جذابیت اوراق سلف موازی استاندارد برای صندوق های سرمایه گذاری

به گزارش بورس امروز؛ در بورس انرژی، کالاها به سه صورت پذیرش می‌شوند:
• پذیرش کالا در بازار فیزیکی
• پذیرش کالا در بازار فرعی
• پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا در بازار مشتقه

برای پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا از جمله قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله، دارایی پایه از بین کالاهای پذیرفته ‌شده در بورس یا کالاهای دارای بازار نقدی قوی انتخاب ‌می شوند.

بازار مشتقه شامل سه تابلوی قرارداد سلف موازی استاندارد، قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله است. معاملات در بازار مشتقه نیز به‌صورت تمام الکترونیکی انجام می‏ پذیرد. قرارداد سلف موازی در بازار مشتقه معامله می شود. در این قرارداد، دارایی پایه تعیین می‌شود و مقدار معینی از این دارایی، بر اساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می‌رسد. وجه قرارداد نیز باید در هنگام معامله و طبق زمان‌بندی تعیین ‌شده در مشخصات قرارداد پرداخت شود. دارایی پایه نیز در سررسید، تحویل داده می‌شود. از جمله ویژگی‌های بارز این قرارداد آن است که در طول دورۀ معاملاتی، خریداران می‌توانند قرارداد سلف موازی استاندارد را به میزانی که خریداری کردند به شخص دیگری بفروشند. این قراردادها به طور مستقل از یکدیگر و مطابق با شرایط سلف موازی استاندارد انجام می‌شوند.

سلف قراردادی است که براساس آن مقدار معینی از دارایی پایه با مشخصات قرارداد سلف به فروش می رسد. وجه قرارداد مذکور باید نقدی پرداخت گردد. همچنین دارایی پایه نیز باید در سررسید مشخصی در آینده تحویل داده شود. قرارداد سلف علاوه بر تامین مالی تولیدکننده، خریدار و فروشنده را در مقابل نوسانات قیمت یا سود و زیان ناشی از تغییرات قیمت در آینده مصون می دارد. به رغم مزیت های معاملات سلف عادی، این نوع از قرار دادها با محدودیتهای خاصی نیز مواجه اند که بهره گیری حداکثری از آنها جهت تأمین مالی به خصوص در دوره های رکودی را تحت تأثیر قرار می دهد. خریداران در معاملات سلف عادی با ریسک تغییرات قیمت و ریسک نقدشوندگی مواجه اند، زیرا به دلیل نبود بازار ثانویه برای این نوع معاملات امکان فروش کالای موردنظر توسط خریدار به شخص ثالث وجود ندارد.

از این رو، خریداران تمایلی به شرکت در تأمین مالی بلندمدت (بیش از ۶ ماه) با این شیوه ندارند و تأمین مالی در این روش به دوره های کوتاه مدت محدود می گردد. این مشکلات با معرفی اوراق سلف موازی استاندارد در بازار ثانویه برطرف شده است. معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد، شکل تکامل یافته معاملات سلف عادی در بازار فیزیکی است. این اوراق یکی از ابزارهای تأمین مالی برای تولیدکنندگان است و سرمایه گذاران با خرید اوراق سلف موازی استاندارد به صورت مستقیم در ارتقاء سطح تولید ملی مشارکت می نمایند. این روش سرمایه گذاری با هدایت پس اندازه های کوچک، زمینه بهره مندی صنایع بالادستی از سرمایه های عمومی به صورت کم هزینه را فراهم کرده و علاوه بر تامین سرمایه در گردش به تامین سرمایه ثابت و گسترش خطوط تولیدی منجر می شود. همچنین سرمایه گذاران با انجام معاملات اوراق سلف موازی استاندارد از سرمایه گذاری خویش سود تضمینی به دست می آورند. سلف موازی استاندارد قراردادی است که بر اساس آن خریدار می تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را به شخص ثالث قبل از سررسید مطابق دستورالعمل واگذار نماید.

در قرارداد سلف موازی استاندارد، ابتدا اوراق توسط ناشر در بازار اولیه عرضه می گردد و پس از آن با تشکیل بازار ثانویه، خریداران می توانند اوراق خریداری شده را به دیگران واگذار نمایند. در بازار ثانویه هیچ محدودیتی در خرید و فروش اوراق تا سررسید وجود ندارد. واژه استاندارد در این قراردادها به معنی استاندارد بودن مشخصات قرارداد از حیث استاندارد دارایی پایه، سررسید تحویل و اندازه قرارداد و … است.
این اوراق در حجم بالا عرضه می شوند و اثر نقد شوندگی پایینی دارند. می توان گفت به نوعی یک روش تامین مالی برای دولت و شرکتهایی بر پایه تولید نفت و برق تلقی می شوند. بیشتر خریداران این اوراق صندوق های بادرامد ثابت می باشند.

از ابتدای سال ۱۴۰۰ تاکنون هشت قرارداد سلف موازی استاندارد با سررسید یک سال و بیشتر در تالار مشتقه بورس انرژی عرضه شد.  ارزش معاملات این قرار داد در بازار ثانویه  ۱۳۳,۷۱۱,۰۹۴ میلیون ریال بوده است. بطور مثال، نرخ بهره مرکب سالانه سلف موازی استاندارد نفت خام سنگین صادراتی شرکت توسعه نفت وگاز صبا اروند-سنفت ۰۱۰، حدود مثبت ۲۱ درصد محاسبه شده که در مقایسه با صندوق با درامد ثابت قابل معامله ی کارا با نرخ بهره مرکب ۲۳ درصدی از جذابیت کمتری برخوردار می باشد.