بازارگردانی بازارگردانان در حمایت از سهام

سجاد میرزایی سووینی کارشناس بازار سرمایه| بر اساس ابلاغیه مدیر نظارت بر ناشران مطابق مصوبه مهرماه ۱۳۹۹ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، کلیه ناشران ثبت شده نزد سازمان موظفند ابلاغیه مذکر را رعایت نمایند و نسبت به انعقاد قرارداد بازارگردانی و معرفی بازارگردان به بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران اقدام نمایند.

در این ابلاغیه آمده است: در صورت عدم اجرای این ابلاغیه از سوی ناشران، ناشر متخلف محسوب و به یک یا چند نوع از ضمانت اجراهای ذیل محکوم می شوند؛

الف-تذکر

ب-اخطار

پ-محدودیت موقت یا دائم در دسترسی به سامانه معاملات

ت-تعلیق یا لغو مجوزهای صادره توسط سازمان

ث-محرومیت دریافت خدمات از ارکان بازار سرمایه برای مدت معین

ج-جریمه نقدی

چ-محرومیت از تصدی در هیئت مدیره اشخاص تحت نظارت

ح-سلب صلاحیت

خ-لغو پذیرش

پیرو ابلاغیه فوق، صندوق های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی که به عنوان ابزار نوین مالی جهت بازارگردانی تعریف شده بودند از سوی ناشران جهت بازارگردانی سهم های خود انتخاب شدند که در حال حاضر اکثر ناشران بورسی و فرابورسی که در بازار بورس و بازار فرابورس نمادهای آنها پذیرفته شده است با تزریق نقدینگی و تنظیم قرارداد با صندوق‌های سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی تکلیف ذکر شده در ابلاغیه سازمان بورس و اوراق بهادار را اجرا نمودند.

اما طی یک سال و نیم گذشته به دلیل حجم پایین مبلغ بازارگردانی به نسبت ارزش سهام ناشران، نتوانسته است تکافوی نقدشوندگی بازار آن ها باشد. در حال حاضر ۷۴ صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می نمایند. چارچوب انجام بازارگردانی در صندوق های اختصاصی بازارگردانی به این شکل است؛ ابتدا قرار داد تامین مالی فیمابین ناشر و بازارگردان منعقد می شود.

پس از انجام امور اداری و دریافت مجوز از بورس مربوطه سهام ناشر به موضوع فعالیت بازارگردانی اضافه شده و صندوق های بازارگردانی با توجه به حداقل معاملات روزانه و حداقل سفارشات انباشته روزانه و دامنه مظنه تعریف شده در امیدنامه صندوق اقدام به سفارش گذاری و انجام بازارگردانی در بازار سرمایه می نماید.

به طوری که همواره باید  سفارشات از سوی بازارگردان مطابق با حداقل های تعریف شده در زمان بازار گذاشته شود؛ در مواقعی به دلیل عدم وجود منابع کافی و در چهارچوب دستورالعمل فعالیت بازارگردانی، صندوق مذکور نمی‌تواند تعهدات خود را رعایت نماید و عمده مشکل فوق مربوط به عدم تامین منابع کافی از سوی ناشران می باشد.

ارزش کل دارایی های صندوق های بازارگردانی فوق در حال حاضر حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان است که این ارزش در مقایسه با ارزش بازار سرمایه و بازار سهام ناشران در حدود یک هزارم درصد آن می باشد.

طی بررسی به عمل آمده از آخرین گزارشات حسابرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی، در عمده صندوق‌های سرمایه‌گذاری تعهدات موضوع بازارگردانی که بر این اساس صندوق‌های بازارگردانی فعالیت می‌کنند، می‌توان گفت در ۹۰ درصد از صندوق‌های ذکر شده به دلیل عدم تامین منابع کافی از سوی ناشران تعهدات موضوع بازارگردانی سهام‌های پذیرفته شده برای رعایت حداقل معاملات روزانه و حداقل حجم سفارشات انباشته، انجام نگرفته است و می‌توان گفت برای نقدشوندگی سهام‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه هیچ تاثیری نداشته است.

همچنین یکی از دلایل عدم تامین منابع، ندادن اخطارهای لازم از سوی بورس های مربوطه به ناشران مطابق با ابلاغیه است. لذا این امر نشان می‌دهد ابلاغیه‌های منتشره و قوانین متحده در جهت بازگشت سرمایه و نقدشوندگی سهامداران و همچنین حمایت ناشران بورسی و فرابورسی تاثیرگذار نبوده است و روند کاهش ارزش بازار و کنترل‌های لازم از سوی بازارگردانی امکان‌پذیر و کافی نمی‌باشد.