخانه‌ای که در زمان پهلوی اول مذاکرات ساخت آن برای ایجاد یک واحد ۱۵ هزار تنی با آلمانی‌ها با […]
به گزارش بورس امروز، داستان تاسیس ذوب آهن اصفهان بقدری جذاب و سرشار از احساسات ملی و افتخارات میهنی است که نمی‌توان اهمیت این صنعت پیشران را در احیای ساختار صنعتی ۶۰ ساله کشور نادیده گرفت. کارخانه‌ای که در زمان پهلوی اول مذاکرات ساخت آن برای ایجاد یک واحد ۱۵ هزار تنی با آلمانی‌ها با دستور آمریکا متوقف و بر باد رفت و تجهیزات و ماشین‌آلات آن و سرمایه ی ملت ایران همزمان با جنگ جهانی دوم در دریای مدیترانه توسط انگلیسی‌ها توقیف و ۴ سال در بیابان‌های مصر زنگار بست.
در دوران پهلوی دوم طی قراردادی با شوروی و نزدیکی پهلوی دوم به آنها ذوب آهن تاسیس شد و امروز یکی از افتخارات صنعتی کشور حتی در دوران سخت تحریم‌ها می باشد. آمریکا در آن دوران در شیکاگو سرمایه‌گذاری هنگفتی در تولید آهن و فولاد داشت و نگران از دست دادن بازار در ایران و خاورمیانه و آشتی ایران با آلمان هیتلری بود. با پایان کار نازی‌ها در آلمان تسلط آمریکا بر این کشور و دستور مستقیم به رئیس جمهور آلمان بارها مانع عقد قرارداد ایران با شرکت کورپ می‌شوند تا در نهایت ایران موفق به ساخت این کارخانه با اتحاد جماهیر شوروی آن زمان می‌شوند. ابتدا محل احداث این کارخانه در زمین‌های اطراف تهران در نظر گرفته شد اما با مخالفت روبرو می شود. در سال‌های بعد قرعه فال به نام اصفهان می‌افتد و اولین واحد مادر تخصصی صنعت فولاد کشور توسط شوروی در ازای دریافت گاز از ایران شکل می‌گیرد. دنیای صنعتی استعماری آن روزگار تنها از ایران خام فروشی سنگ آهن و مواد اولیه می‌خواست. اما پس از انقلاب ذوب آهن اصفهان به نمادی از ایستادگی در صنعت تبدیل شده است که باید همچنان مورد حمایت ملی قرار گرفته و چالش‌های پیش پای آن را با درایت کنار زد.
ظرفیت این کارخانه در حالی برای ساخت حداکثر ۱۵ هزار تن فولاد در نظر گرفته شد که امروز این ابر واحد صنعتی از صادرات یک میلیون و ۱۱۶ هزارتن فولاد در سخت‌ترین شرایط تحریمی خبر می‌دهد.
توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، تامین مواد اولیه و به ویژه آب، سه مشکل ادامه‌دار صنعت فولاد در کشور است و با توجه به چشم‌انداز افزایش ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن و مصرف حداقل ۲۲ میلیون تنی آن نیازمند درایت هرچه بیشتر است.
از میان مشکلات موجود فاجعه خشکسالی کشور و نبود مدیریت بلندمدت در هدایت آب‌های سطحی و زیرسطحی و همچنین کاهش بازندگی در سال‌های اخیر موجب نگرانی بیشتر است. صنعت فولاد به عنوان یک صنعت آب‌بر، طی سال‌های دور بر اساس جغرافیای جمعیتی منطقه‌ای، نزدیکی به معادن و آب فراوان، مزیت نسبی ویژه داشته اما امروز با تغییرت اقلیمی و افزایش تورم انباشته در اقتصاد، نیازمند پایه‌ریزی طرح‌های موازی تدریجی در ایجاد ارزش افزوده جدید و حفظ مزیت نسبی تولید در نزدیک کردن مواد اولیه، زیرساخت‌های حمل و نقل و بنادر و آب است. در این میان استفاده از تکنولوژی و تجربیات روز دنیا بی شک راهگشاست.
افزایش متوسط ۱۰۵ درصدی انواع تولیدات ذوب‌آهن اصفهان در سال ۱۴۰۰ موید این ادعا است که نباید نمادهای صنعتی با گذشت حتی ۶۰ سال از فعالیت خود، باید به عنوان یک غرور ملی بالنده بماند اما اگر لازم است، برای تامین آب آن باید با مدیریت مصرف، به شناسایی چاه ها و تجهیز آن به آب شیرین کن ها و دیگر اقدامات پرداخت. واحدی که روزانه به ۱۵ هزار تن سنگ آهن نیاز دارد، امروزه شاید به دلیل صادرات خام سنگ‌آهن دانه بندی شده به سهمیه‌ای زیر ۳۰۰۰ تن دست رسی داشته باشد و با حداکثر ۶۰ درصدظرفیت کار می‌کند. تولید انواع چدن، انحصار تولید ریل راه‌آهن و انواع تولیدات ساختمانی و صنعتی از جمله افتخارات تولید دراین واحد پیشران است. افزایش بهای برق و آب که از مهمترین مشکلات این واحد تولیدی عنوان شده، خود به دلیل افزایش جمعیت و تغییرات اقلیمی منطقه مرکزی کشور و البته تورم انباشته است.
اگر وجود معاون سنگ آهن، نیروی کار متبحر و انرژی عامل گسترش و توجه جدی به توسعه صنعت فولاد در کشور شده، باید نگاه نوینی به تجدید حیات این صنعت در سواحل استراتژیک مکران هم داشت. «مطالعات اقتصادی و بازار، اکتشاف، استخراج، فرآوری مواد اولیه اصلی و نهاده‌های تولید، زیرساخت‌ها نظیر ریل، جاده و بندر، انرژی، تکنولوژی و بومی‌سازی، سرمایه‌گذاری واحد‌های زنجیره فولاد، مسائل زیست‌محیطی و ایمنی و سلامت شغلی، مکان‌یابی و جانمایی واحد‌های فولادی و استراتژی توسعه» از جمله مهمترین اهداف طرح جامع فولاد است که باید مسئولان برای ۱۰۰ سال آینده طرح‌های استراتژیک در این صنعت درافکندند.
امروز به دلیل سیاستهای تجاری و ارزی در کشور و محدودیت‌های بین‌المللی پیش روی اقتصاد ایران، صنعت و تولید داخلی با سیاست های تعرفه ای دولت می بایست مورد حمایت قرار گیرد؛ در بیشترین حالت تعرفه واردات فولاد در کشور مربوط به محصولات نهایی است، و اینگونه صنعت فولاد کشور در برابر تعرفه های پایین و واردات از سایر کشورها، توان رقابت منطقی را از کف می دهد. به یادداشته باشیم که پایداری این صنعت در کشور در کنار صنعت پتروشیمی بی شک دو بال قدرتمند اقتصاد کشور در عبور از سختی‌ها و متوقف کردن فرهنگ خام فروشی در میان برخی کم‌اراده هاست.
