آپشنی با دشواری پیش بینی

به گزارش بورس امروز، معاملات آپشن گزینه های متنوعی را در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد. سرمایه گذاری در اختیار معامله ها می تواند بازدهی مناسبی را ایجاد نماید. قرارداد معاملات آپشن از قرن ها پیش در یونان باستان بوده است. اولین کسی که از آپشن استفاده کرد فیلسوف یونانی تالس بوده است. بورس اختیار معامله شیکاگو که یکی از مهم ترین بورس های اختیار معامله در دنیاست که در سال ۱۹۷۳ تاسیس شده است.

معاملات آپشن به شما این حق را می دهد که بتوانید اوراق بهادار خاص را در یک تاریخ خاص و با قیمتی مشخص خریداری کنید و یا به فروش برسانید. هنگام خرید یک اختیار معامله افراد می توانند دارایی پایه را هم معامله کنند اما موظف به انجام این امر نیستند. به طور کلی معاملات آپشن به صورت اختیار خرید و اختیار فروش وجود دارد.

در اختیار خرید، این حق به افراد داده می شود که در مدت زمان معینی یک اوراق بهادار را با یک قیمت مشخص خریداری نمایند و به قیمتی که بابت خرید این اوراق دریافت می گردد، قیمت اعمال گویند.

در اختیار فروش نیز به جای حق خرید اوراق بهادار یک حق فروش به دارندگان این اوراق تعلق می گیرد که بتوانند اوراق در دسترس را با قیمت اعمال تعیین شده بفروشند. این نوع معاملات مانند سایر استراتژی های سرمایه گذاری مزایا و معایبی را به همراه خواهد داشت.

یکی از مزیت های این معاملات، انعطاف پذیری و نقدشوندگی می باشد و اینکه در برخی از این اختیار معامله ها افراد می توانند مقادیر کم تری را نیز برای سرمایه گذاری انتخاب نمایند. همچنین از این اختیار معامله ها می توان برای ایجاد حفاظت در برابر خطرات منفی و ایجاد تنوع در مجموع سرمایه گذاری هم استفاده نمود و همینطور با داشتن اطلاعات و دانش کافی در این زمینه می توان بازدهی مناسبی را کسب نمود.

اما از معایب این گونه معاملات می توان به دشوار بودن پیش بینی قیمت سهام اشاره کرد. اگر تحلیل افراد درباره این اوراق اشتباه باشد انجام این معاملات می تواند ضررهای جدی ای را برای سرمایه گذاران ایجاد نماید.

استفاده از ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه ایران از سال ۱۳۹۵ آغاز گردید و از سال ۱۳۹۶ کم کم رونق یافت، به گونه ای که سال ۱۳۹۷ تقاضا برای این نوع ابزارها بسیار افزایش می یابد. در سال ۱۳۹۷ تعداد کل نمادهای اختیار معامله ۴ الی ۵ عدد و تعداد کل قراردادهای معطوف به آن ۳۲ هزار مورد بوده است. اما اکنون ۳۳ نماد معاملاتی آپشن داریم و همچنین حجم قراردادها نزدیک به ۵ میلیون عدد رسیده است.

ورود با تاخیر  

مهدی محمودیان – عضو هیات مدیره کارگزاری بانک دی | به طور کلی آبشن ها به  عنوان وسیله‌ای برای مدیریت ریسک سرمایه گذاری از دو نوع اختیار فروش و اختیار خرید برخوردارند. البته ابرازهای مهندسی ریسک بیشتر به مانند سوآپ  در سایر کشورها مورد استفاده قرار می گیرند به گونه ای قدمت استفاده از این ابزارها در بسیاری از کشورها به بیش از ۴۰ سال می رسد.  این درحالیست که ما در بازار سرمایه خود در شروع کار به دنبال اجرایی و فعال کردن ابزار آبشن به  صورت ناقص و ناکارا  هستیم؛ آن هم در بازاری که در زمان ریزش بازار فاقد ابزارهایی مانند فروش استقراضی هستیم.

بسیاری از این ابزارها در زمان نزولی بودن بازار مورد  استفاده قرار می گیرند.  در واقع در شرایط نبود ابزار فروش استقراضی بسیاری از ابزارهای مهندسی مالی، کاربردی زیادی نمی توانند داشته باشند.

اما با این حال تلاش برای راه اندازی این ابزار ها خود جای امید دارد.  در این میان صندوق ها ابزار حرفه ای خرید و فروش سهام هستند، یعنی به جای ورود مستقیم افراد به  خرید و فروش سهام، از صندوق ها استفاده می شود.  از سوی دیگر، سرمایه گذاری صندوق‌ها در بازار اختیار معاملات به عنوان یک گزینه سودآور می تواند با افزایش فعالیت صندوق ها ضمن مدیریت ریسک آنها منجر به بهره گیری بیشتری از فرصت بازار شود. در این میان از آنجایی که قرار داد اختیار خرید و فروش  یک ابزار مدیریت ریسک است لذا در کوتاه مدت استفاده از این ابزارها نمی تواند از اثرگذاری بالایی برخوردار باشد.

اما به طور کلی به دلیل اینکه همواره فرصت در بازار وجود ندارد، می‌توان از این ابزارها در زمان های خاص استفاده کرد. برای مثال با افزایش قیمت کامودیتی ها در پی جنگ بین روسیه و اوکراین برخورداری صندوق ها از این آبشن ها می تواند منجر به بهره گیری از فرصت های ناگهانی بازار شود.

به طورکلی ابزارهای مهندسی مالی، ابزارهایی هستند که در اتفاقات ناگهانی بیشتر کمک می‌آیند.  البته استفاده از این ابزارها  نیاز به فرهنگ سازی به منظور آشنایی همه مدیران صندوق های سرمایه گذاری با آنها دارد. این فرهنگ سازی می تواند در قالب تهیه پکیج کاملی از ابزارهای مالی باشد و در کنار آن دوره های آموزشی نیز  برگزار شود. در مقایسه سرمایه گذاری مردم در صندوق ها در ایران و سایر کشورها می توان به کشوری مانند آمریکا اشاره کرد که بیش از ۷۰ درصد مردم در صندوق ها سرمایه گذاری می کنند. بر این اساس سرمایه گذاری در قرار دادهای اختیار خرید و فروش نیازمند فرهنگ سازی در رسانه ها، جراید، رسانه ملی و … است.

یک مشکل سر راه آپشن ها

سید علی خسروشاهی مدیر سرمایه گذاری سبدگردان اندیشه صبا | به صورت کلی اختیار معاملات یکی از گزینه های جذاب سرمایه گذاری برای صندوق های سرمایه گذاری است چرا که می تواند تا حدود زیادی ریسک صندوق ها را  کاهش دهد. متاسفانه به رغم راه اندازی اختیار معاملات در بورس کالای ایران در چند سال گذشته، به دلیل حجم کم معاملات فعالیت در این بازار با ریسک نقدشوندگی همراه است.

تجربه امکان استفاده صندوق های طلا از آپشن اختیار معاملات نشان می دهد که مشکلات نرم افزاری در سیستم حسابداری اینگونه صندوق ها محاسبه nav با مشکل روبرو می گردد. بر این اساس به نظر می رسدکه قبل از ورود صندوق ها به معاملات آپشن بهتر است از شرکت های ارائه دهنده نرم افزارهای حسابداری صندوق ها استعلام به عمل آید که آیا در محاسبه nav صندوق ها مشکلی ایجاد می‌شود یا خیر ؟

در هر صورت قرار دادهای اختیار معاملات یکی از گزینه های جذاب برای کاهش ریسک صندوق های سرمایه گذاری برای برای مدیران است. لذا در این گونه معاملات، به جای تمرکز بر افزایش بازدهی می‌بایست بر کاهش ریسک صندوق متمرکز شد.