چرا بورس مثبت نمی شود؟

اعظم هنردوست مدیر سرمایه گذاری گروه سرمایه گذاری مسکن می گوید: افزایش عمق بازار به معنی افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه است که به راحتی در سهمی صف خرید و فروش تشکیل نشود. افزایش شناوری سهام مانع از ایجاد صف های خرید و فروش نسبت به سهامی که شناوری پایین تری دارند، می شود، اما این سوال مطرح است که آیا سهم های موجود در بازار  که از شناوری خوبی هم برخوردارند، لزوما نقدشوندگی خوبی هم دارند؟

در  ادامه مشروح کامل مصاحبه مدیر سرمایه گذاری گروه سرمایه گذاری مسکن با بورس امروز را می خوانید:

• حذف الزام بازار گردان ها به عرضه سهم در صف های خرید، افزایش حد اعتباری مشتریان کارگزاری ها از ۶۰ به ۶۵ درصد، حذف امکان برداشت وجه ناشی از فروش برای مشتریان اعتباری (بدهکار) کارگزاری ها آیا می تواند به افزایش تقاضا در بازار سرمایه کند؟

حذف الزام بازارگردانی، نکته‌ی مثبتی به نظر می رسد. زمانی که سهمی از صف خرید برخوردار می‌شود، باعث ایجاد تقاضای هیجانی می شود؛ البته ممکن است بخشی از این تقاضا هیجانی و بخشی همراه با تحلیل باشد. با ایجاد صف خرید، تصور رشد قیمت سهم برای برخی از سهامداران ایجاد می شود. اما در این بازار شکننده فعلی، فروشی که از کد حقوقی بر تابلو نشان داده شود، تاثیر منفی ای در تقاضا خواهد داشت. قطعا مشاهده یک حقوقی به عنوان فروشنده، خریداران را با تردید مواجه می سازد و بخشی از تقاضا را  از بین می‌ برد. به همین جهت نباید در بازاری که به دنبال احیا و بازگرداندن به یک روند منطقی هستیم، به هر اقدامی دست زد. بازاری که از کمبود تقاضا و خریدار رنج می‌برد، نمی‌تواند به فکر پاسخ به تقاضا باشد. در چنین شرایطی الزام بازارگردان به عرضه سهم به محض خرید، تصمیم درستی نیست و حذف آن قطعا تاثیر مثبت تری خواهد داشت.

از سوی دیگر، قطعا افزایش حد اعتباری در بازار صعودی، با استقبال بیشتری همراه بود. حتی بخشی از زیان‌های فعالان بازار ناشی از استفاده اعتبار بود، اما با این حال نمی‌توان عنوان کرد که اکنون به صفر رسیده است؛ چرا که در حال حاضر خرید سهم‌های بنیادی به صورت اعتباری صورت می پذیرد. البته افزایش حد اعتبار از ۶۰ به ۶۵ هم بی‌تاثیر نیست. در این میان، با توجه به استفاده بسیاری از فعالان بازار سرمایه از اعتبار در بازار ، حذف امکان برداشت وجه، بسیار موثر است . بعضا برای ارایه درخواست وجه نقد باید کل اعتبار تسویه شود که این موضوع باعث افزایش عرضه می شود.

• چه عوامل زیرساختی دیگر در بازار سرمایه می‌تواند به مثبت شدن تقاضا کمک کند؟

جای برخی از مشتقات در بازار ما خالی و یا کمرنگ است. به عنوان مثال جای مشتقات آتی خالی است و یا نیاز است که فروش استقراضی را در بازار سرمایه داشته باشیم. مهم ترین عامل برای  مثبت شدن افزایش تقاضا، وجود همین ابزارهاست. نکته مهم در کاهش تقاضا، برخورداری از امکان ویرایش سفارشات در ۵ دقیقه آخر گشایش است. این موضوع باعث شده که در اکثر سهم‌ها در ۵ دقیقه آخر سفارش‌های فروش قرار داده شود. این در حالی است که این موضوع هم باید برای سمت تقاضا (حذف سفارش) و هم سمت فروش (افزودن سفارش) وجود داشته باشد. ابهام در ۵ دقیقه آخر قبل از شروع معاملات در سمت عرضه مانع از وجود تقاضای مناسب سهم در مرحله پیش گشایش شده است. روند یک سهم گاهی تحت تاثیر نحوه سفارش پیش گشایش قرار می گیرد. از سوی دیگر، ایجاد محدودیت برای ناشران از سوی سازمان بورس برای بهبود وضعیت بازار  عملا تقاضا را در بازار کاهش داده است.

کاهش قیمت سهم تا جایی ادامه یافته است که تمایل به فروش سهم را از میان برده است. در این میان  هر اقدامی که منجر به رشد قیمت سهم شود از سوی مقام ناظر در فرابورس با تذکر به خریدار منجر می شود این درحالی است که در قیمت های منفی این موضوع مورد توجه قرار نمی گیرد. متاسفانه در حالی که بازار به اندازه کافی از عوامل منفی بیرونی رنج می برد،  اقدامات سازمان بورس و فرابورس نیز بر این ترس و نگرانی سهامداران دامن می زند.

• آیا با افزایش میزان شناوری سهام در بازار می توان مدعی شود که عمق بازار سرمایه افزایش یافته است؟

افزایش عمق بازار به معنی افزایش نقدشوندگی بازار سرمایه است که به راحتی در سهمی صف خرید و فروش تشکیل نشود. افزایش شناوری سهام مانع از ایجاد صف های خرید و فروش نسبت به سهامی که شناوری پایین تری دارند، می شود، اما این سوال مطرح است که آیا سهم های موجود در بازار  که از شناوری خوبی هم برخوردارند، لزوما نقدشوندگی خوبی هم دارند؟ در هنگام نزولی بودن سهمی، آیا فروش آن به هر قیمت درست است و این نشان از عمق بازار دارد؟  لزوما نه، پس فرمول شناوری هم در بردارنده‌ی تمامی عوامل تعریف کننده عمق بازار نیست؛ بازار ما بازار کارایی نیست. بنابراین در این بازار،  شناوری سهم میتواند به افزایش عمق بازار کمک کند اما تنها دلیل نیست.