کارایی بیشتر بازار سرمایه با حذف حجم مبنا

اسکندری مدیر عامل کارگزاری سینا| بر اساس مطالعات انجام شده در خصوص کارایی در بازار سرمایه کشور، این بازار فاقد کارایی اطلاعاتی در تمام سطوح است. از جمله عوامل ناکارآمدی بازار سرمایه می‌توان به «حجم مبنا» در کنار دامنه نوسان اشاره کرد. لذا حذف حجم مبنا به عنوان یکی از محدودیت‌های بازار سرمایه می‌تواند به افزایش کارایی و نقدشوندگی بیشتر در بازار خواهد شد.

در سهم‌هایی با شناوری پایین در بازار سرمایه که به طور روزانه معاملات زیادی در سهام آنها انجام نمی‌شود، حتی این میزان معاملات سهام به حجم مبنای تعیین شده نیز نمی رسد، با حذف حجم مبنا و حد نوسان، نقدشوندگی آنها در بازار سرمایه افزایش می یابد.

اگر حجم مبنا مانع از تغییر قیمت سهام در بازار شود و در کنار آن سهام مزبور بنا به دلایلی دیگر، مدتی مورد معامله قرار نگیرد، ایجاد صف های خرید و یا فروش باعث جلب توجه بسیاری از سرمایه گذاران به این سهام می‌شد.

به طوری که ممکن بود برای صف خرید سهم سناریوی خوشبینانه‌تری را ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرد. از سوی دیگر در مواجه سهام با صف فروش، وزن بیشتری به سناریو بدبینانه داده می شد.

لذا در ادامه شاهد بودیم که عکس العمل بازار به این موضوعات بیشتر بود و پس از  عرضه سهام به میزان حجم مبنا، باز ممکن بود این بار سناریوی واقع بینانه تری مورد ملاک تصمیم گیری قرار گیرد، در ای میان محاسبه اعداد متفاوت به عنوان قیمت تعادلی باعث تسری این نوسانات می‌گردید. به عبارت ساده‌تر، در صورت افزایش قیمت سهم بالاتر از قیمت تعادلی در صف خرید، امکان اصلاح  قیمت وجود داشت اما در این اصلاح قیمتی ممکن بود منجر به قفل شدن مجدد سهام شود.

همچنین برعکس این قضیه هم وجود داشت بطوری که اگر سرمایه گذاران تمایل به انجام معامله داشتند این موضوع مجدا باعث عبور بازار از قیمت تعادلی می‌شد.

این نوسانات به حدی ادامه می یافت که قیمت سهم به قیمت تعادلی رسد اما حاصل آن، ایجاد یک روند نوسانی در قیمت سهام می‌شد که این نوسانات نقدشوندگی بازار را تحت تاثیر قرار می داد. بر این اساس می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که این دست از قوانین کنترلی مربوط به بازارهایی هستند توسعه چندانی نیافته اند.

لذا می توان گفت که با بالغ‌تر شدن بازار و رفتار صحیح سهامداران می توان نگرانی قانون گذار در مورد دست کاری قیمت را مرتفع کرد .

در افزایش و کاهش قیمت سهام، وجود حجم مبنا قیمت سهم به قیمت تعادلی را با تاخیر همراه می سازد. متفاوت بودن قیمت بازار و کارشناسی یکی از عوامل کاهش نقدشوندگی در هر معامله‌ای است که رفع این محدودیت کارساز خواهد بود.

به طور قطع بعد از حذف حجم مبنا مطالعات زیادی به روی آن انجام خواهد شد و جامعه علمی کشور در بخش مالی این رویداد را دقیق‌تر بررسی خواهند کرد. اما بررسی‌های گذشته به تاثیرات مثبت حذف حجم مبنا صحه گذاشته است.

به عنوان مثال مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد که افزایش دامنه نوسان به کارایی بازار کمک کرده بود. حتی تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که کاهش محدودیت تاثیرات مثبتی بر روند بازار داشته است.

و در نهایت حجم مبنا تنها محدودیتی نیست که قانون گذار در بازار سرمایه ایران اعمال کرده است و بر آن نظارت دارد. از زمان اعمال حجم مبنا در بورس تهران، تاکنون شاهد تصمیمات مختلفی در این عرصه بوده‌ایم.